Η Άννα Θεοφυλάκτου της ΕΠΟΝ, της κατοχής και της απελευθέρωσης

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Στη μνήμη της εξαίρετης αγωνίστριας της Εθνικής Αντίστασης Άννας Θεοφυλάκτου, με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το θάνατό της, δημοσιεύουμε αποσπάσματα από μία μακρά συνέντευξη που μας είχε παραχωρήσει πριν 16 χρόνια και την οποία ευλαβικά διατηρούμε στο δημοσιογραφικό μαγνητοφωνάκι μας. Η Άννα Θεοφυλάκτου ήταν η τελευταία επιζώσα ΕΠΟΝίτισας της Θεσσαλονίκης, η “μεγάλη κυρία του ποντιακού ελληνισμού” όπως αποκλήθηκε και υπήρξε η πρώτη γυναίκα οφθαλμίατρος στην Ελλάδα. 

Η Άννα Θεοφυλάκτου μετέχοντας πριν 6 χρόνια στην τελευταία συνάντηση των επιζώντων τότε ΕΠΟΝιτών φοιτητών της Θεσσαλονίκης που είχε πραγματοποιηθεί σε καφετέρια της πόλης με πρωτοβουλία της Καίτης Τσαρουχά

Στη συνέντευξη εκείνη η Άννα Θεοφυλάκτου, που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 99 ετών, μας είχε μιλήσει αναλυτικά για τα παιδικά της χρόνια, για τον πόλεμο του 1940, τη ζωή της ως φοιτήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τα τεράστια προβλήματα που υπήρχαν εκεί, για την πείνα και τις άλλες δύσκολες συνθήκες της Γερμανικής κατοχής και τους βομβαρδισμούς, τη γνωριμία της με την ΕΠΟΝ, μόλις αυτή ιδρύθηκε και τη δραστηριότητα στις γραμμές της, τις δύο μεγάλες μαχητικές διαδηλώσεις των νέων της Θεσσαλονίκης, με πρωτοβουλία της ΕΠΟΝ για τον γιορτασμό της Εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου στα 1943 και 1944 κυριολεκτικά μπροστά από τις μπούκες των γερμανικών πολυβόλων, καθώς και για την απόκρουση επέκτασης της βουλγαρικής κατοχής στη Μακεδονία. Επίσης για τη γνωριμία της με τα Τάγματα Ασφαλείας και τέλος για τις μεγαλειώδεις σκηνές που διαδραματίσθηκαν στη Θεσσαλονίκη τη μέρα απελευθέρωσης της πόλης από τους κατακτητές, στις 30 Οκτωβρίου 1944, με την είσοδο των ανταρτικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ

Η Άννα Θεοφυλάκτου σε ηλικία 19 ετών

Για τον πόλεμο του 1940

16χρονη μαθήτρια τότε στα 1940, η Άννα Θεοφυλάκτου μας είχε ξετυλίξει το κουβάρι των αναμνήσεών της για την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου μετά την επίθεση του φασίστα Μουσολίνι κατά της χώρας μας.

"Εγώ ήμουνα τότε μαθήτρια στην 4η Γυμνασίου. Το τι έγινε στην είδηση ότι μας κήρυξαν τον πόλεμο οι Ιταλοί. Ενθουσιασμός μεγάλος. Κι αυτό γιατί με τον τορπιλισμό της "Έλλης" στην Τήνο είχαμε αγανακτίσει όλοι. Βέβαια δεν το έλεγαν, αλλά όλοι ξέραμε ότι ήταν οι Ιταλοί. Την 28η Οκτωβρίου 1940 όταν έγινε η ιταλική επίθεση, ενθουσιαστήκαμε. Τα παιδιά επιστρατευμένα έφευγαν για το μέτωπο λες και πήγαιναν σε γάμο. Ήταν ο ενθουσιασμός πολύ μεγάλος. Βέβαια η αιτ΄θια που δημιουργήθηκε το έπος του '40, ήταν ο στρατηγός Χαράλαμπος Κατσιμήτρος. Γιατί ο Κατσιμήτρος στη σπηλιά του είχε διαταγή να υποχωρήσει. Δεν το δέχτηκε, λέγοντας ότι εδώ θα πεθάνουμε. Και από εκεί άρχισε η αντίστροφη μέτρηση.

