Η σφαγή των κατοίκων της Κλεισούρας από τους Ναζί

81 χρόνια από το Ολοκαύτωμα  του μαρτυρικού χωριού

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Μία από τις πιό φοβερές αιματοχυσίες που προκάλεσαν οι Ναζί εγκληματίες στη χώρα μας, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής 1941-1944, ήταν η σφαγή του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού, σχεδόν όλων των γυναικόπαιδων και των γερόντων, μαζί και του παπά και της παπαδιάς του χωριού, συνολικά 280 ατόμων, στην Κλεισούρα της Καστοριάς, στις 5 Απριλίου 1944.

Ήταν παραµονές Μεγάλης Εβδοµάδας και η πολύπαθη Κλεισούρα ανήλθε στον Γολγοθά του µαρτυρίου της, για να διδάξει και να δείξει στους ελεύθερους λαούς τον δρόµο της αυτοθυσίας, της αρετής και της ελευθερίας.

Σύμφωνα με τον  εκπαιδευτικό Δημήτριο Σμιξιώτη που ερεύνησε την ιστορία της περιοχής, από τον Μάιο του 1942 εγκαταστάθηκε για πρώτη φορά φυλάκιο στον κόμβο Νταούλι, δύο χιλιόμετρα έξω από την κωμόπολη, μετά τη διοικητική  υπαγωγή της Κλεισούρας στον νομό Φλώρινας που τελούσε υπό Γερμανική κατοχή. Από τις αρχές του ’43 άρχισαν τις εμφανίσεις τους στην Κλεισούρα και ομάδες κομιτατζήδων που εξοπλίστηκαν από το ιταλικό φρουραρχείο της Καστοριάς. Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας  τον Σεπτέμβρη του ’43 και εντονότερα από τις αρχές του ’44, οι Γερμανοί συνέχισαν τον εξοπλισμό των κομιτατζήδων με τη βοήθεια Βουλγάρων αξιωματικών συνδέσμων και ιδιαίτερα του Άντον Κάλτσεφ. Η παρουσία Γερμανών, Κομιτατζήδων αλλά και ανδρών του εθελοντικού δοσιλογικού τάγματος του Πούλου στην κωμόπολη της Κλεισούρας είχαν ως λόγο και αιτία τις επισκέψεις ανδρών του ΕΛΑΣ που αναζητούσαν τρόφιμα αλλά και για να στρατολογήσουν νέους αντάρτες. Παράλληλα ήθελαν με τον τρόπο αυτό να διασφαλίσουν την σημαντική διάβαση στο Νταούλι.

Η πέτρινη γέφυρα στη θέση "Νταούλι" της Κλεισούρας

Το πρωί εκείνης της ημέρας 5-4-1944, ένα τμήμα ανταρτών του ΕΛΑΣ, του οποίου ηγούνταν ο καθηγητής φιλολογίας Αλέξης Ρόσιος από τη Σιάτιστα, γνωστός ως "καπετάν Υψηλάντης" χτύπησε στη στρατηγική θέση Νταούλι της Κλεισούρας, την  εμπροσθοφυλακή μιας γερμανικής φάλαγγας, με συνέπεια από τα πυρά τους να σκοτωθούν δύο προποµποί Γερµανοί µοτοσικλετιστές. 

Ο Ρόσιος αργότερα ανέφερε πως αποφάσισε το συγκεκριμένο χτύπημα κατόπιν σχετικής διαταγής που έλαβε από τον διοικητή της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με σκοπό τη λαφυραγώγηση μιας γεννήτριας αυτοκινήτου που ήταν απαραίτητη για τη λειτουργία ασυρμάτου. Επίσης, ισχυρίστηκε πως είχαν πληροφορίες σχετικά με γερμανικές φάλαγγες που θα μετέφεραν Εβραίους της Καστοριάς στην Θεσσαλονίκη, υπονοώντας έμμεσα πως η επίθεση είχε στόχο την απελευθέρωσή τους.
Οι επικεφαλής αξιωµατικοί των χιτλερικών, ενηµερώνουν αμέσως τα φρουραρχεία της Καστοριάς και του Αµυνταίου για την επίθεση, καθώς και το τάγµα των Ες-Ες της Κοζάνης και δίνουν εντολή να προβούν σε πράξεις αντιποίνων κατά του ανυποψίαστου άµαχου πληθυσµού, που εκείνη τη µέρα αποτελούνταν µόνο από γυναικόπαιδα και γέροντες, καθώς οι άνδρες του χωριού είχαν αποφασίσει να αποµακρυνθούν για ασφάλεια στα γύρω βουνά και στο Μοναστήρι της Παναγίας, µε την ελπίδα ότι η Γερµανική δολοφονική µανία θα άφηνε άθικτους τους γέροντες και τα γυναικόπαιδα.

