Η εποποιϊα της μάχης των Οχυρών και ο ήρωας λοχίας Ίτσιος

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Συγκλονιστική εποποιϊα αντίστασης των Ελλήνων μαχητών της ελευθερίας απέναντι στους εισβολείς Γερμανούς του Χίτλερ, ήταν η τρισένδοξη τριήμερη μάχη που διεξάχθηκε 83 χρόνια πριν, στις αρχές Απριλίου 1941, στα απόρθητα οχυρά του Ρούπελ και του Ιστίμπεη, στο νομό Σερρών. Τότε που μια φούχτα στρατιωτών μας, υπερασπιζόμενοι με νύχια και με δόντια το πολυβολείο που είχαν ταχθεί να φυλάγουν, απέκρουσαν με θάρρος και αυτοθυσία τους επιτιθέμενους χιτλερικούς εισβολείς, γράφοντας υπέροχες σελίδες δόξας και πατριωτικού μεγαλείου. 

Όπως είναι γνωστό, η εισβολή των ναζιστικών στρατευμάτων στη χώρα μας, άρχισε στις 5:15 το πρωί της 6ης Απριλίου 1941 στα οχυρά της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, μετά τη γερμανική διακοίνωση που είχε επιδοθεί λίγο πριν στον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Κορυζή από τον γερμανό πρεσβευτή στην Αθήνα, πρίγκιπα Έρμπαχ. Η επίθεση κατά της Ελλάδος, αποτελούσε συνέχεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, που ξεκίνησε την 28η Οκτωβρίου 1940 με την ιταλική επίθεση στα ελληνοαλβανικά σύνορα.

Η γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε στο μέτωπο των ελληνοβουλγαρικών συνόρων κατά μήκος της λεγόμενης Γραμμής Μεταξά στην Ανατολική Μακεδονία και στα μεμονωμένα οχυρά του Εχίνου και της Νυμφαίας στη Θράκη. Την εισβολή κατά της Ελλάδος, όπως και της Γιουγκοσλαβίας, διενεργούσε η γερμανική 12η Στρατιά υπό τον στρατάρχη Βίλχελμ Λιστ, με μία ισχυρότατη πολεμική μηχανή που αποτελούνταν από 680.000 άνδρες, 1.200 τανκς και 700 αεροπλάνα. Απέναντι στους επιτιθέμενους χιτλερικούς, η χώρα μας είχε να παρατάξει μόλις κακά εξοπλισμένους 70.000 άνδρες στα οχυρά των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, με επικεφαλής τον υποστράτηγο Κωνσταντίνο Μπακόπουλο.

Από τις πιό ηρωϊκές πράξεις αντίστασης
Η κύρια αντίσταση κατά των εισβολέων, υπήρξε στη "Γραμμή Μεταξά", μία σειρά από περίπου 20 δαιδαλώδη οχυρωματικά έργα κατά μήκος των Ελληνο-Βουλγαρικών συνόρων, που υπήρξε κάτι ανάλογο με την περίφημη Γραμμή Μαζινό" στη Γαλλία. 
Η εποποιία των οχυρών τής «Γραμμής Μεταξά» έμεινε στην ιστορία και στη συλλογική μνήμη του λαού, ως μια από τις πιο ηρωικές πράξεις αντίστασης στον κατακτητή.
Οι Έλληνες στρατιώτες, οι περισσότεροι τραυματισμένοι, κατά τη διάρκεια των μαχών των οχυρών, αντιστέκονται σθεναρά στον πολυάριθμο γερμανικό στρατό. Γράφουν με κιμωλία στον τοίχο: «Στις Θερμοπύλες σκοτώθηκαν οι 300, εδώ θα πεθάνουν οι 80». 
Απέναντι στον υπερσύχρονο πολεμικό εξοπλισμό του εχθρού στέκουν με το κεφάλι ψηλά έχοντας για εφόδια την αξιοπρέπειά τους και τη μεγάλη τους αγάπη για την πατρίδα.
Στο Ρούπελ, το μεγαλύτερο οχυρό της «Γραμμής Μεταξά», ανάμεσα στα βουνά του Μπέλες και του Αγγίστρου, βρίσκονταν 27 αξιωματικοί και 950 στρατιώτες με επικεφαλής τον ταγματάρχη Δουράτσο.
Στις 6 Απριλίου 1941, η οχυρωματική «Γραμμή Μεταξά» δέχεται επίθεση από τις γερμανικές δυνάμεις. Το Ρούπελ και το Ιστίμπεη βομβαρδίζονται σφοδρά. Είναι όμως απόρθητα.
"Επανειλημμένες απόπειρες των εχθρών, για κάθοδο εντός των στοών, μέσα στα Οχυρά, αποκρούονται με βαριές απώλειες", είχε αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανταπόκρισή του από το πεδίο της μάχης το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Το εσωτερικό των οχυρών

