Οι αρχαιολογικοί θησαυροί της Μακεδονικής γης
της Κυριακής Τσολάκη στη "Μακεδονία"
Ο πολυσυζητημένος λόγω της τελευταίας ανακάλυψης τύμβος στον λόφο Καστά της Αμφίπολης, που συγκεντρώνει τις τελευταίες ημέρες το ενδιαφέρον του πανελληνίου αλλά και της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, δεν είναι κάτι που εντόπισε πρόσφατα η αρχαιολογική σκαπάνη. Οι έρευνες, οι ανασκαφές αλλά και... τα ερωτηματικά γύρω από αυτόν διανύουν πάνω από μισό αιώνα ιστορίας.
Σε απόσταση αναπνοής από ένα σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα βρίσκονται οι αρχαιολόγοι με την ανακάλυψη της εισόδου και των δύο αγαλμάτων (δύο μαρμάρινες ακέφαλες Σφίγγες), που όπως όλα δείχνουν φυλούσαν τον τάφο ο οποίος κρύβεται στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης. Πριν όμως η αρχαιολογική σκαπάνη φτάσει σε αυτό το σημαντικό στάδιο της ανασκαφής, χρειάστηκε να διατρέξει ένα πολύ μεγάλο, επίπονο και ίσως κάποτε μοναχικό δρόμο, που όμως δεν φάνηκε να χάνει τον προσανατολισμό του.
Όλα ξεκίνησαν το 1953, όταν κάτοικοι της περιοχής που έβλεπαν τα ίχνη μιας λιθοδομής στην κορυφή του τύμβου άνοιξαν την πρώτη τομή για να διαπιστώσουν τι ακριβώς ήταν αυτή. Η επίσημη ανασκαφή όμως αρχίζει το 1964 από τον αρχαιολόγο Δημήτρη Λαζαρίδη, αποκαλύπτοντας σταδιακά ένα μεγάλο τετράπλευρο οικοδόμημα διαστάσεων 10x10 μέτρα με 5 μέτρα ύψος. Ο αρχαιολόγος απεφάνθη ότι αυτό ήταν το ταφικό σήμα του τύμβου, το οποίο στην αρχαιότητα βρισκόταν μέσα στο χώμα.
Σκάβοντας από πάνω προς τα κάτω ο ίδιος ανακαλύπτει στα δέκα μέτρα μετά το ταφικό σήμα τάφους της εποχής του σιδήρου, αλλά και αρχαϊκούς ασύλητους κιβωτιόσχημους, μέσα στους οποίους είναι θαμμένες γυναίκες, παιδιά και άνδρες με οπλισμό.
Όταν τον Μάιο του 1985 πεθαίνει ο Δημήτρης Λαζαρίδης, τις έρευνες αναλαμβάνει να συνεχίσει η αρχαιολόγος Χάιδω Κουκούλη, που βρίσκει κι άλλους τάφους της ίδιας εποχής. Είναι η περίοδος που η μορφολογία του λόφου είναι πια επίπεδη, ενώ μέχρι τότε έχουν έρθει συνολικά στο φως 70 τάφοι.
Σκάβοντας από πάνω προς τα κάτω ο ίδιος ανακαλύπτει στα δέκα μέτρα μετά το ταφικό σήμα τάφους της εποχής του σιδήρου, αλλά και αρχαϊκούς ασύλητους κιβωτιόσχημους, μέσα στους οποίους είναι θαμμένες γυναίκες, παιδιά και άνδρες με οπλισμό.
Όταν τον Μάιο του 1985 πεθαίνει ο Δημήτρης Λαζαρίδης, τις έρευνες αναλαμβάνει να συνεχίσει η αρχαιολόγος Χάιδω Κουκούλη, που βρίσκει κι άλλους τάφους της ίδιας εποχής. Είναι η περίοδος που η μορφολογία του λόφου είναι πια επίπεδη, ενώ μέχρι τότε έχουν έρθει συνολικά στο φως 70 τάφοι.
