Ο στραγγαλισμός του Ρήγα Φεραίου πριν 226 χρόνια

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Τέτοιες μέρες του Ιουνίου του 1798, εκτελείται με στραγγαλισμό από τους Τούρκους στο Βελιγράδι ο Ρήγας Φεραίος (Βελεστινλής), ο μεγάλος Έλληνας ιδεολόγος - επαναστάτης, ο οποίος, μέσα από τα έργα του  καλούσε σε εξέγερση όλους τους λαούς της Βαλκανικής, με σκοπό το γκρέμισμα της οθωμανικής κυριαρχίας και τη δημιουργία μιας Βαλκανικής Ομοσπονδίας.

Ο Ρήγας Βελεστινλής, μαζί με τους συντρόφους του Αργέντη, Κορωνιό, Καρατζά, Τουρούντζια, Νικολίδη και τους Καστοριανούς αδελφούς Ιωάννη και Παναγιώτη Εμμανουήλ εκτελέστηκαν με τη βάρβαρη βασανιστική μέθοδο του στραγγαλισμού στις 12 Ιουνίου 1798 στον πύργο της Νεμπόϊσα, ένα παραποτάμιο φρούριο του Βελιγραδίου. Όμως η θυσία τους δεν πήγε χαμένη. Και ο σπόρος της ελευθερίας που έσπειραν, γρήγορα έβγαλε καρπούς σε όλες τις βαλκανικές χώρες.

Ποιος ήταν ο Ρήγας

Ο Ρήγας Φεραίος, γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Μαγνησίας. Κατά μία εκδοχή το πραγματικό του επώνυμο ήταν Αντώνιος Κυριαζής ή Κυρίτζης, κάτι που όμως δεν επιβεβαιώνεται από τη σύγχρονη έρευνα. 

Ο ίδιος προτιμούσε να χρησιμοποιεί ως επώνυμο αυτό της γενέτειράς του, ενώ οι Έλληνες διανοούμενοι που ζούσαν στην εξορία τον αποκαλούσαν Φεραίο, επειδή στην αρχαιότητα η πόλη του ονομαζόταν Φεραί. 

Πολύ νωρίς εγκατέλειψε το Βελεστίνο, μετά τη βασική του μόρφωση και το 1785 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου συνέχισε τις σπουδές του κι εντάχθηκε στο περιβάλλον των Φαναριωτών, ενώ το 1788 εγκαταστάθηκε στη Βλαχία ως διοικητικός υπάλληλος.

Στα χρόνια που ακολούθησαν διακρίθηκε ως λόγιος και συγγραφέας. Το 1790 και το 1796 ταξίδεψε στη Βιέννη για να τυπώσει τα βιβλία του, μεταξύ αυτών το «Σχολείο των ντελικάτων εραστών», το «Φυσικής Απάνθισμα», ο «Ηθικός Τρίποδας» και ο «Ανάχαρσις».

Ως κορυφαίο έργο του, πάντως, θεωρείται η «Νέα Πολιτική Διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδανίας» που περιείχε:

·   τον Θούριο, γνωστό επαναστατικό άσμα

·    μια επαναστατική προκήρυξη

·   τη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου σύμφωνα με τα πρότυπα των Γάλλων Διαφωτιστών

·   το Σύνταγμα του Ρήγα

To όραμα του Ρήγα

Το πολιτικό όραμα του Ρήγα συνίστατο στη δημιουργία μιας πολυεθνικής βαλκανικής επικράτειας που θα ήταν απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις της οθωμανικής πολιτικής και στην οποία οι Έλληνες θα είχαν κυρίαρχη θέση. Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου προσπάθησε να εξεγείρει όλους τους υπόδουλους στους Οθωμανούς λαούς της Βαλκανικής εναντίον του κοινού τυράννου.

Επεδίωξε, μάλιστα, να συναντήσει τον Μεγάλο Ναπολέοντα για να ζητήσει τη βοήθειά του. Συνελήφθη, όμως, στις 8 Δεκεμβρίου του 1797 από τους Αυστριακούς στην Τεργέστη και παραδόθηκε στους Τούρκους, οι οποίοι τον σκότωσαν δια στραγγαλισμού τη νύχτα της 11^ης προς 12 Ιουνίου του 1798 στο Βελιγράδι, μετά από ένα χρόνο ανείπωτα βασανιστήρια, εξευτελισμό και τυραννίες.