Δολοφονικά αέρια των Ναζί 

Μετά από δύο μέρες αντίστασης το Οχυρό Ιστίμπεη παραδίδεται καθώς τα αποπνικτικά αέρια που διοχέτευσαν οι Γερμανοί στις στοές του, οδηγούν τον διοικητή του οχυρού ταγματάρχη Ξάνθο Πικουλάκη, να διατάξει την παράδοσή του, φοβούμενος ότι η έλλειψη οξυγόνου και η ασφυκτική ατμόσφαιρα θα σκότωνε τους γενναίους στρατιώτες του.
Οι απώλειες κατά τον διήμερο αγώνα των υπερασπιστών του Οχυρού Ιστίμπεη, ανήλθαν σε 30 νεκρούς και 70 τραυματίες, ενώ των Γερμανών ήταν πολλαπλάσιες.
Το οχυρό Ρούπελ δεν εγκαταλείπει και μάλιστα, μετά από τρεις ολόκληρες μέρες πολιορκίας οι Γερμανοί σπεύδουν να ζητήσουν από τους Έλληνες να παραδοθούν. 
«Μολών λαβέ» η απάντηση του διοικητή τού οχυρού Ρούπελ, ταγματάρχη Γεώργιου Δουράτσου. «Τα οχυρά καταλαμβάνονται, δεν παραδίνονται» θα διαμηνύσει στους Γερμανούς ο θαρραλέος διοικητής.

Η οπισθοχώρηση
Στις 9 Απριλίου 1941 οι βαριές απώλειες των Γερμανών τους οδηγούν σε οπισθοχώρηση. Οι απώλειες του οχυρού ήταν πέντε νεκροί και έντεκα τραυματίες. Το απόγευμα της ίδια ημέρας, προσήλθαν Γερμανοί απεσταλμένοι για να γνωστοποιήσουν τη συνθηκολόγηση του Τμήματος Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (ΤΣΑΜ), ζητώντας την παράδοση του οχυρού. Στις 10 Απριλίου το οχυρό παραδίδεται. 

Ο εντεταλμένος αξιωματικός του γερμανικού στρατού για την παραλαβή του οχυρού συγχάρηκε τον διοικητή του οχυρού, ταγματάρχη Γεώργιο Δουράτσο, διαβεβαιώνοντας για τα συγχαρητήρια και τον θαυμασμό των ανωτέρων του. Τόνισε μάλιστα ότι για τους Γερμανούς αποτελούσε τιμή και υπερηφάνεια ότι είχαν ως αντίπαλο έναν τόσον ηρωικό στρατό. Οι απώλειες της φρουράς του οχυρού Ρούπελ ανήλθαν σε 44 νεκρούς και 152 τραυματίες.

Δημήτρης ϊτσιος

Η ηρωϊκή αντίσταση του λοχία Ίτσιου

Ανεπανάληπτη πράξη ηρωϊκής αντίστασης ενάντια στους εισβολείς, ήταν αυτή του έφεδρου λοχία Δημήτρη Ίτσιου, ο οποίος ήταν επικεφαλής της αντίστασης στο πολυβολείο, Π8 στην πλαγιά του Μπέλες πάνω από το χωριό Άνω Πορρόια Σερρών.