Μας βοήθησαν βέβαια πάρα πολύ τα βουνά μας. Οι γυναίκες της περιοχής Πϊνδου και Βορείου Ηπείρου με την υπέροχη μέχρι θυσίας οπροσφορά τους.

Τα αντιαεροπορικά καταφύγια στη Θεσσαλονίκη

Αναφορά από την αξέχαστη Άννα Θεοφυλάκτου και στους Ιταλικούς βομβαρδισμούς που γνώρισε η Θεσσαλονίκη στη διάρκεια του πολέμου:

"Παρότι οι βομβαρδισμοί ήταν συχνοί, τα καταφύγια ήταν γελοία. Τα υπόγεια που χρησιμοποιούνταν ως καταφύγια δεν έκαναν τίποτα. Μια βόμβα έπεσε εδώ, Αγίου Δημητρίου και Αγίας Σοφίας. Εμείς τα παιδιά γελούσαμε, τα κοροϊδεύαμε. Λέγαμε: "Γεροί ας ήμαστε κι ας πεθάνουμε". Κι όμως είχαν δίκαιο όσοι το λέγανε αυτό. Γιατί άλλο να πεθάνεις και άλλο να μείνεις σακάτης πολυτραυματισμένος..

Η Άννα Θεοφυλάκτου (άκρη αριστερά) κατά την κατάθεση στα 2013 στεφάνου  στο μνημείο των πεσώντων φοιτητών του ΑΠΘ, για την επέτειο των 70 χρόνων από την ίδρυση της κορυφαίας οργάνωσης της ελληνικής νεολαίας

Η ένταξη στην ΕΠΟΝ

Η νεαρή φοιτήτρια της Ιατρικής θα γνωρίσει την κορυφαία αντιστασιακή οργάνωση νεολαίας της Κατοχής, τη θρυλική ΕΠΟΝ σχεδόν αμέσως μετά την ίδρυσή της τον Φεβρουάριο του 1943 και γρήγορα θα γίνει μέλος της για να αναδειχθεί στη συνέχεια σε στέλεχός της στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Να πως περιέγραψε την πρώτη της επαφή με τη μεγαλύτερη νεολαιίστικη οργάνωση που δημιουργήθηκε ποτέ στα ελληνικά χρονικά:

"Ήταν στις αρχές του 1943 όταν οι φοιτητές στις διάφορες σχολές του Πανεπιστημίου αποφασίσαμε να κάνουμε από ένα γλέντι για την κάθε σχολή, καθώς πλησίαζε και η εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου. Εγώ επειδή είχα μεγάλο σπίτι, θα γινόταν το γλέντι της Ιατρικής Σχολής εδώ. Είχαμε μαζευτεί καμιά τριανταριά φοιτητές και κάθε σχολή θα έκανε αλλού. Εμείς ήρθαμε εδώ στο σπίτι μου, αλλά οι άλλες σχολές είτε δεν βρήκαν χώρο, είτε δεν τους επέτρεψαν να μπουν στα σπίτια τους και έτσι ήρθαν όλοι εδώ πέρα. Έτσι μαζευτήκαμε κάπου 150 και πλέον άτομα. Εκείνη τη μέρα κάποιος φοιτητής, δεν θυμάμαι ποιός, σηκώθηκε, έβγαλε από την τσέπη του ένα χαρτάκι και μας διάβασε: "Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων", αναγγέλοντας έτσι την ίδρυση της ΕΠΟΝ. Η οποία μέχρι την απελευθέρωση ανέπτυξε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης πολύ σπουδαία δράση".

