Το πολιτικό σκηνικό της δολοφονίας

Χειρόγραφο από την τελευταία ομιλία Λαμπράκη λίγο πριν δολοφονηθεί

Ο αείμνηστος καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ, Παύλος Πετρίδης, που εξέδωσε το 1995 τα πρακτικά της δίκης για την υπόθεση Λαμπράκη, στον πρόλογο του βιβλίου του "Δολοφονία Λαμπράκη - ανέκδοτα ντοκουμέντα (1963-1966)", υπογράμμιζε:
"Η δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη από "αγνώστους", τον Μάιο του 1963 στο κέντρο της συμπρωτεύουσας, λειτούργησε απομυθοποιητικά για το κυρίαρχο πολιτικό σκηνικό της δεκαετίας του '60. Η συμπτωματική αποκάλυψη των εκτελεστών και των συνενόχων τους, κατά τη διάρκεια της προανάκρισης, οδήγησε απρόσμενα στην εξιχνίαση του πλέγματος των παρακρατικών μηχανισμών που δρούσαν ανενόχλητοι υπό την πλήρη κάλυψη των σωμάτων ασφαλείας. Κάτω από το βάρος των αποκαλύψεων επισπεύστηκε μοιραία και η πτώση του Κ. Καραμανλή μετά από οκταετή αδιατάρακτη κυβερνητική εξουσία. Μέσα από τη φορά των πραγμάτων το πανίσχυρο κράτος της δεξιάς κατέρρεε, το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, ανήμπορο να αποσείσει τις πολιτικές του ευθύνες.
Η πρωτοφανής παθητικότητα των οργάνων της τάξης στη διάρκεια των εγκληματικών γεγονότων της 22ας Μαϊου, εξακολουθεί να αποτελεί το χαρακτηριστικότερο γνώρισμα της όλης πολύκροτης υπόθεσης.

Ο βουλευτής της Ειρήνης, Γρηγόρης Λαμπράκης,  χτυπημένος από το παρακράτος

Οι δολοφόνοι του βουλευτή έδρασαν απροσχημάτιστα χωρίς να παρεμποδιστούν και να καταδιωχθούν από κανέναν. Η συνεργασία των αρχών της χωροφυλακής με τον υπόκοσμο, που επωμίστηκε την "ευθύνη" της αντισυγκέντρωσης εναντίον των "Φίλων της Ειρήνης", αποδείχτηκε υποδειγματική. Καθώς προέκυψε από το αποκαλυπτικό υλικό της προανάκρισης και οι δύο πλευρές (τραμπούκοι και σώματα ασφαλείας) φρόντισαν για την αλληλοκάλυψή τους αποφεύγοντας να εισφέρουν και την παραμικρή έστω διαφωτιστική μαρτυρία.
Παρά τις εναγώνιες προειδοποιήσεις από τους έχοντες την πρωτοβουλία της εκδήλωσης προς τις πολιτικές, δικαστικές και αστυνομικές αρχές της Θεσσαλονίκης δεν ελήφθη κανένα μέτρο προστασίας. Οι βουλευτές Λαμπράκης και Τσαρουχάς προσφέρθηκαν ως "βορά" στους "αγανακτισμένους πολίτες" που διαδήλωναν, κατόπιν οδηγιών, έμπροσθεν της αίθουσας του "Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος" στην οδό Ερμού. Σα να μην αρκούσαν οι τραμπουκισμοί, καθ' όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης, ο Λαμπράκης δέχτηκε τη χαριστική βολή από το τρίκυκλο του Γκοτζαμάνη επί του οποίου επέβαινε και ο Εμμανουηλίδης για την ασφαλέστερη διεκπεραίωση της εκτέλεσης.

Η δολοφονία Λαμπράκη συνετελέσθη παρόντων 180 ανδρών και αξιωματικών της Χωροφυλακής και της Αστυνομίας με επικεφαλής τον Επιθεωρητή Χωροφυλακής στρατηγό Κ. Μήτσου, τον Διευθυντή της Αστυνομίας Ευθ. Καμουτσή, τον Υποδιευθυντή Μιχ. Διαμαντόπουλο, τον Διοικητή Εθνικής Ασφαλείας Κ. Δόλκα και τους υπομοιράρχους Εμμ. Καπελώνη και Δ. Κατσούλη. Εντολή καταδίωξης των εκτελεστών δεν δόθηκε ποτέ ενώ ο Αρχηγός της Χωροφυλακής Γ. Βαρδουλάκης, την επομένη της δολοφονίας, προσπάθησε να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη. Παρών στην αντισυγκέντρωση της 22ας Μαϊου ήταν και ο Πρόεδρος της παρακρατικής οργάνωσης "Σύνδεσμος αγωνιστών και θυμάτων Εθνικής Αντιστάσεως Βορ. Ελλάδος" δοσίλογος Ξεν. Γιοσμάς στην δικαιοδοσία του οποίου ανήκε η πλειοψηφία των "αντιφρονούντων" τραμπούκων.
Πέραν της αρχικής ευθύνης των οργάνων της τάξης ακέραια προέκυπτε και η ευθύνη της κυρίαρχης πολιτικής ηγεσίας. Ήταν ηλίου φαεινότερο, αν και δεν τεκμηριώθηκε στα πλαίσια της προανάκρισης, ότι οι όποιοι φυσικοί αυτουργοί του εγκλήματος δεν ήταν σε θέση να αναλάβουν παρόμοιες πρωτοβουλίες. Η δολοφονία ενός επώνυμο βουλευτή και ο βαρύτατος τραυματισμός ενός άλλου προϋπέθεταν υπέρμετρη εξουσία και καταναγκαστική επιβολή. Αναμφίβολα οι δράστες λειτούργησαν ως εκτελεστικά όργανα και οι αξιωματικοί ως συνδετικοί κρίκοι. Κανείς από όσους διώχτηκαν ποινικά δεν θα διακύβευε τη σταδιοδρομία του -μη έχοντας κίνητρο άλλωστε- ώστε να συνεργήσει σε παρόμοιες εγκληματικές ενέργειες.