Οι σύντροφοι του Ρήγα

Από εκείνο το βράδυ του Ιουνίου του 1798 και μέχρι της 24 του ιδίου μήνα, οι Τούρκοι είχαν εξοντώσει και τους υπόλοιπους Έλληνες με την ίδια μέθοδο. Τα πτώματα των εκτελεσμένων αγωνιστών πετάχτηκαν στον Δούναβη μάλλον ως προσφορά στους Αυστριακούς συμμάχους τους. 
Οι υπόλοιποι Έλληνες αγωνιστές που εκτελέστηκαν ήταν οι: 
-Ευστράτιος Αργέντης (31 χρονών, έμπορος από τη Χίο) 
-Δημήτριος Νικολίδης (32 χρονών,γιατρός από τα Ιωάννινα) 
-Αντώνιος Κορωνιός (27 χρονών, έμπορος και λόγιος από τη Χίο) 
-Ιωάννης Καρατζάς (31 χρονών, λόγιος από τη Λευκωσία της Κύπρου) 
-Θεοχάρης Γεωργίου Τουρούντζιας (22 χρονών, έμπορος από τα Σιάτιστα) 
-Ιωάννης Εμμανουήλ (24 χρονών, φοιτητής της ιατρικής από τη Καστοριά) 
-Παναγιώτης Εμμανουήλ (22 χρονών, αδερφός του προηγούμενου και υπάλληλος του Αργέντη). 

Η απήχηση του έργου του 

Η απήχηση του έργου του Ρήγα και των συντρόφων του, ήταν ιδιαίτερα μεγάλη όχι μόνο στην Ελλάδα, όπου έριξε το σπόρο της Ελευθερίας και της ανεξαρτησίας από τον Οθωμανικό ζυγό, αλλά και σε ολόκληρη τη Βαλκανική Χερσόνησο.

Μπορεί το απελευθερωτικό κίνημα που προετοίμαζε ο Ρήγας να μην πρόλαβε να εκδηλωθεί, γιατί το ανέκοψε ο τραγικός θάνατος των πρωτεργατών. Όμως, οι μορφές του πρωτομάρτυρα και των συνεργατών του, αλλά κυρίως οι επαναστατικές ιδέες του, θα γίνουν γνωστές και θα επηρεάσουν τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα της Ελλάδος και των υπολοίπων βαλκανικών χωρών κατά το διάστημα της Οθωμανικής κυριαρχίας. Και στην εξάπλωση των απελευθερωτικών ιδεών του Ρήγα και στη διάδοσή τους στους βαλκανικούς λαούς, πρωταγωνιστικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι δημοσιογράφοι.

Το κήρυγμα του Πρωτομάρτυρα Ρήγα, αυτού του εθνεγέρτη, του διαφωτιστή, του βάρδου της Επανάστασης, θα φλογίζει τα κατοπινά χρόνια τους Έλληνες, θα εμπνεύσει τους ηγέτες της Φιλικής Εταιρίας και τους αγωνιστές της Επανάστασης του 1821, ενώ οι πολιτικές του συλλήψεις θα συνδεθούν στη νεοελληνική συνείδηση με την πορεία προς τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους.

Ήδη από το 1862 εμφανίζεται πολιτικός σύλλογος με την επωνυμία «Ρήγας Φεραίος» και το 1875 ιδρύεται σοσιαλιστικός σύλλογος με την ονομασία επίσης "Ρήγας", ως ελληνικό τμήμα της «Δημοκρατικής Ανατολικής Ομοσπονδίας», που είχε δημιουργηθεί στη Γενεύη από Βαλκάνιους σοσιαλιστές.

Διαβάστε επίσης για τη ζωή και το έργο του Ρήγα Φεραίου:

http://farosthermaikou.blogspot.gr/2015/03/blog-post_73.html