Το κτίριο της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ σχεδιάστηκε το 1952, ξεκίνησε η ανέγερσή του το 1957 και ολοκλξρώθηκε το 1970

Τα προβλήματα στο Πανεπιστήμιο

Αναφερόμενη στα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι φοιτητές στη γερμανοκρατούμενη Θεσσαλονίκη, η Άμμα Θεοφυλάκτου θα μας πει:

"Εμείς στην Ιατρική Σχολή που είχε ιδρυθεί μόλις το 1942, είχαμε πολλά προβλήματα. Είχαμε τους Γερμανούς, είχαμε την πείνα, αλλά είχαμε και την αντίδραση του ιατρικού κόσμου της Θεσσαλονίκης, με πρωτοστατούντα τον Ιατρικό Σύλλογο που δεν ήθελε τη σχολή. Εμείς κάναμε μεγάλο αγώνα και προσωπική εργασία για να κρατήσουμε τη σχολή. Και τιο σπουδαιότερο, δεν υπήρχε υπόβαθρο.

Ο Ιατρικός Σύλλογος δεν ήθελε τη σχολή γιατί θα έβγαιναν πολλοί γιατροί κι έτσι θα μειώνονταν η πελατεία τους. Τα παιδιά που φοιτούσαν στη σχολή μας ήταν τα περισσότερα από τα γύρω χωριά και περιοχές της Μακεδονίας και οι δικοί τους έστελναν κάθε βδομάδα δέματα με τρόφιμα για να μπορούν να συντηρηθούν. Στην Αθήνα όπου υπήρχε Ιατρική Σχολή δεν μπορούσαν να πάνε λόγω της απόστασης αλλά και των εξόδων που απαιτούνταν.

Ο μόνος χώρος της σχολής μας που ήταν σε κάπως καλή κατάσταση, ήταν το ανατομείο. Και κυρίως τα τραπέζια όπου είχαμε τα πτώματα. Ήταν η εποχή που οι Γερμανοί είχαν καταστρέψει τα εβραϊκά μνήματα και τα μάρμαρα από εκεί, έγιναν ωραιότατα τραπέζια.

Μπορεί να έλλειπαν πολλά πράγματα στην Ιατρική Σολή, όμως είχαμε σε αφθονία πολλά πτώματα. Εκείνη την εποχή της μεγάλης πείνας, οι συγγενείς των νεκρών, για να μην επιστρέψουν το Δελτίο Τροφίμων που είχε ο κάθε πολίτης, δεν δήλωναν το θάνατό του και άφηναν τους πεθαμένους στο δρόμο. Και κάθε πρωί περνούσε το κάρο της Δημαρχείας, τους μάζευε, κάποια πτώματα τα άφηνε σε μας και τα υπόλοιπα θάβονταν σε ομαδικούς τάφους.

Το ανατομείο αποτελούνταν από δύο τεράστιες αίθουσες χωρίς τζάμια και δίπλα ήταν μια μικρή κάμαρη που ίσως ήταν παλιά κουζίνα, κι εκεί ταρυχεύαμε τα πτώματα. Το χειμώνα του 1943-1944 αναγκαστήκαμε να πάμε στη Δημοτικό Νοσοκομείο (τη σημερινο 'Αγιος Δημήτριος"), πήραμε τις παλιές ακτινογραφίες που ήταν για πέταμα και στο μικρό το δωματιάκι που είχε κάτι σαν καζάνι, βράσαμε νερό, βάζαμε μέσα τις ακτινογραφίες, τις ξύναμε, έφευγε το χρώμα και τια κάναμε τζάμι για να καλύψουμε τα ανοιχτά παράθυρα και να μπορέσουμε κάπως να ζεσταθούμε".

