Το αγροτικό συλλαλητήριο της 10ης Ιουλίου 1966

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Στις 10 Ιουλίου 1966, ένα συλλαλητήριο των σιτοπαραγωγών στη Θεσσαλονίκη καταλήγει σε αιματηρή σύγκρουση με τη Χωροφυλακή, καθώς η υπό τον Στέφανο Στεφανόπουλο κυβέρνηση των αποστατών και υπουργό Συντονισμού τον Κων. Μητσοτάκη, προσπάθησε με κάθε τρόπο να καταστείλει κάθε εργατική και αγροτική κινητοποίηση, κι ενώ οι λαϊκές διαμαρτυρίες είχαν γίνει καθημερινό φαινόμενο.

 

Γρηγόρης Κοκοζίδης 1937-2020

Ο Γρηγόρης Κοκοζίδης
Ένας από τους ηγέτες εκείνης της αγροτικής κινητοποίησης ήταν ο νεαρός τότε Γρηγόρης Κοκοζίδης (1937-2020) στέλεχος της Νεολαίας Λαμπράκη, που επικεφαλής μιας μεγάλης ομάδας αγροτών είχε εισέλθει στη Θεσσαλονίκη από τη δυτική πλευρά της πόλης. Ο Κοκοζίδης από τα κορυφαία στελέχη των Λαμπράκηδων στην αγροτική νεολαία, για τη δραστηριότητά του εκείνη τη μέρα αλλά και γενικότερα για τη συμμετοχή στο αγροτικό και το νεολαιίστικο κίνημα της εποχής θα συλληφθεί την πρώτη μέρα της δικτατορίας της χούντας και θα εξοριστεί στα Γιούρα και το Λακκί της Λέρου, όπου από την κακομεταχείριση θα χάσει προσωρινά το φως και θα χρειαστεί να μεταφερθεί στο νοσοκομείο. Μετά την επιστροφή του από την εξορία θα πάρει μέρος στην ίδρυση της οργάνωσης Θεσσαλονίκης της παράνομης τότε Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας και θα αναδειχθεί σε ένα από τα βασικά στελέχη της στον αγροτικό τομέα. Θα συλληφθεί μαζί με άλλα 14 στελέχη της ΚΝΕ Θεσσαλονίκης μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και θα εγκλειστεί στις φυλακές Διαβατών, από όπου αποφυλακίζεται μαζί με τους συντρόφους του λίγες μέρες μετά την πτώση της χούντας και την αποκατάσταση της δημοκρατίας.

Αργύρης Μπάρας 1924-2005

Ο Αργύρης Μπάρας

Μεταξύ των στελεχών του αγροτικού κόσμου που είχαν πρωταγωνιστήσει εκείνη τη μέρα στο συλλαλητήριο των σιτοπαραγωγών του νομού Θεσσαλονίκης, από τους επικεφαλής όσων είχαν εισέλθει από τα ανατολικά του νομού, ήταν και ο κομμουνιστής από το χωριό Βασιλικά, Αργύρης Μπάρας (1924-2005). Ο Αργύρης Μπάρας σε νεαρή ηλικία οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας), πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και για την αντιστασιακή του δράση συνελήφθη από το μετεμφυλιακό καθεστώς, βασανίστηκε και δικάστηκε τριις εις θάνατον.

Αποφυλακίστηκε το 1964 και συνέχισε να παλεύει μέσα από τις γραμμές της προδικτατορικής ΕΔΑ. Με την επιβολή της στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας πέρασε στην παρανομία, συνελήφθη το 1968, και υποβλήθηκε σε άγρια βασανιστήρια. Στη δίκη «των 39» μελώνβ του Πατριωτικού Μετώπου στη Θεσσαλονίκη καταδικάστηκε σε ισόβια, ενώ ο βασιλικός επίτροπος είχε ζητήσει τη θανατική του καταδίκη. Αν και ισοβίτης αφέθηκε ελεύθερος το 1973 μετά από την κινητοποίηση του ελληνικού και διεθνούς αντιδικτατορικού κινήματος που προκάλεσε η συνεχιζόμενη κράτηση του Αργύρη Μπάρα, του οποίου η υγεία είχε κλονιστεί σοβαρά μετά και τα νέα βασανιστήρια που υπέστη.