ΕΝΑΣ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΙΧΟΣ
Η Αικατερίνη Περιστέρη αναλαμβάνει τη θέση της προϊσταμένης της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στις Σέρρες το 2009 και αμέσως αρχίζει δουλειά στην περιοχή της ανασκαφής. Επειδή όμως δεν μπορεί να ξηλώσει τους αρχαϊκούς τάφους για να βρεθεί σε κατώτερα στρώματα, περιορίζεται στο ίδιο επίπεδο, χωρίς δυστυχώς η έρευνα αυτή να έχει εμφανή και ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Έτσι, τρία χρόνια αργότερα, το 2012, επιχειρεί να βρεθεί σε πιο χαμηλά στρώματα θέλοντας να ανακαλύψει τα όρια του τύμβου. Στις δύο περιμετρικές ζώνες που άνοιξε δεν φάνηκε να προκύπτει κάποιο επιθυμητό συμπέρασμα. Δεν συνέβη όμως το ίδιο και με την τρίτη ζώνη, που αποκάλυψε στην αρχαιολόγο ένα μεγαλειώδες εύρημα, τον περίβολο του τύμβου. Χαρακτηριστικό είναι ότι μέχρι τότε ο τύμβος είχε ύψος 23 μέτρα, ενώ για να βρουν τον περίβολο, που ήταν πολύ βαθιά, οι αρχαιολόγοι χρειάστηκε να κατέβουν άλλα 12 μέτρα πιο κάτω, όπως κατά καιρούς έχει επισημάνει η ίδια η Αικατερίνη Περιστέρη.
Στο στάδιο αυτό της ανασκαφής, που είναι και ένα από τα πιο κομβικά σημεία της, η αρχαιολόγος βρίσκει έναν λίθινο δακτύλιο. Από εκεί και πέρα ανοίγει ο δρόμος για να αποκαλυφθεί ένας εκπληκτικής κατασκευής τοίχος ύψους τριών μέτρων, ο κτιστός περίβολος του τύμβου μήκους 60 μέτρων, εύρημα που σώζεται ατόφιο, ενώ το υπόλοιπο, με περίμετρο 500 μέτρων, είναι ξηλωμένο από τα αρχαία ακόμη χρόνια. Εδώ η αρχαιολόγος ζητά τη βοήθεια του αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή, που εργάζεται στα έργα αναστήλωσης της Ακρόπολης των Αθηνών και τυχαίνει να βρίσκεται εκείνη την περίοδο στην περιοχή. Οι δυο τους επιχειρούν να αναπαραστήσουν τον ταφικό περίβολο, ενώ μετά από αρκετή έρευνα συμπεραίνουν ότι το μνημείο του Λέοντα της Αμφίπολης συνδέεται άμεσα με τον τύμβο της περιοχής. Επιπλέον, η ψηφιακή σάρωση του 2013 αποκαλύπτει ότι ο περίβολος του τύμβου ήταν ένας ακριβής κύκλος και το μνημείο αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο με το Λιοντάρι, που βρίσκεται περίπου πέντε χιλιόμετρα από τον τύμβο, κοντά στον ποταμό Στρυμόνα, όπου μεταφέρθηκε περίπου 400 χρόνια από την ανέγερσή του από τους Ρωμαίους για την κατασκευή φράγματος.
Ο ΔΡΟΜΟΣ, Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΜΑΡΜΑΡΙΝΕΣ ΣΦΙΓΓΕΣ
Πέρυσι τέτοια εποχή φούντωσαν οι φήμες για το περιεχόμενο του τάφου, που πολλοί θέλουν να πιστεύουν πως κρύβει μέλη κάποιας βασιλικής οικογένειας, με αποτέλεσμα το ενδιαφέρον να στραφεί για άλλη μια φορά στα μυστικά της Αμφίπολης. Στον χώρο βρέθηκε ο τότε υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος και στελέχη του υπουργείου. Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι, προκειμένου να προχωρήσει η ανασκαφή σε πιο σημαντικά πορίσματα και συμπεράσματα, εγκρίθηκε εκ νέου η χρηματοδότησή της με το ποσό των 100.000 ευρώ. Οι εργασίες που είχαν διακοπεί λόγω της χειμερινής περιόδου ξεκίνησαν ξανά μέσα στο καλοκαίρι και συγκεκριμένα τον περασμένο Ιούνιο. Αυτή τη φορά όμως η ανασκαφή έμελλε να φέρει τους ερευνητές πιο κοντά από ποτέ στο περιεχόμενο του τάφου, αφού πραγματοποιήθηκε η αποχωμάτωση τμημάτων του τύμβου και, μόλις πρόσφατα, ανακαλύφθηκε ένας υπερμεγέθης δρόμος με μαρμάρινους τοίχους που οδηγεί στην είσοδο του τάφου, την οποία φυλούν δύο ακέφαλες μαρμάρινες Σφίγγες, γεγονός που συνηγορεί επίσης στο ότι ο μακεδονικός αυτός τάφος είναι ξεχωριστός. Μένει τώρα το δύσκολο έργο της εισόδου σε αυτόν ώστε να γίνει και η ταυτοποίηση του νεκρού ή των νεκρών που βρίσκονται μέσα του.