"Η πρώτη συνάντηση με τα Τάγματα Ασφαλείας"

Η Άννα Θεοφίλου μας είχε περιγράψει σ΄εκείνη τη μαγνητοφωνημένη συνέντευξή της, που τη διατηρούμε στο αρχείο μας, και την πρώτη συνάντησή της με τα Τάγματα Ασφαλείας:

"Εγώ ήμουνα φοιτήτρια της Ιατρικής. Το ανατομείο μας ήταν πίσω από το παλιό "Ρωσσικό Νοσοκομείο". Πηγαίναμε με τα πόδια, καθώς δεν είχε και συγκοινωνία. Στη γειτονιά μου μένανε ο Γιάννης ο Δερματάς, ο Νίκος ο Ασιμής, ο Μιχάλης ο Μπιζουκάκης και όλοι μαζί ξεκινούσαμε για το ανατομείο. Μία μέρα καθώς πηγαίναμε, βλέπουμε μπροστά μας τους συμφοιτητές μας Χάρη Τάλλαρο και Χρήστο Ζαφειρίου. Ξαφνιαστήκαμε γιατί είχαμε καιρό να τους δούμε και θεωρούσαμε ότι είχαν βγει στο βουνό στα τμήματα του ΕΛΑΣ. Πήραμε χαρά που τους είδαμε και προχωρήσαμε όλοι μαζί για το ανατομείο.

Από την οδό Αποστόλου Παύλου βγαίνουν στην Αγίου Δημητρίου δυο παληκαράκια με τη στολή της ΕΟΝ και έρχονται μπροστά μας. Αυτοί φαίνεται ήξεραν τον Τάλλαρο και τον Χρήστο και μας σταμάτησαν. Ο ένας κρατούσε μια χειροβομβίδα, ο άλλος ήθελε να μας σφάξει. Τότε ο Τάλλαρος και ο Χρήστος όρμησαν επάνω τους, τους έσπρωξαν και έβαλαν τρεχάλα όλοι τους και φεύγαν. Εγώ έμεινα εκεί. Να τρέξω δεν μπορούσα. Αυτοί τους κυνήγησαν και έρριξαν κατά πάνω τους τη χειροβομβίδα η οποία έσκασε ακριβώς στην Αγίου Δημητρίου. Τα παιδιά όμως είχαν στρίψει και ένα κομματάκι πήρε τον Δερματά λίγο στο πόδι, χωρίς ευτυχώς να τον τραυματίσει σοβαρά.

Εγώ συνέχισα, πήγα στο ανατομείο και ενημέρωσα τιους συμφοιτητές μας ότι αυτό και αυτό μας συνέβη και με έδιωξαν να πάω να αλλάξω για να μην με αναγνωρίσουν. Αυτή ήταν η πρώτη επαφή μου με τους ταγματασφαλίτες.

Η διαδήλωση της ΕΠΟΝ την 25η Μαρτίου 1943. Το στεφάνι στην προτομή του ναυάρχου Βότση
καταθέτει ο γραμματέας της ΕΠΟΝ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Άνθιμος Χατζηανθίμου

Οι διαδηλώσεις στα 1943 και 1944 για την 25η Μαρτίου

Κατεβήκαμε την οδό Αγίας Σοφίας και μολις στρίψαμε στην παραλιακή λεωφόρο, εμφανίστηκαν οι Γερμανοί που άρχισαν να πυροβολούν στον αέρα για να διαλυθούμε. Μία κοπέλα που ήταν μπροστά και κρατούσε το στεφάνι της ΕΠΟΝ φοβήθηκε μόλις άκουσε τους πυροβολισμούς και άφησε κάτω το στεφάνι. Τότε το αρπάξαμε από τη μία η Κούλα Ελευθεριάδου και από την άλλη εγώ και έτσι βαδίσαμε μέχρι την προτομή του Βότση. Κι εκεί σηκώσαμε τη Ροδούλα τη Συλβέστρου που πέρασε το στεφάνι στο κεφάλι της προτομής.

