Μια εισβολή της Αστυνομίας στο ΑΠΘ πριν 93 χρόνια

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Η άγρια επίθεση που δέχθηκαν χτες στον Άγνωστο Στρατιώτη οι χιλιάδες φοιτητές που διαδήλωναν κατά του εκτρώματος της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια με τους 9 τραυματισμούς, αλλά και οι παραβιάσεις του πανεπιστημιακού ασύλου το τελευταίο διάστημα από τις αστυνομικές δυνάμεις στο ΑΠΘ, θύμισε μια αστυνομική επιχείρηση πριν 93  χρόνια, με πρύτανη τον καθηγητή Περικλή Βιζουκίδη που έμεινε στην ιστορία ως "Φον Βιζουκίδης" λόγω της φιλοναζιστικής του συμπεριφοράς.

Ήταν το Νοέμβριο του 1931 όταν οι φοιτητές στη Θεσσαλονίκη είχαν κηρύξει πολυήμερη παμφοιτητική απεργία διεκδικώντας τη βελτίωση των συνθηκών εκπαίδευσης στο ΑΠΘ, δεδομένου ότι τα εργαστήρια, οι βιβλιοθήκες και οι κλινικές βρίσκονταν σε κακά χάλια και έλειπαν και τα στοιχειώδη μέσα για την καλή λειτουργία τους. Επίσης ζητούσαν τη δωρεάν σίτιση στη φοιτητική λέσχη των φτωχών φοιτητών και των πρωτοετών, την πλήρη ελευθερία του "συνέρχεσθαι" των φοιτητών και την κατάπαυση της τρομοκρατίας από τις πανεπιστημιακές και αστυνομικές αρχές. 

Όλα ξεκίνησαν, σύμφωνα με την εφημερίδα «Μακεδονία» της 27-11- 1931, με μια μεγάλη συγκέντρωση «εις την αίθουσαν του συλλόγου των Μοναστηριωτών…» στην οποία συμμετείχαν «περισσότεροι των 500 φοιτηταί και φοιτήτριαι…» και όπου   «εξελέγη δεκαπενταμελής επιτροπή αγώνος». Βασικός ομιλητής, ήταν ο φοιτητής της Νομικής και μέλος της ΟΚΝΕ, Νίκος Παπαπερικλής. Όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα, στην ομιλία του «ανέπτυξε δια μακρόν τα διάφορα φοιτητικά αιτήματα, εξήρε την σημασίαν ενός εκάστου... ανέφερεν την μεταβολήν της τακτικής της διοικήσεως του Πανεπιστημίου κατά το τρέχον ακαδημαϊκόν έτος… και διεμαρτυρήθη δια την κατάργησιν των ελευθεριών και των κεκτημένων δικαιωμάτων των φοιτητών υπό των Πανεπιστημιακών αρχών».

εφημερίδα Ριζοσπάστης, 2 Δεκεμβρίου 1931

Τα Πανεπιστήμια δεν είναι διά τους πτωχούς

Ενδεικτική των αντιλήψεων του σπουδαγμένου στη Γερμανία και λάτρη της θεωρίας περί "Αρίας φυλής"  του Χίτλερ, Περικλή Βιζουκίδη, ο οποίος υπήρξε και φανατικός εχθρός κάθε  φοιτητικής διεκδίκησης και κινητοποίησης, είναι η απάντηση που έδωσε όταν η απεργιακή επιτροπή, με επικεφαλής τον φοιτητή Νίκο Παπαπερικλή, εμφανίστηκε μπροστά του για να του παρουσιάσει τα φοιτητικά αιτήματα. Όταν τα άκουσε ο Πρύτανης, που ήταν αυτός που υποδέχτηκε λίγα χρόνια αργότερα τους Ναζί κατακτητές κατά την είσοδό τους στη Θεσσαλονίκη, σε έξαλλη κατάσταση, σύμφωνα με τον φοιτητή και δημοσιογράφο της "Εφημερίδας των Βαλκανίων" Στρατή Καστρινό, άρχισε να ωρύεται:  "Πρέπει να γνωρίζετε ότι τα Πανεπιστήμια δεν είναι διά τους πτωχούς, οι πτωχοί να σπουδάσουν άλλες ειδικεύσεις με λαμπρό μέλλον...". 

Πρώτη ενέργεια του πρύτανη Βιζουκίδη, μετά από αυτό, ήταν να δώσει εντολή για το κλείσιμο του πανεπιστημίου και της φοιτητικής λέσχης, γεγονός που προκάλεσε τη δικαιολογημένη έκρηξη της οργής των αγωνιζόμενων φοιτητών.

