Φουντώνουν τα προβλήματα στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού

Φουντώνουν τα προβλήματα για τους σπουδαστές των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) της χώρας, μεταξύ των οποίων και της ΑΕΝ Μακεδονίας, που λειτουργεί στη Νέα Μηχανιώνα. Οι ΑΕΝ, είναι οι σχολές που στελεχώνουν με τους αποφοίτους τους τα πληρώματα των εμπορικών πλοίων. 

Χιλιάδες νέοι και νέες φοιτούν στις ΑΕΝ όλης της χώρας, στις ειδικότητες των πλοιάρχων και των μηχανικών. Αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα λόγω της υποβάθμισης των σχολών και των ελλείψεων σε υποδομές και εκπαιδευτικό προσωπικό, δυσκολεύονται να πραγματοποιήσουν τα εκπαιδευτικά ταξίδια, αλλά και να ανταποκριθούν στο κόστος των σπουδών που αυξάνεται.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλες τις ΑΕΝ έχει καταργηθεί η σίτιση, η στέγαση και κάθε σπουδαστική μέριμνα που παρείχαν οι σχολές. Στους σπουδαστές δεν χορηγείται ούτε πάσο, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται σημαντικά για τις καθημερινές τους μετακινήσεις.

Για την κατάσταση στην ΑΕΝ Ασπροπύργου, ο «Ρ» συζήτησε με δυο σπουδαστές στην ειδικότητα των Μηχανικών: Τον Πέτρο Καραλιώκη, πρωτοετή, και τον Αγγελο Ζωχιό, τελειόφοιτο της σχολής και μέλος του ΔΣ του σπουδαστικού συλλόγου, με την παράταξη «Αγωνιστική Ενότητα».

Στη σχολή του Ασπροπύργου φοιτούν περίπου 1.000 σπουδαστές και σπουδάστριες, η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων προέρχεται από εργατικές - λαϊκές οικογένειες. Η γενικότερη κατάσταση που ζουν οι εργαζόμενοι και τα παιδιά τους και κυρίως η ανεργία, που έχει γίνει ο μόνιμος εφιάλτης, έχουν στρέψει περισσότερους νέους στη συγκεκριμένη σχολή.

«Πολλοί απογοητευμένοι από τη στεριά βλέπουν σαν μια λύση τη θάλασσα», σχολιάζει ο Αγγελος σχετικά με το φαινόμενο που παρατηρείται σήμερα, η πληρότητα των θέσεων στις ΑΕΝ όλης της χώρας να βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο. Ο Πέτρος, ο οποίος αποφοίτησε από ένα ΑΕΙ και στη συνέχεια γράφτηκε στην ΑΕΝ, προσθέτει πως οι εφοπλιστές επιδιώκουν την εισαγωγή περισσότερων σπουδαστών στις σχολές, καθώς «θέλουν να διαλέγουν από τον αφρό», όπως χαρακτηριστικά λέει.

Η φοίτηση στις ΑΕΝ διαρκεί 4 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων γίνονται τα μαθήματα, αλλά και τα εκπαιδευτικά ταξίδια. Μετά το πρώτο εξάμηνο, που περιλαμβάνει εισαγωγικά μαθήματα, ακολουθεί το πρώτο εκπαιδευτικό ταξίδι. Η κατώτερη υπηρεσία που πρέπει να συμπληρώσουν οι σπουδαστές για να θεωρηθεί το ταξίδι επιτυχές, είναι 4 μήνες και 7 μέρες. Συνολικά, το εκπαιδευτικό ταξίδι, πρώτο και δεύτερο, πρέπει να φτάνει τους 12 μήνες. Δηλαδή, το ένα από τα τέσσερα χρόνια που διαρκεί η σχολή οι σπουδαστές το περνούν στο πλοίο.

Μετ' εμποδίων το εκπαιδευτικό ταξίδι

Στην πράξη, η διάρκεια των σπουδών παρατείνεται. «Οι σπουδαστές που τελειώνουν τη σχολή στην ώρα τους, δηλαδή στα 4 χρόνια, είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού», λέει ο Πέτρος και εξηγεί πως οι περισσότεροι επιμηκύνουν τις σπουδές, λόγω του συστήματος της «εναλλασσόμενης εκπαίδευσης» που εφαρμόζεται.

