Μελέτη ΙΤΑ: Υποβαθμισμένος ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα

Ο καθηγητής Ιωάννης Ψυχάρης παρουσιάζοντας τη μελέτη

Μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που παρουσιάστηκε σήμερα στο συνέδριο της ΚΕΔΕ στο Βόλο, επισημαίνει μεταξύ άλλων, πως ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ και της ΕΕ είναι σαφώς υποβαθμισμένος, εξαιτίας των πολιτικών που ακολουθήθηκαν από τις μέχρι τώρα κυβερνήσεις.

Ενδεικτικά αξίζει να σημειωθεί πως η Ελλάδα είναι στην τελευταία θέση, ανάμεσα στις χώρες-μέλη της Ε.Ε με έσοδα που αντιστοιχούν στο 1,32% του ΑΕΠ, ενώ απογοητευτική είναι η εικόνα και στον τομέα των φορολογικών εσόδων, ως ποσοστού του ΑΕΠ, όπου η χώρα μας κατατάσσεται στην 14^η θέση, από τις 19 χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Παράλληλα η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα είναι ουραγός και στον τομέα της είσπραξης των ανταποδοτικών τελών, ενώ στην τελευταία θέση είναι και σε ότι αφορά τις δαπάνες.

Την ανάγκη ριζικής αναβάθμισης του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο νέο μοντέλο της διοικητικής οργάνωσης του κράτους αναδεικνύει η ειδική μελέτη που εκπόνησε η επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης με πρωτοβουλία της ΚΕΔΕ και αφορά στην «Τριετή Στρατηγική Μεταρρυθμίσεων στη Δημόσια Διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση».

Τα βασικά σημεία της μελέτης παρουσιάστηκαν σήμερα από τον Καθηγητή του Τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου και μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του ΙΤΑ  Ι. Ψυχάρη, στο συνέδριο που διοργανώνει η ΚΕΔΕ στο Βόλο με θέμα την αλλαγή του Καλλικράτη και το νέο μοντέλο οργάνωσης του κράτους.

Προλογίζοντας την παρουσίαση της μελέτης ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γ. Πατούλης επισήμανε πως η συγκεκριμένη πρωτοβουλία που έλαβε η ΚΕΔΕ και υλοποίησε σε συνεργασία με το ΙΤΑ, αποδεικνύει έμπρακτα πως η Αυτοδιοίκηση Α’ βαθμού έχει θέσεις και εμπεριστατωμένες προτάσεις. «Η μελέτη  αποτελεί έναν οδηγό, μία αφετηρία συζήτησης για το ρόλο που πρέπει να έχουν οι Δήμοι στο νέο μοντέλο διοικητικής οργάνωσης του κράτους» πρόσθεσε.

Στόχος μας είναι, υπογράμμισε ο κ. Πατούλης, αυτές οι βασικές θέσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ βαθμού, οι οποίες θα οριστικοποιηθούν στο τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ στις αρχές Δεκεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, να αξιοποιηθούν από την κυβέρνηση, προκειμένου να ικανοποιηθεί το διαχρονικό ζητούμενο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια των Δήμων.

Για ένα νέο μοντέλο οργάνωσης του κράτους

Στη μελέτη αποτυπώνονται, μεταξύ άλλων, οι στρατηγικοί στόχοι και το αναπτυξιακό όραμα της ΚΕΔΕ για το νέο μοντέλο οργάνωσης του κράτους.

Επιπρόσθετα προτείνονται ειδικές πολιτικές σε όλους τους τομείς, με έμφαση  στην ενίσχυση της κοινωνικής αποδοχής και στην ενεργοποίηση της συμμετοχικής διαδικασίας, ενώ αναδεικνύεται η  ανάγκη της επαρκούς χρηματοδότηση του νέου μοντέλου οργάνωσης των Δήμων, ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος.

Ειδικότερα σύμφωνα με την μελέτη προτείνονται τα εξής:

1.    Η αναβάθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης στο νέο σύστημα διοικητικής οργάνωσης της χώρας, με βάση την αρχή της επικουρικότητας και εγκαθίδρυση μιας νέας σχέσης κεντρικής διοίκησης και αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και του ενιαίου σκοπού των δημόσιων πολιτικών

2.    Φορολογική αποκέντρωση με ενίσχυση της δημοσιονομικής αυτονομίας, αύξηση της αντιληπτότητας του φόρου και με ενίσχυση της τοπικής λογοδοσίας και ελέγχου

3.    Εγκαθίδρυση ενός νέου μηχανισμού είσπραξης τοπικών εσόδων, που θα είναι διακριτό από το φορολογικό μηχανισμό του κράτους, για την άμεση είσπραξη των εσόδων που αναλογούν στην τοπική αυτοδιοίκηση και με ενίσχυση της τοπικής αυτονομίας

4.    Ενίσχυση των δομών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης με χρήση της τεχνολογίας επικοινωνίας που να ευνοεί τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των πολιτών, ενημέρωση, διαφάνεια και έλεγχο στις αποφάσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης

5.    Εγκαθίδρυση συστήματος μητροπολιτικής διοίκησης στις μεγάλες πόλεις και εξειδίκευση ειδικών μορφών διοίκησης μικρών Δήμων στα νησιά και στις ορεινές και απομεμακρυσμένες περιοχές

6.    Κατοχύρωση της καταστατικής θέσης των αιρετών και του καθεστώτος απασχόλησης των εργαζομένων στην τοπική αυτοδιοίκηση

7.    Ενίσχυση του αναπτυξιακού ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης με την εκπόνηση ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων στο πλαίσιο του δημοκρατικού προγραμματισμού και της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης

8.    Ενίσχυση των δομών της κοινωνικής οικονομίας με μεγαλύτερη συμμετοχή της αυτοδιοίκησης και ενίσχυση του ρόλου της στο συντονισμό των πολιτικών όλων των φορέων που δραστηριοποιούνται τοπικά

9.    Θεσμοθέτηση μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων στην τοπική αυτοδιοίκηση

10. Διαμόρφωση πλαισίου και παροχή κινήτρων διαβαθμικής και διαδημοτικής συνεργασίας και συνεργασίας πόλεων στο πλαίσιο της ανάπτυξης μιας πολυχωρικής συνεργασίας.