«Απαγόρευσις προς πρόληψιν επεισοδίων»

Εμπόδια για την Πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση το 1927 στη Θεσσαλονίκη

του Σπύρου Κουζινόπουλου
Γιορτασμός της εργατικής Πρωτομαγιάς μια άλλη εποχή, πριν 97 χρόνια, στη Θεσσαλονίκη του μεσοπόλεμου, την 1^η Μάη του 1927. Με τις αρχές να απαγορεύουν τις εργατικές συγκεντρώσεις τόσο στην πόλη, όσο και στα περίχωρα, παρατάσσοντας μάλιστα εκτός από τους αστυνομικούς και αποσπάσματα πεζικού και μηχανικού του στρατού. Αλλά με τους εργαζόμενους, να αψηφούν αυτά τα απαγορευτικά μέτρα, οργανώνοντας μία άκρως εντυπωσιακή διαδήλωση και στη συνέχεια συγκέντρωση.

Όπως κάθε Πρωτομαγιά, το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης οργάνωνε συγκέντρωση των εργαζομένων μπροστά στο κτήριο του ΕΚΘ, προκειμένου με πορεία να κατευθυνθούν προς το Μπέχτσιναρ, στην περιοχή που σήμερα είναι οι προβλήτες του ΟΛΘ, όπου πραγματοποιούνταν κάθε χρόνο η απεργιακή Πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση.

Από μέρες πριν, όπως διαβάζουμε στις εφημερίδες της εποχής, η Αστυνομία της Θεσσαλονίκης είχε εκδώσει ανακοίνωση, απαγορεύοντας τις διαδηλώσεις και παρελάσεις των εργαζομένων κατά τον εορτασμό της εργατικής Πρωτομαγιάς, που εκείνη τη χρονιά έπεφτε Κυριακή «προς πρόληψιν επεισοδίων». Παρά μόνο, με … μεγαλοψυχία, επέτρεπε «εις τα διοικητικά συμβούλια των διαφόρων σωματείων η καθ’ ομάδας παρέλασις πέριξ των λαβάρων, μέχρι των σημείων της συγκεντρώσεώς των".

Μακεδονία 1η Μαίου 1927

Μάλιστα, ο αστυνομικός διευθυντής Θεσσαλονίκης Καλοχριστιανάκης είχε καλέσει στο γραφείο του τις διοικήσεις των εργατικών σωματείων και «κατέστησεν αυτάς υπευθύνους δια πάσαν διασάλευσιν της τάξεως και παράβασιν των κειμένων νόμων».  Ενώ για να αποτρέψει εργατικές συγκεντρώσεις στις πέριξ της Θεσσαλονίκης κοινότητες, η διοίκηση χωροφυλακής «επί τη Πρωτομαγιά ενίσχυσε τους σταθμούς Τεκελή (σ.σ. Σίνδου) δι’ 8 χωροφυλάκων, Καπουτζήδων (σ.σ. Πυλαίας) 5, Καλαμαριάς 5, Ασβεστοχωρίου 8 και Νέας Μηχανιώνας 10 χωροφυλάκων». 1

Οι εργάτες αψηφούν τις απαγορεύσεις

Αψηφώντας τις απαγορεύσεις των αρχών, αλλά και την αστυνομοκρατία και στρατοκρατία που υπήρχε στη Θεσσαλονίκη από τα ξημερώματα εκείνης της Πρωτομαγιάς, συγκεντρώθηκαν πάνω από δύο χιλιάδες εργαζόμενοι μπροστά στο Εργατικό Κέντρο και στη συνέχεια «εν διαδηλώσει κατευθύνθησαν με τα ερυθρά λάβαρα των εργατικών οργανώσεων και της κομμουνιστικής οργανώσεως Θεσσαλονίκης εις το Μπέχτσιναρ, τόπον εορτασμού της εργατικής Πρωτομαγιάς». 2

Ριζοσπάστης 2 Μαίου 1927

Στο Μπέχτσιναρ, τον «Κήπο των Πριγκήπων», 3  είχαν συγκεντρωθεί πάνω από οκτώ χιλιάδες εργάτες και εργάτριες σε μία μαχητική Πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση, στην οποία ομιλητές ήταν ο εκπρόσωπος του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, Αρβανιτάκης, ο εκπρόσωπος των Εβραίων εργατών, Σουλάμ, ο βουλευτής του ΚΚΕ, Χαίνογλου κ.α.

Σημειώνεται ότι εκείνη τη μέρα, η Εταιρία Τροχιοδρόμων είχε προσφέρει ενάμιση ημερομίσθιο στους εργαζόμενους, για να τους δελεάσει και να τους αποτρέψει να συμμετέχουν στην Πρωτομαγιάτικη απεργία και συγκέντρωση, «ουδείς όμως απεργοσπάστης παρουσιάσθη, λοιπαί απεργίαι υπήρξαν επιτυχείς». 4

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1.     Εφημερίδα Μακεδονία,  Κυριακή 1^η Μαίου 1927

2.     Εφημερίδα Ριζοσπάστης Δευτέρα 2 Μαίου 1927

3.     Το Μπέχτσιναρ ονομάσθηκε  «Κήπος των Πριγκήπων» μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912, προς τιμή των παιδιών του βασιλιά Γεώργιου Α΄,

4.     Εφημερίδα Ριζοσπάστης Δευτέρα 2 Μαίου 1927