Σοβαρό είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι σπουδαστές του Α' έτους, καθώς δεν έχουν ακόμα πραγματοποιηθεί τα σωστικά μαθήματα, που είναι προϋπόθεση για να μπαρκάρουν. Εξαιτίας των δραματικών ελλείψεων σε εκπαιδευτικό προσωπικό, όπως εξηγούν, οι ελάχιστοι καθηγητές αναγκάστηκαν να φορτώσουν το πρόγραμμα και να γίνονται απογευματινά μαθήματα στη σχολή.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να πραγματοποιηθούν τα σωστικά μαθήματα, που κανονικά γίνονται τις απογευματινές ώρες. Ετσι, μεταφέρθηκαν στο τέλος του εξαμήνου, ενώ θα έπρεπε να έχουν γίνει από την αρχή. Για το ζήτημα κινητοποιήθηκαν πρωτοετείς σπουδαστές. Προχώρησαν σε μάζεμα υπογραφών, τις οποίες παρέδωσαν στη διεύθυνση της σχολής και απέσπασαν τη δέσμευση ότι τα σωστικά μαθήματα θα ξεκινήσουν τις επόμενες μέρες.

Ο Πέτρος και ο Αγγελος υπενθυμίζουν πως τόσο το 2012 όσο και το 2013 έγιναν κινητοποιήσεις για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι σπουδαστές στην προσπάθειά τους να βρουν θέση για το εκπαιδευτικό τους ταξίδι. Οι αγωνιστικές πρωτοβουλίες είχαν αποτέλεσμα να εγγραφούν τελικά στο επόμενο εξάμηνο οι σπουδαστές των συγκεκριμένων ετών, οι οποίοι δεν κατάφεραν να συμπληρώσουν τους μήνες ταξιδιού που θεωρούνταν προϋπόθεση για τη συνέχιση των σπουδών τους.

Το πρόβλημα που παρουσιάζεται με τα εκπαιδευτικά ταξίδια, αξιοποιείται από το υπουργείο και τους εφοπλιστές για να μειώσουν περισσότερο το μισθό και τα δικαιώματα του δόκιμου και κατ' επέκταση όλων των ναυτεργατών. Τα τελευταία χρόνια, ο μισθός των σπουδαστών έχει υποδιπλασιαστεί.

Οπως επισημαίνουν, σήμερα οι σπουδαστές μπαρκάρουν με μισθό της τάξης των 500-600 ευρώ, ποσό που είναι μικρότερο ακόμα και από την επιδότηση των 880 ευρώ που χορηγείται ως «μηνιαίο εκπαιδευτικό επίδομα» στους εφοπλιστές στα πλοία των οποίων δουλεύουν. Ο Αγγελος προσθέτει πως ακόμα πιο έντονο πρόβλημα έχουν οι σπουδάστριες, καθώς οι εταιρείες αποφεύγουν να προσλαμβάνουν γυναίκες.

«Ναυάγιο» η σχολή

Οσο για την κατάσταση που επικρατεί στη σχολή, σημειώνουν πως τα προβλήματα είναι δραματικά: Τα εργαστήρια βρίσκονται στη χειρότερη κατάσταση που υπήρχε ποτέ, ο χώρος του μηχανουργείου είναι επικίνδυνος, εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνταν κάποτε για την κατάκλιση και τη σίτιση των σπουδαστών έχουν γίνει σήμερα αίθουσες διδασκαλίας. Σημαντικό είναι το κόστος που φορτώνονται οι σπουδαστές: Δεν τους χορηγείται πάσο, δεν υπάρχουν φόρμες για τα εργαστήρια, τα απαραίτητα είδη για το σχέδιο κοστίζουν 40 ευρώ, πληρώνουν για σημειώσεις. Ακόμα και για την έκδοση ναυτικού φυλλαδίου απαιτούνται 22 ευρώ για το παράβολο.