Η αντίστοιχη διαδήλωση για την 25η Μαρτίου ένα χρόνο πριν, το 1943, ήταν πολύ μεγαλύτερη, με πολύ περισσότερο κόσμο και δεν προκάλεσε την αντίδραση των Γερμανών οι οποίοι φάνηκαν να αιφνιδιάζονται, καθώς δεν περίμεναν μία τέτοια κινητοποίηση της νεολαίας της Θεσσαλονίκης, τόσο κόσμο και τέτοια μαχητικότητα. Το στεφάνι της νεολαίας τότε στο άγαλμα του ναυάρχου Βότση, είχε καταθέσει ο γραμματέας της ΕΠΟΝ Θεσσαλονίκης, Άνθιμος Χατζηανθίμου.

Μετά το στεφάνωμα της προτομής του Βότση προχωρήσαμε, ανεβήκαμε την οδό Εθνικής Αμύνης, την παλιά λεωφόρο Χαμιδιέ και στρίψαμε στην οδό Πολωνίας, τη σημερινή Αλεξάνδρου Σβώλου όπου ήταν το σπίτι του καθηγητή του ΑΠΘ Χαράλαμπου Θεοδωρίδη. Ο οποίος, μόλις αντιλήφθηκε τη διαδήλωσή μας βγήκε στο μπαλκόνι και μέσα σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης, μας πέταξε μια μεγάλη ελληνική σημαία. Και από εκεί συνεχίστηκε η πορεία μας προς το άγαλμα του Τσάμη-Καρατάσσου, απέναντι από το Πανεπιστήμιο και κατευθύνθηκε προς το Διοικητήριο".

"Είχαμε ιδανικά, αγωνιζόμασταν για την Ελευθερία"

Απαντώντας σε ερώτησή μας για εκείνη την περίοδο της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στις πόλεις και τα βουνά της χώρας, η αλησμόνητη Άννα Θεοφίλου σημείωνε:

"Ήταν μία περίοδος όπου τα αδούλωτα νιάτα δεν υπολόγιζαν τίποτα, ούτε κινδύνους, ούτε θυσίες. Δεν φοβόμασταν. Δεν φοβόμασταν. Πιστεύαμε στη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων και των λαών κατά του Ναζισμού. Αγωνιζόμασταν για την Ελευθερία, διεξάγοντας πολλούς και σκληρούς αγώνες τότε.

Όλα αυτά, γιατί είχαμε ιδανικά. Πιστευαμε ότι θα σώζαμε τον κόσμο. Ότι κινητοποίηση, ότι "φασαρία" γινόταν εμείς οι νέοι είμασταν μέσα.

Θυμάμαι επίσης τη μεγάλη διαδήλωση που κάναμε με πρωτοβουλία του ΕΑΜ κατά της επέκτασης της βουλγαρικής κατοχής στη Μακεδονία, που έκανε τους Γερμανούς κατακτητές να πάρουν πίσω στην απόφαση που είχαν λάβει νωρίτερα για το θέμα αυτό. Όπως επίσης και μία τεράστια συγκέντρωση στην πλατεία Ελευθερίας με το σύνθημα "θέλουμε ψωμί". Ακολούθως βαδίσαμε προς το Διοικητήριο, έξω από το οποίο ήταν παραταγμένοι οι Γερμανοί με οπλοπολυβόλα. Φυσικά όταν άρχισαν να μας πυροβολούν, αναγκαστήκαμε να σκορπίσουμε".

H άγια ημέρα της απελευθέρωσης

Η Άννα Θεοφυλάκτου μας είχε περιγράψει στη συνέντευξη εκείνη και τα όσα έζησε στις 30 Οκτωβρίου 1944, ημέρα απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τους χιτλερικούς, ύστερα από την είσοδο των ανταρτικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην πόλη.