Οι..."αντιφρονούντες" του παρακράτους

Ωστόσο το τεράστιο θέμα των ευθυνών της κυρίαρχης κυβερνητικής εξουσίας παρέμεινε ανοικτό. Χάρη στο αίσθημα ευθύνης και την επιμονή του ανακριτή Χρ. Σαρτζετάκη και στη μαχητική έρευνα των δημοσιογράφων Γ. Βούλτεψη, Γ. Μπέρτσου και Γ. Ρωμαίου η δικαιοσύνη κατόρθωσε να βρει την άκρη του νήματος φωτίζοντας σε μεγάλο βαθμό την υπόθεση παρά τα προσκόμματα των δικαστικών και αστυνομικών αρχών. Στο επίπεδο του καταλογισμού και πολιτικών ευθυνών, παρ' όλα αυτά, κανένα απτό στοιχείο δεν προέκυψε καθώς οι υπόλογοι των εγκληματικών γεγονότων κράτησαν το στόμα τους κλειστό.
Η δολοφονία Λαμπράκη συγκλόνισε βαθύτατα την ελληνική και τη διεθνή κοινή γνώμη. Η εκτέλεση του βουλευτή υπό τα βλέμματα των οργάνων της τάξης έδωσε παραστατικά το στίγμα της μετεμφυλιακής πραγματικότητας: αυταρχική διακυβέρνηση, παραστρατιωτικές οργανώσεις, παρακρατικοί μηχανισμοί, υπηρεσίες πληροφοριών, ξενοκρατία και αυλικό περιβάλλον απάρτιζαν τους πυρήνες ισχύος που προσδιόριζαν τις πολιτικές εξελίξεις με την πρόφαση του κομμουνιστικού κινδύνου. Η δολοφονία Λαμπράκη υπήρξε το επιστέγασμα μιας αμετανόητης πολιτικής φιλοσοφίας", σημείωνε ο καθηγητής κ. Παύλος Πετρίδης.

Σπύρος Κουζινόπουλος

Διαβάστε στη συνέχεια: 

Μισός αιώνας από τη δολοφονία Λαμπράκη  

     http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post.html 

      

     Ποιος ήταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης  

     http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_4471.html

    

     Καρέ-καρέ το χρονικό του εγκλήματος    

      http://farosthermaikou.blogspot.com/2011/05/blog-post_6888.html

     Οι ηθικοί αυτουργοί  

     http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_19.html

    

     To επεισόδιο με τη Φρειδερίκη στο Λονδίνο

     http://farosthermaikou.blogspot.com/2012/05/blog-post_2216.html

      Η οργάνωση της δολοφονίας  

      http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_2734.html

      Ο ρόλος του Κατσούλη

      http://farosthermaikou.blogspot.com/2012/05/blog-post_3545.html

      Στοιχεία για την ανάμειξη της ΚΥΠ  

      http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_20.html

     Το πολιτικό σκηνικό της δολοφονίας 

      http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_6308.html

     Η μεγάλη μάχη του Λαμπράκη για τη ζωή

      http://farosthermaikou.blogspot.com/2012/05/blog-post_9932.html

      Η συγκέντρωση, οι «αντιφρονούντες» και η αστυνομία  

       http://farosthermaikou.blogspot.com/2012/05/h_23.html

       Οι ανακρίσεις

        http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_7155.html

       Οι πολιτικές επιπτώσεις

       http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_4621.html

      Η έκθεση Βαρδουλάκη

      http://farosthermaikou.blogspot.com/2012/05/blog-post_1539.html

      Η πτώση της κυβέρνησης Καραμανλής και ο Σαρτζετάκης

       http://farosthermaikou.blogspot.com/2012/05/blog-post_9955.html

      Η δίκη για τη δολοφονία Λαμπράκη

      http://farosthermaikou.blogspot.com/2012/05/blog-post_983.html

     

      Η αγόρευση του εισαγγελέα Δελαπόρτα

       http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_2601.html

      Η απόφαση του δικαστηρίου: Λευκές περιστερές!

      http://farosthermaikou.blogspot.com/2011/05/blog-post.html

      Τι απέγιναν τα κεντρικά πρόσωπα της υπόθεσης Λαμπράκη

       http://farosthermaikou.blogspot.com/2011/05/blog-post_22.html

      "Έργο της χούντας", λέει ο Εμμανουηλίδης

       http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_1927.html

       Τι είχαν δηλώσει για τη δολοφονία

       http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_793.html

       Το χαροπάλεμα του Λαμπράκη 

         http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_7531.html

       Μία συνέντευξη του Μίκη Θεοδωράκη για δολοφονία Λαμπράκη

        http://farosthermaikou.blogspot.com/2010/05/blog-post_834.html