Παράλληλα, αποψιλώνεται το εκπαιδευτικό προσωπικό της σχολής. Οι μόνιμοι καθηγητές είναι περίπου 10, οι υπόλοιποι είναι ωρομίσθιοι, ενώ ναυτοδιδάσκαλος, στην ειδικότητα των Μηχανικών, είναι μόλις ένας. Η μετατροπή των ναυτοδιδασκάλων σε είδος προς εξαφάνιση είναι πρόβλημα με ιδιαίτερη σημασία. Πρόκειται για το προσωπικό που θα μεταφέρει την πείρα του, ως Α' Μηχανικοί ή Α' Πλοίαρχοι αντίστοιχα, στους σπουδαστές. Ετσι, όπως λέει ο Αγγελος, παρατηρείται το φαινόμενο «σπουδαστές να έχουν περισσότερη πείρα από τον καθηγητή σε θέματα δουλειάς πάνω στο πλοίο, αφού το ίδιο το υπουργείο δεν φροντίζει η ναυτική σχολή να έχει και ναυτικό προσωπικό».

Ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση έχουν και οι δυνάμεις της ΔΑΠ, που πλειοψηφούν στο ΔΣ του συλλόγου. Η στάση τους μπορεί να περιγραφεί ως «σιγή συμφωνίας και συνενοχής» με την πολιτική που πλήττει τα δικαιώματα των σπουδαστών. Μπλοκάρουν κάθε προσπάθεια από τις δυνάμεις της «Αγωνιστικής Ενότητας» να πραγματοποιηθεί Γενική Συνέλευση, πνίγουν κάθε κινητοποίηση που ξεκινούν οι σπουδαστές. Εχουν οδηγήσει το σύλλογο σε εκφυλισμό και διάλυση. Ακόμα και οι εκλογές για το ΔΣ έγιναν πέρσι αρχές Ιούνη, στο τέλος δηλαδή της ακαδημαϊκής χρονιάς.

Με τον τρόπο αυτό συμβάλλουν στη διάλυση των σχολών και στην προώθηση της ιδιωτικοποίησης της Ναυτικής Εκπαίδευσης, που αποτελεί εξάλλου στόχο της κυβέρνησης. Ηδη από πέρσι προβλέπεται η δυνατότητα λειτουργίας ιδιωτικών σχολών, των λεγόμενων ΝΕΚΕ. «Οι Ελληνες εφοπλιστές ήδη έχουν σχολές σε μια σειρά χώρες, όπως στις Φιλιππίνες, την Ινδονησία κλπ., όπου βγάζουν εργατικό δυναμικό με τους όρους που αυτοί θέλουν», υπογραμμίζει ο Πέτρος και συμπληρώνει πως «κάτι αντίστοιχο επιδιώκουν και για την Ελλάδα».

Στήριγμα για τους σπουδαστές η ΠΕΜΕΝ

Στο πλευρό τους, σε κάθε ζήτημα που αντιμετωπίζουν, οι σπουδαστές έχουν το σωματείο τους, την ΠΕΜΕΝ. Μέλη του προεδρείου της Ενωσης προχώρησαν μέσα στο Γενάρη σε περιοδείες στις ΑΕΝ Μακεδονίας, Χίου και Κρήτης. Ανέδειξαν πλευρές της υποβάθμισης της Ναυτικής Εκπαίδευσης και κάλεσαν τους νέους να γίνουν μέλη του σωματείου.

Οι δυνάμεις της ΠΕΜΕΝ έχουν στηρίξει τις διεκδικήσεις των σπουδαστών. Είχαν καθοριστική συμβολή στις κινητοποιήσεις για να μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές οι σπουδαστές που δεν συμπλήρωσαν την απαιτούμενη διάρκεια ταξιδιού.

