Νώντας Σακελλαρίου: Ο γιατρός υπόδειγμα-Ο Άνθρωπος

Το Επιτελείο της Χ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Από αριστερά καθήμενοι:
Σακελλαρίου, Καστανάς, Παλαιολόγου, Κικίτσας, Σινανίδης, Στάϊκος

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Μία ξεχωριστή προσωπικότητα υπήρξε ο αγωνιστής γιατρός και πρωτίστως Άνθρωπος (με Άλφα κεφαλαίο), Νώντας Σακελλαρίου, η ζωή και η προσφορά του οποίου θα πρέπει να αποτελούν παράδειγμα για τις νεότερες γενιές. 

Ποιός ήταν 
Ο γιατρός Επαμεινώνδας Σακελλαρίου  του Γεωργίου, γεννήθηκε στα Κανάλια Καρδίτσας το 1901. Τέλειωσε γιατρός το 1924. Υπηρέτησε Εφεδρος Ανθυπίατρος το 1925 και το 1926. Το 1927 διορίστηκε γιατρός στο Σανατόριο Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης. Το 1939 ανέλαβε τη θέση Διευθυντή Κλινικής. Κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, με απόφαση του Γενικού Επιτελείου, ανέλαβε τη Διεύθυνση του Σανατορίου. Στις 9 Απριλίου 1941, λίγη ώρα πριν την είσοδο των χιτλερικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη, συνέβαλε στην ομαδική απόδραση από το Σανατόριο κρατούμενων εκεί φυματικών στελεχών του ΚΚΕ, τα οποία αποτέλεσαν στη συνέχεια τη "μαγιά" για την ανάπτυξη του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης.

 Στελέχη του ΔΣΕ. Πρώτος από αριστερά ο γιατρός Νώντας Σακελλαρίου

Το 1943 κατατάχτηκε στον ΕΛΑΣ, ανέλαβε τη Διεύθυνση της Υγειονομικής Υπηρεσίας της Χ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Το 1945 και το 1946, τέσσερις φορές τα μεσάνυχτα, έκαναν έρευνα στο σπίτι του. Το Σεπτέμβρη του 1946 έφυγε για το βουνό και ανέλαβε τη Διεύθυνση της Υγειονομικής Υπηρεσίας του Αρχηγείου Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας και το 1947 τη Διεύθυνση της Υγειονομικής Υπηρεσίας του Γενικού Αρχηγείου του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Από το 1949 μέχρι το 1975 εργάστηκε ως γιατρός στη Δημοκρατία του Ουζμπεκιστάν. Το Μάιο του 1975 επαναπατρίστηκε στην Ελλάδα. Ο Νώντας Σακελλαρίου έφυγε από τη ζωή στις 9 Σεπτεμβρίου 1994.

Εικόνα από νοσοκομείο του ΔΣΕ, όπως σώζεται σήμερα, σε σπηλιά στο Βροντερό των Πρεσπών

Ο αντάρτης γιατρός
Λίγο μετά την εθελοντική του κατάταξη στον ΕΛΑΣ, ο Νώντας θα αναλάβει υπεύθυνος του Υγειονομικού της Χ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, υπό τον Κικίτσα και στη συνέχεια της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ.  Χιλιάδες ήταν οι τραυματισμένοι, βαρύτερα και ελαφρύτερα, που αντιμετώπισαν οι γιατροί και νοσοκόμοι-μες του ΕΛΑΣ και στη συνέχεια του ΔΣΕ, ανάμεσά τους και ο Νώντας Σακελλαρίου. Σε ένα από τα περιστατικά που έζησε γράφει: «Οι συγκρούσεις κάθε μέρα μεγάλωναν, οι τραυματίες έρχονταν καθημερινά. Δεν είχα ποτέ ασχοληθεί με τη χειρουργική, ούτε και με τις αλλαγές. Εδώ επάνω από τους πολλούς τραυματίες που είδα, μερικοί μου έκαναν μεγάλη εντύπωση".
Είναι ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Επαμεινώνδα Σακελλαρίου "Διαθέσαμε τη ζωή μας...", που κυκλοφόρησε το 2010 και όπου κατέγραψε κάποιες από τις εμπειρίες του στο αντάρτικο.

