Οι Ναζί λεηλατούν πριν 70 χρόνια την ελληνική οικονομία

Πριν εβδομήντα ακριβώς χρόνια, στις 6 Φεβρουαρίου 1943, ο οικονομικός πληρεξούσιος του Γ΄ Ράιχ στην Ελλάδα, Νέστλερ, σε έγγραφό του προς την Τράπεζα της Ελλάδος, παραδέχονταν τη λεηλασία που έγινε σε βάρος της χώρας μας από τους Ναζί στη διάρκεια της κατοχής, αναφέροντας μεταξύ των άλλων: 

«Από τα κατά τον μήνα Φεβρουάριο 1943 εμβασθέντα 6.000.000.000 δραχμές, αναλογούν 3.000.000.000 δραχμές εις τον Γενικόν Λογαριασμόν (δηλαδή έξοδα κατοχής) και 3.000.000.000 εις τον Ειδικόν Λογαριασμόν (δηλαδή πιστώσεις)». Αυτή η επισήμανση καταδεικνύει ότι οι αρχές Κατοχής «δανείζονταν» με το ζόρι και τον βούρδουλα χρήματα από την Ελλάδα.
Όπως σημείωνε το 1998 ο αείμνηστος καθηγητής και πρώην υπουργός Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης, πέρα από την αναγκαία καταβολή στην Ελλάδα των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων, είναι επιτακτική η υποχρέωση της Γερμανίας να εξοφλήσει το λεγόμενο «αναγκαστικό κατοχικό δάνειο», το οποίο «διατάχθηκε» η κατοχική κυβέρνηση αδρεικέλων στην Ελλάδα να χορηγήσει στη Γερμανία.

Η δεσμευτικότητα της υποχρέωσης αυτής είναι ανυποχώρητη για δύο λόγους, ένα νομικό και έναν ηθικό.

Νομικά, η δεσμευτικότητα αυτή στηρίζεται σε σαφέστατους νομικούς κανόνες, ενισχύεται δε κατά τρόπο ατράνταχτο και από το εξής σπάνιας ιδιομορφίας γεγονός: Λίγες εβδομάδες πριν από την κατάρρευση της ναζιστικής Γερμανίας, οι αρμόδιοι της τότε Γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας, της Reichsbank, αναγνώρισαν ρητά, με γνωμάτευση που υπέβαλαν στο Γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών, τη δεσμευτικότητα αυτού του «γερμανικού χρέους προς την Ελλάδα», το οποίο μάλιστα αποτιμήθηκε «για μελλοντική χρήση» –όπως δεσμευτικά ειπώθηκε– σε περίπου, τότε, 476 εκατομμύρια μάρκα.

Ηθικά, η απόλυτη δεσμευτικότητα της υποχρέωσης εξόφλησης του δανείου αυτού στηρίζεται στο γεγονός ότι η σύναψή του «με το πιστόλι στον κρόταφο» υπήρξε μια από τις κύριες αιτίες της οικονομικής εξαθλίωσης και του θάνατου από την πείνα τουλάχιστον 300.000 Ελλήνων. Δεν είναι έτσι υπερβολή να παρατηρηθεί ότι το δάνειο αυτό συνιστά ιστορικά πρωτοφανή μορφή τέλεσης του πιο αποκρουστικού εγκλήματος, του «εγκλήματος της γενοκτονίας», που διαπράχθηκε μάλιστα με μια μέθοδο αποκρουστικά τεχνοκρατική, με όργανο, συγκεκριμένα, τον τραπεζικό μηχανισμό εκτύπωσης πληθωριστικού χρήματος.