Ανάμεσα σε άλλα, η ΠΕΜΕΝ στηρίζει τους σπουδαστές με πολύμορφες πρωτοβουλίες. Οργανώνει τεχνικά σεμινάρια για την ενίσχυση των σπουδαστών, όπως αυτό που έγινε το Δεκέμβρη για τα δίκτυα μηχανοστασίου - μηχανών εσωτερικής καύσης. Επιπλέον, στα γραφεία της λειτουργεί προσομοιωτής μηχανοστασίου, η χρήση του οποίου είναι δωρεάν για τα μέλη της και παρέχει στους σπουδαστές τη δυνατότητα εξάσκησης πάνω στο αντικείμενό τους. Ακόμα, σε συνεργασία με τις Λαϊκές Επιτροπές της περιοχής του Πειραιά οργανώνει ενισχυτικά μαθήματα, για παράδειγμα μαθηματικών και φυσικής, για σπουδαστές της ΑΕΝ.

Τέλος, η ΠΕΜΕΝ έχει επανειλημμένα θέσει ερωτήματα για τη διαχείριση των κονδυλίων του Κεφαλαίου Ναυτικής Εκπαίδευσης, που χρηματοδοτεί τις ΑΕΝ, καθώς σε αυτό δεν έχει γίνει ισολογισμός από το 2003. Αντίστοιχα, έχει εκφράσει τον προβληματισμό της για τον τρόπο που διατίθενται τα κονδύλια από την ΕΕ για τη Ναυτική Εκπαίδευση, τα οποία για την περίοδο 2007-2013 υπολογίζονται σε 41 εκατομμύρια ευρώ.

Στις άλλες ΑΕΝ

Στην ΑΕΝ Μακεδονίας, στη Μηχανιώνα, φοιτούν περίπου 900 σπουδαστές. Από τα 10 κτίρια της σχολής τα 5 βρίσκονται σε αχρηστία, λόγω στατικών προβλημάτων, ενώ και σε όσα λειτουργούν υπάρχουν προβλήματα. Σπουδαστές και καθηγητές κάνουν μάθημα στα μαγειρεία, σε αίθουσες που στέγαζαν αποθήκες, χωρίς παράθυρα, με στέγαστρα από λαμαρίνες. Μόλις 12 καθηγητές είναι μόνιμοι, ναυτοδιδάσκαλοι υπάρχουν μόνο για δείγμα (ένας Πλοίαρχος και ένας Μηχανικός), ενώ το εκπαιδευτικό έργο παράγεται σε ποσοστό πάνω από 80% από ωρομίσθιους καθηγητές.

Στην ΑΕΝ Χίου, παρά το γεγονός ότι η σχολή διαθέτει προσομοιωτή μηχανοστασίου τελευταίας τεχνολογίας και πιστοποιημένο, το υπουργείο Ναυτιλίας δεν παρέχει άδεια για την έκδοση σχετικών πιστοποιητικών από τη σχολή. Ετσι, οι σπουδαστές αναγκάζονται να καταφεύγουν σε πιστοποιητικά που χορηγούν ιδιώτες. Μάλιστα, με Υπουργική Απόφαση έχει δοθεί σε ναυτιλιακές εταιρείες και άλλους ιδιώτες που δραστηριοποιούνται στην εκπαίδευση, η δυνατότητα να χρησιμοποιούν τους προσομοιωτές που διαθέτουν οι ΑΕΝ και το ΚΕΣΕΝ. Επειδή η σίτιση έχει διακοπεί σε όλες τις ΑΕΝ, οι σπουδαστές σιτίζονται από τη Μητρόπολη.

Στην ΑΕΝ Κρήτης, στα Χανιά, φοιτούν περίπου 450 σπουδαστές. Υπάρχουν ελλείψεις ακόμα και στον υποτυπώδη εργαστηριακό εξοπλισμό. Τόσο οι αίθουσες διδασκαλίας όσο και η εστία των σπουδαστών παραμένουν χωρίς θέρμανση, λόγω έλλειψης πετρελαίου. Το εκπαιδευτικό προσωπικό περιλαμβάνει μόνο 6 μόνιμους και 23 ωρομίσθιους, ενώ μόλις 5 είναι οι ναυτοδιδάσκαλοι.

Πηγή: εφημερίδα «Ριζοσπάστης»