Το κτίριο της παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Σημειώνουμε εδώ ότι το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης που είχε αρχίσει να λειτουργεί μόλις τέσσερα χρόνια πριν, στα 1927, στεγαζόταν σε ένα μόνο κτίριο, τη σημερινή Παλιά Φιλοσοφική, όπου λειτουργούσαν η Φιλοσοφική Σχολή, τα τμήματα Δασολογικό, Γεωπονικό και Μαθηματικό της Φυσικομαθητικής και Νομικής και Οικονομικών Επιστημών της ΝΟΕ. Το κτίριο, γνωστό και ως "Ιδαδιέ", είχε χτιστεί το 1888 για να στεγάσει τη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης λειτούργησε ως το Β΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο της πόλης. Και επειδή ήταν άθλιες οι συνθήκες υπό τις οποίες άρχισε να λειτουργεί ως Πανεπιστήμιο, είχαν ήδη σημειωθεί φοιτητικές απεργίες, τον Μάιο του 1927 και τον Δεκέμβριο του 1929, με την τελευταία να λήγει μετά από άγρια επίθεση εναντίον των φοιτητών από την έφιππη αστυνομία κατόπιν άδειας της πρυτανείας.

Ένοπλος αστυνομικός στην είσοδο του
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Το εκβιαστικό κλείσιμο και η είσοδος της Αστυνομίας

Το εκβιαστικό κλείσιμο του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από τον Πρύτανη Βιζουκίδη, όπως ήταν επόμενο, είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση των φοιτητών. Όπως διαβάζουμε σε ρεπορτάζ της εφημερίδας Μακεδονία,  και συγκεκριμένα στις 2 Δεκεμβρίου 1931: «Πολλοί απεπειράθησαν να παραβιάσουν τας κλειστάς θύρας. Οι κλητήρες του Πανεπιστημίου κατέβαλλον πάσαν προσπάθειαν ν' αντιταχθούν κατά των προθέσεων των φοιτητών. Συγχρόνως ειδοποίησαν τηλεφωνικώς την Αστυνομίαν… Μετ' ολίγον κατέφθασεν επί τόπου ισχυρά αστυνομική δύναμις και διέλυσεν τους συγκεντρωθέντας… Διακόσιοι περίπου φοιτηταί, με επικεφαλής τον γνωστόν κομμουνιστήν φοιτητήν Παπαπερικλήν,  κατηυθύνθησαν … εις την Λέσχην …τινές εξ' αυτών διέρρηξαν την οπισθίαν θύραν του μεγάρου και εκάλεσαν ακολούθως και τους άλλους φοιτητάς να εισέλθουν εντός… Η αστυνομική δύναμις καταφθάσα …διέλυσε τους συγκεντρωθέντας και προέβη εις την σύλληψιν των Παπαπερικλή, Τοπαλούδη, Τουφεξή, Πανδέκη, Αθ. Χολέβα και Κοντομήτρου". 

Ακολούθησαν τις επόμενες μέρες μαχητικές διαδηλώσεις των απεργών φοιτητών στους δρόμους της Θεσσαλονίκης και τελικά η κυβέρνηση και ο Πρύτανης Βιζουκίδης, αναγκάστηκαν να ικανοποιήσουν κάποια από τα αιτήματα του φοιτητικού κόσμου προκειμένου να υπάρξει εκτόνωση.

εφημερίδα Μακεδονία, 30 Νοεμβρίου 1931

Δύο χρόνια μετά, το 1933, ο Νίκος Παπαπερικλής  (1908-1988) ήταν επικεφαλής μιας νέας μεγάλης φοιτητικής απεργίας στη Θεσσαλονίκη. Λόγω των προοδευτικών του ιδεών και της φοιτητικής και πολιτικής του δράσης, αποβάλλεται το 1935 από το πανεπιστήμιο και λίγο αργότερα, εξορίζεται από τη δικτατορία Μεταξά αρχικά στον Αη-Στράτη και στη συνέχεια στην Ακροναυπλία. Ενώ τον Βιζουκίδη για τη φιλοχιτλερική του στάση στη διάρκεια της κατοχής οι φοιτητές του ΑΠΘ θα τον αποκαλούν "Φον Βιζουκίδη", ενώ εκτός των άλλων δραστηριοτήτων του, με δικές του ενέργειες θα εκδιωχτούν από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης οι κορυφαίοι για το ΑΠΘ αντιστασιακοί καθηγητές Δημήτριος Καββάδας, Γιάννης Ιμβριώτης, Κώστας Τζώνης, Χρήστος Θεοδωρίδης, Αντώνιος Σιγάλας.

Διαβάστε περισσότερα:

 https://farosthermaikou.blogspot.com/2015/12/blog-post_54.html