Η λεηλασία της Ελλάδας από τους Γερμανούς κατακτητές

Οι Γερμανοί κατακτητές, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους στρατιωτικούς και στρατηγικούς τους στόχους στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής, είχαν υποχρεώσει τη χώρα μας να κεφαλαιοδοτεί και να συντηρεί τα κατοχικά στρατεύματα που στάθμευαν σ'αυτήν και είχαν πεδίο δράσης την ευρύτερη περιοχή της.
Επιπλέον η Ελλάδα ανεφοδίαζε με τρόφιμα το μέτωπο της Λιβύης. Στόχος των στρατευμάτων αυτών ήταν τα πετρέλαια της Λιβύης-Μ. Ανατολής και η ενίσχυση της άμυνας των Βαλκανίων. Από τα τελευταία εξασφάλιζε στην πολεμική του βιομηχανία το 20% του αντιμονίου, το 50% των ορυκτελαίων, το 60% του βωξίτη και το 100% του νικελίου. Την ίδια στιγμή για τους συμμάχους η μοναδική πύλη των Βαλκανίων ήταν και παρέμενε η Ελλάδα. Λόγω αυτών, η γερμανική απαίτηση για υψηλή κεφαλαιοδότηση από την Ελλάδα ήταν ανελαστική και είχε προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις ακόμα και της κατοχικής κυβέρνησης Τσολάκογλου που απειλούσε με παραίτηση. Παράλληλα ο Μουσολίνι όπως και ο Γερμανός πληρεξούσιος για την Ελλάδα, Γκύντερ Αλτενμπουργκ πίεζαν το Βερολίνο να μειώσει τα έξοδα κατοχής για την Ελλάδα.
Το πρόβλημα των μοναδικά υπέρογκων δαπανών κατοχής συνόδευε η "παντός αγαθού" λεηλασία του τόπου, φυσικό επακόλουθο της οποίας ήταν ο λιμός. Ο Αλτενμπουργκ από τις πρώτες ημέρες προειδοποιούσε το Βερολίνο για τον επερχόμενο υποσιτισμό. Παράλληλα ο εκπρόσωπος του Βατικανού, νούτσιος Α. Ρονκάλι, ο μετέπειτα πάπας Ιωάνης ΚΓ', μετά από έρευνες του, διαπίστωνε τριπλασιασμό των θανάτων σε Αθήνα-Πειραιά λόγω λιμού τον χειμώνα 1941-42 και ο Γκαίμπελς σημείωνε στο ημερολόγιό του:

... η πείνα (στην Ελλάδα) έχει καταστεί ενδημική νόσος. Στους δρόμους της Αθήνας οι άνθρωποι πεθαίνουν κατά χιλιάδες από εξάντληση.

«Δάνειο» με το πιστόλι στον κρόταφο
Η σχετική δανειακή συμφωνία θα υπογραφεί στις 14.3.1942 από τους πληρεξούσιους της Γερμανίας και της Ιταλίας στην Ελλάδα, αντίστοιχα Άλτενμπουργκ και Γκίτζι. Η Ελλάδα δεν είχε προσκληθεί και δεν ήταν παρούσα. Στην Ελλάδα την ανακοίνωσε μετά από εννιά μέρες ο Άλτενμπουργκ με την ρηματική διακοίνωση 160/23.3.1942 και ο Γκίτζι με το σημείωμά του Νο4/6406/461/23. 3.1942.
Σύμφωνα μ'αυτήν:

• Η ελληνική κυβέρνηση υποχρεούται κατά μήνα να καταβάλλει έξοδα κατοχής 1,5 δισ. δρχ. (άρθρο 2).
• Οι αναλήψεις από την Τράπεζα της Ελλάδος (στο εξής ΤΕ), άνω του ποσού αυτού θα χρεώνονται στις κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Ιταλίας ως άτοκο, σε δραχμές, δάνειο της Ελλάδας προς αυτές (άρθρο 3).
• Η επιστροφή του δανείου θα γινόταν αργότερα (αρθ. 4).
• Η συμφωνία είχε αναδρομική ισχύ από 1.1.1942 (άρθρ. 5).
Η δανειακή σύμβαση αποτελούσε μια συμφωνία μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας που επιβαλλόταν στην Ελλάδα υποχρεωτικά εκτελεστή (αναγκαστική). Οι δανειακές αναλήψεις θα είχαν την μορφή μηνιαίων προκαταβολών, το ύψος και η διάρκεια των οποίων δεν προσδιοριζόταν. Επίσης δεν προσδιοριζόταν πότε θα άρχιζε η εξόφληση του, ενώ προσδιοριζόταν ότι ήταν άτοκο και σε δραχμές.

Όταν είχε φτάσει να πωλείται ένα αυγό κάποια δισεκατομμύρια δραχμές

Το ύψος του δανείου κατά την ΤΕ ανέρχεται (δίχως τους τόκους) σε 227.940.201 εκ. δολ. το 1944 και κατά τον Αλτενμπουργκ 400 εκ. μετακατοχικά μάρκα. Με τις αναπροσαρμογές και τους τόκους ανέρχεται σε κάποιες δεκάδες δισ. ευρώ. Επομένως το κατοχικό δάνειο είναι συμβατικό και όχι αναγκαστικό, σταθερού νομίσματος και από τον Απρίλιο του 1943 έντοκο. Αποτελεί συμβατική υποχρέωση της Γερμανίας έναντι της Ελλάδας και όχι επανορθωτική. Ως τέτοια δεν εντάσσεται στη συμφωνία του Λονδίνου 1953 που αναστέλει την καταβολή των επανορθώσεων και αποζημιώσεων.