Ο αιμοδιψής Ναζί σφαγέας της
Κλεισούρας Καρλ Σύμερς

Ο σφαγέας της Κλεισούρας
Ο σφαγέας της Κλεισούρας, αντισυνταγµατάρχης Καρλ Σύµερς, διοικητής του 7ου Τεθωρακισµένου Συντάγµατος Αστυνοµίας Γρεναδιέρων Ες-Ες, θεωρούσε ότι ο ελληνικός πληθυσµός περιέθαλπε και υποστήριζε τους αντάρτες και ως εκ τούτου όλοι ήταν συνένοχοι στην αντίστασή τους κατά του Άξονα. 
Οι αρχιτέκτονες του εγκλήµατος έστειλαν αρχικά µέσα στην κωµόπολη ανιχνευτές, για να τους καθησυχάσουν ότι δεν θα τους πειράξουν, ώστε να µην τραπούν σε φυγή. Πίσω τους ακολουθούσαν πάνοπλοι οι εκτελεστές και οι εµπρηστές των Ναζί. Τα απάνθρωπα κτήνη των Ες-Ες και οι γερµανοφορεµένοι Βούλγαροι κοµιτατζήδες υπό την αρχηγία των Γερµανών διοικητών της Καστοριάς Ράισλ και Χίλντενµπραντ και την καθοδήγηση του βουλγαρίζοντα αρχικοµιτατζή Κάλτσεφ και των συντρόφων του, ξεχύθηκαν στο χωριό και άρχισαν να δολοφονούν τους κατοίκους και να πυρπολούν τα σπίτια τους, σπέρνοντας αδιάκριτα την καταστροφή, τον όλεθρο και το θάνατο.
Οικογένειες ολόκληρες ξεκληρίστηκαν. Ξεκοίλιαζαν έγκυες γυναίκες, λόγχιζαν βρέφη αβάπτιστα και νήπια, µητέρες έπεφταν νεκρές µε τα τέκνα τους στην αγκαλιά, νεαρές κοπέλες σφαγιάζονταν πάνω στο άνθος της ηλικίας τους, σεβάσµιοι γέροντες και γερόντισσες που σε όλη τους τη ζωή υπερασπίστηκαν τα ιδανικά της πατρίδας γίνονταν παρανάλωµα του πυρός µέσα στις οικίες τους. 

Τα εγκαίνια του πρώτου μνημείου στις 28 Μαΐου 1961 και το
πάνδημο μνημόσυνο για το Ολοκαύτωμα της Κλεισούρας

Το αίµα των αθώων τρέχει στα σπίτια και τους δρόµους της πονεµένης Κλεισούρας, µέσα σε µια ασύλληπτη εικόνα φρίκης.
Κανείς δεν κατάφερε να σταµατήσει τους αιµοδιψείς επιδροµείς από το φρικιαστικό έργο της οµαδικής σφαγής και της πυρπολήσεως, ούτε και ο παπα-Γιώργης Μήτρας που µε το σταυρό στο χέρι εκτελείται ως νεοµάρτυρας και κατακρεουργείται στην προσπάθειά του να καταπραΰνει το µένος των αδίστακτων οργάνων του Χίτλερ, επικαλούµενος την ευσπλαχνία τους.

Κόλαση
Μέσα στο δίωρο διάστηµα που όριζε η διαταγή µετατρέπουν τα πάντα σε κόλαση σπέρνοντας το αίµα, τη φρίκη και τον θάνατο και αφήνοντας πίσω τους διακόσια ογδόντα (280) αθώα θύµατα, που κλείνουν τον ευρύ κατάλογο των νεκρών της Επιχείρησης «Μαγιάτικη Καταιγίδα», τον Απρίλη του 1944.
Ο πολιτικός εντεταλµένος του Γ΄ Ράιχ στα Βαλκάνια, Χέρµαν Νοϊµπάχερ χαρακτήρισε την επιχείρηση στην Κλεισούρα «παράλογο λουτρό αίµατος» και επισήµανε πως οι φρικαλεότητες που διεπράχθησαν παρέβαιναν τις πάγιες διαταγές περί αντιποίνων του Ανώτερου Στρατιωτικού Διοικητή Νοτιοανατολικής Ευρώπης Στρατάρχη Μαξιµίλιαν φον Βάικς.

Πυρπολημένα τα σπίτια στη συνοικία Αγίου Δημητρίου της Κλεισούρας

Τις επόµενες µέρες οι κάτοικοι των γύρω περιοχών µε τρόµο θα βλέπουν την Κλεισούρα να καίγεται και τη φωτιά να συµπληρώνει το έργο της καταστροφής. Όσοι είχαν καταφύγει στα δάση, επιστρέφοντας το επόµενο πρωί, δε βρίσκουν τίποτε άλλο παρά µόνο ερείπια και νεκρούς. Άλλοι αγκάλιαζαν τα πτώµατα των οικείων τους και άλλοι µάταια αναζητούσαν τους καµένους συγγενείς τους.