Ο Ίτσιος, μαζί με πέντε στρατιώτες, αποφάσισαν να πολεμήσουν μέχρι το τέλος, καθώς το συγκεκριμένο πολυβολείο κάλυπτε την υποχώρηση των Ελλήνων στρατιωτών και η αποστολή τους ήταν να αντέξουν όσο περισσότερο μπορούσαν, προκειμένου να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο.
Στους Γερμανούς, είχε απομείνει μόνο μία λύση για να τους αφοπλίσουν: Να πάνε οι ίδιοι και να πάρουν τα όπλα τους.
Ο Ίτσιος άντεξε, παραμένοντας στη θέση του, μέχρι να τελειώσουν τα πυρομαχικά. Περίπου 33.000 σφαίρες στοίχισαν τη ζωή σε 232 Γερμανούς, μεταξύ των οποίων και ενός συνταγματάρχη που τέθηκε επικεφαλής της επίθεσης. Ο Έμπελινγκ και οι στρατιώτες του έπεσαν νεκροί σοκάροντας τους υπόλοιπους Γερμανούς.
Ο αριθμός ήταν ασύλληπτος, ως αποτέλεσμα αντίστασης έξι ατόμων, καθώς σύμφωνα με σχετικές έρευνες, τόσους σκότωσε ολόκληρος ο στρατός της Γιουγκοσλαβίας στη διάρκεια της γερμανικής εισβολής τον Απρίλιο 1941.
Ο Ίτσιος έχει εντολή να υποχωρήσει, αφού κερδίσει τον απαιτούμενο χρόνο, ωστόσο οι Γερμανοί κατάφεραν να τον εγκλωβίσουν. Ο έφεδρος λοχίας, αντιλαμβανόμενος τη δυσκολία της κατάστασης, έδωσε την εντολή στους στρατιώτες να φύγουν και να τον αφήσουν μόνο του να συνεχίσει την αντίσταση.

Έμειναν για να πεθάνουν αγωνιζόμενοι

Οι στρατιώτες υπάκουσαν εκτός από δύο άνδρες, που κατάγονταν από το διπλανό χωριό. Οι τρεις άνδρες έμειναν για να πεθάνουν αγωνιζόμενοι. Κατορθώνοντας το… ακατόρθωτο, τους νίκησε τελικά το αναπόφευκτο. Δεν τους εξόντωσαν ούτε οι βολές των Στούκας, ούτε το πυροβολικό των Γερμανών, ούτε οι επιθέσεις των επίλεκτων χερσαίων δυνάμεων της Βέρμαχτ, αλλά η εξάντληση των πυρομαχικών τους. Μην έχοντας στη διάθεσή τους άλλες σφαίρες, αναγκαστικά παραδόθηκαν.
Ο επικεφαλής των επιτιθέμενων γερμανικών δυνάμεων, στρατηγός Σόρνερ, έδωσε εντολή σε μια διμοιρία Γερμανών στρατιωτών να παρουσιάσουν όπλα προς τιμήν του Ίτσιου, και αμέσως μετά έδωσε διαταγή να εκτελεστεί ο Ίτσιος, κατά παράβαση της συνθήκης της Γενεύης. Άφησε ελεύθερους ωστόσο τους δύο στρατιώτες που ήταν μαζί του. Πρόκειται για το πρώτο έγκλημα πολέμου των Γερμανών στην Ελλάδα.

Το πολυβολείο Π8

Τα κουφάρια των γερμανικών κανονιών βρίσκονται ακόμη στους πρόποδες του δοξασμένου λόφου να θυμίζουν τη μεγάλη μάχη του Ρούπελ και τον απίστευτο ηρωϊσμό που επέδειξαν μια χούφτα στρατιώτες ενάντια στον εχθρό. «… "Ρόδα φυτέψτε αμάραντα ολόγυρα στο χώμα, Υμνώντας τους Αθάνατους, που κείτονται από κάτω, Εκείνοι το αίμα έδωκαν, Λεύτεροι Εμείς να ΖΟΥΜΕ"» αναγράφει η τιμητική μαρμάρινη επιγραφή στην κορυφή του Ρούπελ.