Μετά τη μεταπολίτευση συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως στέλεχος του ΚΚΕ  (Γραμματέας ΝΕ Υπαίθρου Θεσσαλονίκης, μέλος του Γραφείου Μακεδονίας - Θράκης, μέλος της ΝΕ της ΚΟΘ του ΚΚΕ). Πιάστηκε και πάλι από την αστυνομία το 1983 και έμεινε φυλακισμένος μαζί με άλλους αγρότες για ένα μήνα για τη δράση του σαν μέλος της διοίκησης του σωματείου ακτημόνων.

Εκείνη τη μέρα του σιτοπαραγωγικού συλλαλητηρίου, προκειμένου να αναχαιτιστεί η προσπάθεια των αγροτών να εισέλθουν στη Θεσσαλονίκη με τα τρακτέρ τους, υπήρξαν 200 τραυματίες, ενώ οι αρχές είχαν ισχυριστεί ότι τραυματίστηκαν και 72 αξιωματικοί και άνδρες της Χωροφυλακής.

Όπως έγραφε η εφημερίδα Μακεδονία την Κυριακή 10 Ιουλίου: 

" Όλαι αι εθνικαί οδοί της κεντρικής και ανατολικής Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδος, θα κατακλυσθούν σήμερον από δεκάδας χιλιάδας σιτοπαραγωγών, εις μίαν ειρηνικήν εκδήλωσιν διαμαρτυρίας, δια τα σιτικά “μέτρα” της κυβερνήσεως." Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθησαν όπως αναμενόταν, δηλαδή ειρηνικά. Τα φύλλα της Τρίτης μιλούσαν για “δραματικό δεκάωρο βίας και αίματος” που έζησε την Κυριακή η Θεσσαλονίκη.

Ανέφερε η εφημερίδα: "Ένα νέον Κιλελέρ εγνώρισε την Κυριακήν η Θεσσαλονίκη. Άφθονον αίμα αγροτών έβαψε την άσφαλτο των εισόδων της πόλεως, αι οποίαι μετεβλήθησαν εις πεδία βιαίων συγκρούσεων. Σπονδήν όμως αίματος προσέφερον και τα αστυνομικά όργανα τα οποία ετέθησαν υπό της κυβερνήσεως αντιμέτωπα του αγροτικού κόσμου."

 Η κυβέρνηση μιλούσε περί “παρεισφρήσεως γνωστών κομμουνιστικών στοιχείων” και ο τότε υπουργός Δημοσίας Τάξεως Αποστολάκος, ο αποκαλούμενος και... “μπέρτας” από την μπέρτα που φορούσε στον ώμο, μιλούσε περί... καταλήψεως της Θεσσαλονίκης!
Ο αρχηγός της Ενώσεως Κέντρου Γ. Παπανδρέου με δηλώσεις του απέδωσε τις ευθύνες για το αιματοκύλισμα στην κυβέρνηση Στεφανόπουλου και στα στηρίζοντα αυτήν κόμματα ( ΕΡΕ, Προοδευτικοί ). Διεπίστωνε μάλιστα ότι:  "Η τακτική της κυβερνήσεως αποβλέπει εις καταπτόησιν του ελληνικού λαού δια να τον εμποδίση να διεκδικήση τα πολιτικά και τα κοινωνικά του δικαιώματα, ισχυριζομένη μάλιστα ότι αι λαϊκαί εκδηλώσεις είναι έργον του κομμουνισμού."  

Στα επεισόδια συνελήφθησαν 104 αγρότες, οι οποίοι παραπέμφθηκαν στον εισαγγελέα με τις κατηγορίες της στάσεως, αντιστάσεως, επικινδύνων βλαβών και ένας για απόπειρα φόνου. Την ίδια εβδομάδα η Ένωση Κέντρου ετοίμαζε εκδηλώσεις για την επέτειο της 15ης Ιουλίου 1965. Να προσθέσουμε ότι συγκεντρώσεις αγροτών πραγματοποιήθηκαν την ίδια μέρα και σε άλλες πόλεις. Αυτά τα γεγονότα, δυστυχώς, και πολλά άλλα που ακολούθησαν ή είχαν προηγηθεί, έφεραν μετά από εννέα μήνες την επέμβαση των συνταγματαρχών της χούντας της 21ης Απριλίου..