Η έκδοση πριν 111 χρόνια της εφημερίδας "Ριζοσπάστης"

Ο Ριζοσπάστης του Φιλάρετου. Φύλλο της 8-1-1910

Σαν σήμερα, στις 9 Φεβρουαρίου του 1909, πριν δηλαδή από 101 χρόνια, κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Ριζοσπάστης», με διευθυντή τον Γεώργιο Φιλάρετο. Η νέα εφημερίδα, που είναι όργανο του Ριζοσπαστικού Συνδέσμου, προπαγανδίζει την ανάγκη για σοβαρή λαϊκή δράση κατά της μοναρχίας και την εξυγίανση του δημόσιου βίου της χώρας. 

 

Ο Ριζοσπάστης της Θεσσαλονίκης 1916. Το πρώτο φύλλο

Η έκδοσή της σταματά το 1911, για να επανεκδοθεί τον Ιούνιο του 1916 στη Θεσσαλονίκη από τον Γιάννη Πετσόπουλο ως «εφημερίδα δημοκρατικών αρχών». Αυτή η έκδοση του Ριζοσπάστη διατηρήθηκε μέχρι τον Οκτώβριο του 1916. Κυκλοφορούσε ως δισεβδομαδιαία εφημερίδα. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Αθήνα, όπου άρχισε η έκδοσή της στις 23 Ιουλίου 1917.
Τον Ιούλιο του 1917, στις εφημερίδες της Αθήνας, δημοσιευόταν η παρακάτω αγγελία: "Η μόνη εφημερίς δημοκρατικών αρχών εν Ελλάδι «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ», της Θεσσαλονίκης θα εκδίδεται και εν Αθήναις, καθημερινός, πρωινός, τετρασέλιδος και πεντάλεπτος. Διευθυντής: Γ. Πετσόπουλος. Αρχισυντάκτης: Ν. Γιαννιός. Η μόνη εφημερίς δημοκρατικών αρχών εν Ελλάδι. Γραφεία: Πειραιώς 24"
Τον Μάϊο του 1919 ο Πετσόπουλος γίνεται μέλος του ΣΕΚΕ και στις 15 Σεπτέμβρη 1919 ο υπότιτλος της εφημερίδας αλλάζει σε «Εφημερίς σοσιαλιστική». Τον Απρίλη του 1920, το 2ο Συνέδριο του ΣΕΚΕ αποφασίζει να θέσει τον «Ριζοσπάστη» υπό τον έλεγχο της Κεντρικής Επιτροπής, γεγονός που επισημοποιείται στις 2 Ιούνη 1920, όταν στην προμετωπίδα της εφημερίδας προστίθεται η ένδειξη «Υπό τον πολιτικόν έλεγχον της Κεντρικής Επιτροπής του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος». 
Τελικά, τον Ιούλη του 1921 ο Πετσόπουλος θα παραδώσει οριστικά την ιδιοκτησία της εφημερίδας στο Κόμμα και έτσι από την 1η Αυγούστου 1921 ο «Ριζοσπάστης» εκδίδεται ως «Επίσημον Οργανον του Σοσιαλιστικού Εργατικού (Κομμουνιστικού) Κόμματος και της Γενικής Συνομοσπονδίας των Εργατών της Ελλάδος».
Ο Ριζοσπάστης για πολλά χρόνια βρισκόταν υπό καθεστώς διωγμού στην Ελλάδα, άλλες φορές επίσημα, άλλες ανεπίσημα. Ακόμα και όταν κυκλοφορούσε ελεύθερα, σπανίως αγοραζόταν από τα περίπτερα, υπό το φόβο των καταδοτών. Στην πώλησή του βοηθούσαν τα κατά τόπους οργανωμένα τμήματα της Νεολαίας του ΚΚΕ, της ΚΝΕ, πουλώντας χέρι με χέρι την εφημερίδα. 
Τον Οκτώβριο του 1917 καταστρέφονται τα γραφεία του από φιλομοναρχικούς αξιωματικούς χωρίς μεγάλες επιπτώσεις.  Η εφημερίδα λειτουργεί χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα μέχρι την 31η Ιουλίου 1920, όταν καταστρέφονται τα γραφεία της, αυτή τη φορά από φιλελεύθερους, ως απόρροια της δολοφονικής απόπειρας κατά του Βενιζέλου. Παραμένει κλειστεί μέχρι την 8η Αυγούστου, όπου επανεκδίδεται με εικόνες των κατεστραμμένων γραφείων και περιγραφές της επίθεσης

Παράνομος Ριζοσπάστης την εποχή της
χούντας, Απρίλιος 1968

Στη διάρκεια του μεσοπολέμου απαγορεύθηκε η κυκλοφορία της στη δικτατορία του Πάγκαλου (1925-1926) και στη Δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά (1936-1940). Για τρία χρόνια (1931-1934) κυκλοφόρησε με τον τίτλο Νέος Ριζοσπάστης για να αντιμετωπίσει την παύση της κυκλοφορίας. Ξεκίνησε η επανέκδοσή της το 1944, αλλά και πάλι διατάχθηκε η διακοπή της το 1947 θεωρούμενη παράνομη. Την τριετή αυτή περίοδο κυκλοφορίας της εκδιδόταν και η απογευματινή εβδομαδιαία έκδοση Ο Ρίζος της Δευτέρας. 
Μετά τη μεταπολίτευση, στις 25 Σεπτεμβρίου 1974, ξεκίνησε και πάλι η κυκλοφορία της που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Επί των δικτατοριών, Πάγκαλου-Μεταξά-Απριλιανών, τυπωνόταν και κυκλοφορούσε παράνομα, ενώ επί Μεταξά η κρατική Ασφάλεια μέσω της Προσωρινής Διοίκησης τύπωνε και κυκλοφορούσε δικό της Ριζοσπάστη. 
Στη μεταπολιτευτική περίοδο ο Ριζοσπάστης θα έχει γοργή άνοδο της κυκλοφορίας του κι  έτσι, από 22.000 φύλλα μέση ημερήσια κυκλοφορία το 1974, θα φτάσει το 1985 τα 60.000 φύλλα. Αυτό αντικατόπτριζε και την αύξηση τότε της πολιτικής εμβέλειας του Κ.Κ.Ε.
Η εφημερίδα αποτελεί όργανο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ.