Η τρισένδοξη Εθνική Αντίσταση στην περιοχή του Θερμαϊκού

Γερμανική περίπολος στην περιοχή του Θερμαϊκού το 1943 (αρχείο Σπ.Κουζινόπουλου)

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Μάλλον τα έχουν μπλέξει με την ιστορία εκεί στο δήμο Θερμαϊκού. Καθώς σε ανακοίνωση για τον εορτασμό της επετείου της Εθνικής Αντίστασης που θα γίνει στις 10:30 το πρωί της προσεχούς Κυριακής στο μνημείο της Νέας Μηχανιώνας, αναφέρουν γενικά και αόριστα ότι «θα τιμηθούν οι Έλληνες που πριν από 76 χρόνια… υποχρεώθηκαν να μπουν σε πόλεμο χωρίς να το επιθυμούν, ανηφορίζοντας σε δρόμο μεγαλείου και δόξας, χτίζοντας το  μοναδικό έπος του ‘40».

Σωστή η αναφορά στο έπος του ‘40 και την αξιομνημόνευτη συμμετοχή του ελληνικού λαού στον πόλεμο για την απόκρουση των φασιστών εισβολέων του Μουσολίνι. Αλλά αυτό το τιμήσαμε, αν δεν μας απατά η μνήμη μας, πριν από ένα μήνα, στις εκδηλώσεις και τις παρελάσεις για το ΟΧΙ.

Για να αποκαταστήσουμε την ιστορική αλήθεια, πρέπει να πούμε ότι άλλο πράγμα τιμούμε στις 27 Νοεμβρίου.

Τιμούμε την επέτειο της τρισένδοξης Εθνικής Αντίστασης. Τον ηρωϊκό αγώνα στις πόλεις, τα χωριά και τα βουνά της πατρίδας μας κατά των χιτλερικών κατακτητών. Στον οποίο βέβαια, δεν πήραν μέρος «όλοι οι Έλληνες», καθώς οι παλιοί πολιτικοί της εποχής έμειναν στα σπίτια τους και κάποιοι μάλιστα συνεργάστηκαν και με τους κατακτητές.

Τιμούμε τους εκατοντάδες αγωνιστές του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ που έπεσαν στις σκληρές και άνισες μάχες κατά των Γερμανών, των Ιταλών και των Βουλγάρων κατακτητών.

Τιμούμε τους χιλιάδες πατριώτες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία μέλη του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ, της «Εθνικής Αλληλεγγύης» και του ΚΚΕ που εκτελέστηκαν από τους Ναζί επειδή υπερασπίζονταν το μέγιστο ιδανικό της ελευθερίας και της κοινωνικής προκοπής.

Τιμούμε τους δεκάδες χιλιάδες πολίτες που κλείστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των κατακτητών ή στάλθηκαν ως όμηροι στη Γερμανία του Γ΄Ράϊχ. Κι’ ακόμη, τους 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης που στάλθηκαν στα κολαστήρια του ναζισμού για να βρουν τραγικό τέλος στα κρεματόρια του Χίτλερ και ελάχιστοι από αυτούς, μετρημένοι στα δάκτυλα να επιστρέψουν ζωντανοί.

Η Εθνική Αντίσταση στον Θερμαϊκό

Ειδικά για την περιοχή του Θερμαϊκού, που είχε καθοριστική συμβολή στο κίνημα της Εθνικής Αντίστασης, μέσα από τις γραμμές των οργανώσεων του ΕΑΜ, τιμούμε:

-Τον ήρωα Απόστολο Βαζάκα από τη Νέα Μηχανιώνα, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον αντιστασιακό αγώνα, μεταφέροντας με τα καϊκια του ΕΛΑΝ Θερμαϊκού-Χαλκιδικής, οπλισμό και παράνομο τύπο, συμβάλλοντας στη φυγάδευση Άγγλων αλλά και στην απελευθέρωση κρατουμένων, για να συλληφθεί και να εκτελεσθεί από τους Γερμανούς, τον τελευταίο χρόνο της κατοχής

-Τον 25χρονο από το Αγγελοχώρι, Δημήτρη Γουτσούτση, που εκτελέστηκε από τους Ναζί, μαζί με 100 ακόμη ομήρους, στις 6 Ιουνίου 1944 στα Διαβατά.

-Τον 22χρονο Γραμματέα της ΕΠΟΝ Νέων Επιβατών, Γιάννη  Κοκόζη, που δολοφονήθηκε από τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους στις 25 Ιανουαρίου 1944.

-Τους 300 Επανομίτες που συνελήφθησαν από τους Γερμανούς κατακτητές στο «μπλόκο της Επανομής», στις 7 Αυγούστου 1944, μεταφέρθηκαν με τα πόδια, μετά από δεκάωρη πορεία σε συνθήκες καύσωνα στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά», στη Σταυρούπολη, για να μεταφερθούν 17 από αυτούς, κάτω από εφιαλτικές συνθήκες, στα χιτλερικά στρατόπεδα εξόντωσης του Γ΄ Ράϊχ, από όπου επέστρεψαν σκελετωμένοι και ρακένδυτοι μετά από ένα έτος, με το τέλος του πολέμου.

-Τέλος, τιμούμε τους εκατοντάδες και χιλιάδες Περαιώτες, Μηχανιώτες, Αγιατριαδιώτες, Επιβατιανούς, Αγγελοχωρίτες, Μεσημεριώτες, Κερασιώτες και Επανομίτες, που στα μαύρα χρόνια της Κατοχής πρόσφεραν τεράστιες υπηρεσίες στο κίνημα της Εθνικής Αντίστασης, στέλνοντας τρόφιμα και άλλα εφόδια στους αντάρτες του ΕΛΑΣ που δρούσαν στην περιοχή του Χορτιάτη, δίνοντας χρήματα από το υστέρημά τους, κρύβοντας με κίνδυνο της ζωής τους καταδιωκόμενους αγωνιστές ή πάλι προβάλλοντας προσκόμματα στους Γερμανούς, όταν τους εξανάγκαζαν να συμμετέχουν σε έργα «αγγαρείας», όπως τα έλεγαν .

Και δεν ήταν λίγοι οι κάτοικοι του Θερμαϊκού, που στα μαύρα 3,5 χρόνια της κατοχής σιγοτραγουδούσαν ένα τραγούδι που είχε γράψει στις αρχές του 1942 ο τότε Γραμματέας του ΕΑΜ Νέας Μηχανιώνας, Βαγγέλης Χατζημπιρμπιλός, με τίτλο «Αγγαρεία», και το οποίο από στόμα σε στόμα είχε ευρέως διαδοθεί μεταξύ των κατοίκων:

                        Αχ πότε θα ‘ρθει η στιγμή,

                        Αχ πότε θα ‘ρθει η ώρα

                        Οι τύραννοι να τσακιστούν

                        Να αναστηθεί η χώρα

Η δήλωση Μαυρομάτη

Πάντως, για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να πούμε ότι πέρα από το άστοχο της ανακοίνωσης του Δήμου, σε σωστή κατεύθυνση βρίσκεται η δήλωση για το θέμα αυτό του δημάρχου Θερμαϊκού κ. Γιάννη Μαυρομάτη ο οποίος αναφέρει σχετικά: «Ο εορτασμός της Εθνικής μας Αντίστασης σημαδεύει την αντίσταση και τη ζωή των ελεύθερων ανθρώπων κατά των κάθε λογής κατακτητών και δικτατόρων. Ο αγώνας τους μας άφησε παρακαταθήκη τον αγώνα που έκαναν για να μας οδηγεί στα ‘’πιστεύω’’ και στον τρόπο της προσωπικής και κοινωνικής μας ζωής. Σήμερα περισσότερο από ποτέ, ως πολίτες αλλά και ως κοινωνία, πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι για τις επιλογές μας. Το μήνυμα της επετείου είναι ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη αντίστασης σε κάθε μορφή φασισμού, κάθε μορφή λήθης, γιατί οι Έλληνες και γνωρίσαμε και ζήσαμε τις ολέθριες επιπτώσεις του».