"Το τι έγινε την μέρα της απελευθέρωσης, στα τέλη Οκτωβρίου, ήταν το κάτι άλλο. Ήταν ένας τόσο μεγάλος ενθουσιασμός που δεν μπορώ να σας τον περιγράψω. Και λυπάμαι που ήταν η μοναδική μέρα που ήμασταν ενωμένοι, καθώς από την άλλη μ΄'ερα αρχίσαμε και τρωγόμασταν.

Ήταν κυριολεκτικά το κάτι άλλο. Τόσο μεγάλος ο ενθουσιασμός. Από παντού έβγαιναν άνθρωποι για να πανηγυρίσουν. Τι να σας πω. Ήταν μια μέρα αξέχαστη, Και πιστεύω ότι ήταν η μοναδική στιγμή που ήμασταν τόσο δεμένοι όλοι μαζί.

Όλος ο κόσμος από την πάνω πόλη για να κατέβει στο κέντρο, περνούσε από τη γειτονιά μας. Κοσμοπλημμύρα σωστή. Έβλεπες ανθρώπους να τρέχουν προς τα κάτω. Ποτάμια ανθρώπινα. Ήταν από τις ωραιότερες μέρες της ζωής μου. Το κάτι άλλο.

Δυστυχώς μετά από εκείνο το μεγαλείο, όλοι οι καλοί καθηγητές του ΑΠΘ, όσοι είχαν αγωνιστεί για την Ελευθερία παύθηκαν. Ήταν τρομερό αυτο που έγινε τότε. Όσοι πάλαιψαν κατά των κατακτητών βρέθηκαν στο δρόμο και έμειναν στο Πανεπιστήμιο οι συνεργάτες, με επικεφαλής τον "φον" Βιζουκίδη. Μέχρι και ο Γκοτζαμάνης, που ήταν υπουργός στις κυβερνήσεις των δωσιλόγων, είχε το θράσος μετά να βάλει υποψηφιότητα για δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Εξωφρενικά πράγματα".

Δυστυχώς αυτό που δεν διδασκόμαστε είναι ότι άσχετο αν έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις, πρέπει να συνεργαζόμαστε. Η απουσία συνύπαρξης, είναι η ελληνική κατάρα αοπό την εποχή του Περικλέους. Ήταν ο Περικλής με τον Χρυσού Αιώνα και τον κατέστρεψαν με τον πόλεμο με τους Σπαρτιάτες. Έγινε η ηρωϊκή επανάσταση το 1821 και κοντέψαμε να την καταστρέψουμε. Και μάλιστα, εδώ που τα λέμε, μας απελευθέρωσαν οι ξένοι γιατί μόνοι μας θα την είχαμε καταστρέψει. ΚΙ έτσι μας καβάλησαν με τα δυσβάστακτα δάνεια και δεν μπορούμε από τότε να αναπνεύσουμε σαν λαός. Κάναμε το έπος του '40 και της Εθνικής Αντίστασης και το καταστρέψαμε με τον Εμφύλιιο. Έκαναν τα παιδιά τον αγώνα στην Κύπρο, νίκησαν μα αυτοκρατορία και αυτοκαταστράφηκαν. Δυστυχώς είμαστε σαν την αγελάδα που δίνει πολύ γάλα και μετά με μια κλωτσιά το χύνει.

ΟΙ γονείς της Άννας, Ιφιγένεια και Θεοφύλακτος Θεοφυλάκτου

Ποιά ήταν η Άννα Θεοφυλάκτου

Η Άννα Θεοφυλάκτου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1924 από γονείς πρόσφυγες Έλληνες του Πόντου. Πατέρας της ήταν ο γιατρός και πολιτικός Θεοφύλακτος Θεοφυλάκτου (1885-1961), στενός φίλος του γυναικολόγου Γιάννη Πασαλίδη. Ο πατέρας της είχε διατελέσει υπουργός γενικός διοικητής Θράκης στην κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου από τις 13 Ιουλίου 1928 ως την παραίτησή του, στις 7 Ιουνίου 1929

Η νεαρή Άννα σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και πήρε την ειδικότητα της Οφθαλμολογίας. Έζησε τον πόλεμο του 1940 και τη γερμανική κατοχή και πήρε μέρος στην εθνική αντίσταση ως στέλεχος της ΕΠΟΝ του ΑΠΘ, δουλεύοντας ακούραστα για την υπόθεση της Ελευθερίας και την αποτίναξη της Ναζιστικής κατοχής. Όταν αποφοίτησε μετά την απελευθέρωση, υπήρξε η πρώτη γυναίκα οφθαλμίατρος της Βόρειας Ελλάδας και η πρώτη γυναίκα οφθαλμίατρος χειρουργός στην Ελλάδα.

Ασχολήθηκε με τα κοινά από τα φοιτητικά της χρόνια. Εργάσθηκε σε πολλά γυναικεία σωματεία, όπως «ο Σύλλογος Επιστημόνων Γυναικών», «ο Σύνδεσμος Επαγγελματιών και Επιχειρηματιών Γυναικών» και άλλα και αγωνίσθηκε για την ισότητα των δύο φύλλων, για να έχουν δικαίωμα ψήφου οι γυναίκες, ίσα δικαιώματα εργασία, ίση αμοιβή για τα δύο φύλλα κ.λπ. Επίσης, υπηρέτησε με σθένος στις τάξεις της “Μέριμνας Ποντίων Κυριών”, όπου διετέλεσε πρόεδρός της. Επί προεδρίας της ιδρύθηκε ο παιδικός σταθμός «ΑΡΓΩ» για την ανακούφιση της εργαζόμενης μητέρας, καθώς και η «Διαναντίδειος Στέγη», όπου φιλοξενούνται ηλικιωμένοι.

Στελέχη της ΕΠΟΝ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης βαδίζοντας στην οδό Εθνικής Αμύνης

Η ΕΠΟΝ Μακεδονίας

Ιδιαίτερα μεγάλη και σημαντική, ήταν η απήχηση που είχε η ΕΠΟΝ στις πόλεις και τα χωριά της Βόρειας Ελλάδας. Σύμφωνα με μία οργανωτική κατάσταση του Συμβουλίου Περιοχής Μακεδονίας-Θράκης της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων, το Φεβρουάριο του 1944, ένα ακριβώς χρόνο μετά την δημιουργία της και οκτώ μήνες πριν την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τους Ναζί κατακτητές, η οργάνωση είχε στην περιοχή 93.700 μέλη, ενώ άλλα 12.450 ήταν τα Αετόπουλα. Από αυτά τα οργανωμένα μέλη της ΕΠΟΝ, τα 18.200 ήταν στο νομό Θεσσαλονίκης (5.000 στην πόλη, 7.200 στην ύπαιθρο και άλλα 6.000 στην περιοχή Λαγκαδά). Ενώ ακόμη υπήρχαν 11.500 μέλη στο νομό Κιλκίς, 5.500 στη Χαλκιδική, 13.500 στο νομό Πέλλης, 7.000 στο νομό Πιερίας, 6.000 στο νομό Ημαθίας, 6.800 στην περιοχή της Νιγρίτας. Επιπλέον δε ήταν 22.000 μέλη στη δυτική Μακεδονία και άλλα 2.500 στη Βουλγαροκρατούμενη Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.

Από άλλη οργανωτική κατάσταση, που υπάρχει στα αρχεία των ΑΣΚΙ, προκύπτει ότι τα μέλη της ΕΠΟΝ τις πρώτες μέρες μετά την απελευθέρωση είχαν ανέλθει σε 150.563 νέους και νέες, από τους οποίους οι 107.494 στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία και οι υπόλοιποι 43.069 στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη. Διαβάστε περισσότερα για την ΕΠΟΝ Μακεδονίας:

https://farosthermaikou.blogspot.com/2015/03/blog-post.html#more