Χαροκαμένες Κλεισουριώτισσες θρηνούν για τους νεκρούς του
Ολοκαυτώματος, στο πάνδημο μνημόσυνο που έγινε στη Θεσσαλονίκη,
στην πλατεία Αγίας Σοφίας, στις 2 Νοεμβρίου 1944 

Απέραντο νεκροταφείο

Η Κλεισούρα είχε µετατραπεί σε ένα απέραντο νεκροταφείο και το κοιµητήριο του χωριού δεν επαρκούσε για να ταφούν τα διακόσια ογδόντα (280) θύµατα, που θάβονταν στις αυλές των εκκλησιών και των σπιτιών και στις πλαγιές του βουνού. Η φοβερή ναζιστική θηριωδία είχε ολοκληρωθεί µε µια ανείπωτη καταστροφή εκατοντάδων οικιών και δηµοσίων κτηρίων, µεταξύ των οποίων και το ηµιγυµνάσιο, η αστική σχολή, το νέο δηµοτικό σχολείο (που είχε ιδρυθεί το 1919) και η µεγάλη βιβλιοθήκη τους. 

Όπως κατέθεσε στη δίκη του εγκληματία Αντόν Κάλτσεφ, που έγινε στο ΔιαρκέςΣτρατοδικείο Θεσσαλονίκης τον Μάϊο του 1948, ο γιατρός Λ. Τσαμίσης: "Οι Γερμανοί μαζί με τις συμμορίες του Κάλτσεφ περικύκλωσαν την Κλεισούρα και έβαλαν φωτιά. Καθέναν που επιχειρούσε να βγει έξω από το σπίτι του τον πυροβολούσαν. Τη γυναίκα του γιατρού Αργυρόπουλου, τη Μαρία, την έκαψαν ολοζώντανη μέσα στο σπίτι της. Από τότε ο γιατρός τρελάθηκε. Ένα παθιδάκι σφάχτηκε σαν αρνί από έναν κομιτατζή. Τα θύματα ήταν τόσα πολλά που δεν τα χώρεσε το νεκροταφείο και τα έθαψαν στις αυλές των σπιτιών".

Σύµφωνα µε τις επίσηµες εκθέσεις που συντάχθηκαν µετά την πυρπόληση της Κλεισούρας, από τις 350 οικίες οι 150 καταστράφηκαν ολοσχερώς και άλλες 25 µερικώς. 

Ο αιμοσταγής Ναζί Σύμερς επανέλαβε το έγκλημά του με την σφαγή των κατοίκων του χωριού Πϋργοι (Κατράνιτσα) Εορδαίας στις 23 Απριλίου 1944 και το ολοκαύτωμα του Διστόμου στις 10 Ιουνίου 1944.  Αργότερα ο ίδιος σκοτώθηκε από τον ΕΛΑΣ και βρίσκεται θαμμένος σήμερα στο γερμανικό πολεμικό νεκροταφείο του Διονύσου 

Επρόκειτο για ένα πραγματικό ολοκαύτωμα που δικαιολογημένα ο λαός το ονόµασε σφαγή. Ένα έγκλημα των Ναζί, που πρέπει να παραμένει διαχρονικά στη μνήμη μας, όπως και όλα τα άλλα εγκλήματα που διέπραξαν οι Γερμανοί κατακτητές στην Ελλάδα τα μαύρα χρόνια της Κατοχής. Προκειμένου να μην ξαναζήσει η χώρα μας το φασισμό και το ναζισμό.

Πηγή: Με πληροφορίες αντλήθηκαν από το «Χρονικό του ολοκαυτώματος της Κλεισούρας από τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής στις 5 Απριλίου 1944», του δρ Νικόλαου Σιώκη, το περιοδικό "Εθνική Αντίσταση", την εφημερίδα "Ο Περδίκας και η Εορδαία" και το μαρτυρολόγιο "Έπεσαν για τη ζωή", τόμος 4α, έκδοση της Κ.Ε. του ΚΚΕ, Αθήνα 2001 και Στράτος Δορδανάς, "Το αίµα των αθώων. Αντίποινα των γερµανικών αρχών κατοχής στη Μακεδονία, 1941-1944, εκδ. Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 2007, καθώς και στοιχεία από έρευνα του εκπαιδευτικού Δημήτριου Σμιξιώτη..

 πηγή: Βλάχοι.net Ένα «παράλογο λουτρό αίµατος»: Το ολοκαύτωµα της Κλεισούρας Καστοριάς από τις γερµανικές δυνάµεις κατοχής στις 05 Απριλίου 1944

.

Διαβάστε επίσης: https://farosthermaikou.blogspot.com/2013/05/blog-post_18.html