Τραυματίες και γιατροί στο νοσοκομείο του ΔΣΕ 

"Όπως και το 1821"

Στο ίδιο βιβλίο ο αγωνιστής γιατρός περιγράφει και το περιστατικό εξαιτίας του οποίου το 1946 εγκατέλειψε τη Θεσσαλονίκη και εντάχθηκε στη συνέχεια στο "Δημοκρατικό Στρατό":

".. Ένα βράδυ του Αυγούστου, στο σπίτι μου στη Θεσσαλονίκη ήλθαν μετά τα μεσάνυχτα, χτύπησαν το κουδούνι και άνοιξε την πόρτα του σπιτιού ένας δικός μου. Τότε αντιλήφθηκα ότι μου σβήσανε τα φώτα και συνέστησα γρήγορα στον νεαρό γνωστό μου να κλείσει την πόρτα. Ευτυχώς πρόφτασε. Τι ήταν αυτή η νυχτερινή επίσκεψη; Μάλλον δεν ήταν μονάχα η αστυνομία. Τι ζητούσαν; Αυτό πολύ με απασχόλησε και σκεπτόμουνα διαρκώς να μην πέσω στα χέρια τους. Ήμουνα εγκληματίας; Όχι. Έφυγα στο αντάρτικο, όταν υποδουλώθηκε η πατρίδα μας. Πράξη τιμητική την οποία πολλοί έπρεπε να ακολουθήσουν. [...]

Έτσι έγινε και το 1821: ξεσηκώθηκε η φτωχολογιά που υπέφερε κάτω από τον τουρκικό ζυγό και όταν πλησίαζε η λευτεριά, έφθασαν οι Φαναριώτες και οι Κοτζαμπάσηδες, πέταξαν τους αγωνιστές στο δρόμο που πέθαιναν από την πείνα, ενώ αυτοί στρογγυλοκάθισαν στις υπουργικές καρέκλες και διοικούσαν ακίνδυνα. Σήμερα διέλυσαν τον ΕΛΑΣ με χίλιες δολοπλοκίες, αυτό το ίνδαλμα ενός ηρωϊκου λαού. Θα έρθει καιρός που η αλήθεια θα θριαμβεύσει..."

"...Με ένα κομμάτι έντερο"
Ο Νώντας Σακελλαρίου περιγράφει και τις συνθήκες υπό τις οποίες γίνονταν η νοσηλεία των τραυματισμένων ανταρτών στο αντάρτικο νοσοκομείο:

«Μια μέρα ήρθε ένας νεαρός αντάρτης με κοιλιακό τραύμα. Ήρεμος, με ένα κομμάτι έντερο έξω, 4-5 εκατοστά, με θρόμβο αίματος. Δεν παραπονιόταν, δεν είχε αντιληφθεί τη σοβαρότητα της κατάστασής του. Τι να του κάνω; Πώς να τον βοηθήσω; Τίποτε δεν μπορούσα να του προσφέρω, εκτός από μια πρωτόγονη αλλαγή. Φύλαγα στην τσέπη μου ένα μικρό μπουκαλάκι από πενικιλίνη με ιώδιο. Δεν το είχα χρησιμοποιήσει άλλη φορά. Το έβγαλα, έβρεξα ένα πανί με ιώδιο. Τύλιξα το έντερο και τον άφησα όπως ήτανε, χωρίς να καθαρίσω το τραύμα. Με κοιτούσε ο τραυματίας κατάματα, σαν κάτι να μου ζητούσε. Αυτή τη δραματική ματιά θα την έχω πάντα μπροστά μου. Τον προώθησα αμέσως στην Αλβανία. Αν είχαμε χειρουργό, θα επενέβαινε. Δεν είχα πάλι, ένα κομμάτι χαρτί να γράψω τ’ όνομά του! Τι να έγινε άραγε; Μάλλον θα χάθηκε, όπως και τόσοι άλλοι…».