Εξάλλου, η ίδια η Αικατερίνη Περιστέρη, στη διάρκεια της 27ης Αρχαιολογικής Συνάντησης που έγινε τον περασμένο Μάρτιο στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης, μίλησε ακόμη μια φορά για έναν μοναδικό στον κόσμο ταφικό περίβολο: «Κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή. Εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και τον γιο του Αλέξανδρο Δ’».
Υπενθυμίζεται ότι ο περίβολος έχει ύψος τρία μέτρα και μήκος 497 μέτρα. Χρονολογείται δε γύρω στο 325-300 π.Χ. και φέρεται να υπογράφεται από τον Δεινοκράτη, που ήταν καταξιωμένος αρχιτέκτονας της εποχής, ενώ για την οικοδόμησή του χρησιμοποιήθηκε θασίτικο μάρμαρο.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ Η Αικατερίνη Περιστέρη και η ομάδα της
Προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων που εδρεύει στις Σέρρες η Αικατερίνη Περιστέρη, μπορεί να βρίσκεται στη θέση αυτή από το 2009, αλλά η εμπλοκή της με τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης και τα ευρήματα που κατά καιρούς έχουν έρθει στο φως είναι πολύ παλαιότερη, αφού έχει συνεργαστεί στο παρελθόν ως επιστημονική συνεργάτιδα με τον σπουδαίο αρχαιολόγο Δημήτρη Λαζαρίδη, ο οποίος ξεκίνησε την πρώτη ανασκαφή το 1965. Μάλιστα η ίδια έχει να διηγηθεί πολλές ιστορίες για τις αντιδράσεις του Δημήτρη Λαζαρίδη στις κατά καιρούς ανακαλύψεις του, αλλά και για τον τρόπο που εκείνος αντιμετώπισε τη μεγαλειώδη ανακάλυψη του τάφου της Βεργίνας από τον Μανόλη Ανδρόνικο. «Εγώ δεν μπόρεσα να βρω τη Ρωξάνη», φέρεται να είπε τότε με πικρία (μια εκδοχή για την ταυτότητα των νεκρών του τάφου της Αμφίπολης είναι ότι εκεί βρίσκονται θαμμένοι η Ρωξάνη και ο Αλέξανδρος Δ’).
Επικεφαλής μιας ομάδας που εργάζεται αδιάκοπα για τη λύση του μυστηρίου που κρύβει ο τάφος της Αμφίπολης, η Αικατερίνη Περιστέρη έχοντας τη γνώση και την πείρα όλων αυτών των ετών είναι βαθιά αφιερωμένη και προσηλωμένη στον στόχο της να αποκαλυφθεί επιτέλους η ταυτότητα του νεκρού που κρύβει ο τάφος.
Προς το παρόν η ίδια τηρεί σιγή ιχθύος προσπαθώντας να κρατήσει καλά κλεισμένα τα χαρτιά της, υποσχόμενη ότι μόλις ολοκληρώσει ένα κομμάτι της έρευνας θα εκδώσει επίσημη ανακοίνωση για τα αποτελέσματά της. Μάλιστα, λέγεται ότι αποφεύγει να μιλά ακόμη και με τους τοπικούς παράγοντες της περιοχής από φόβο μήπως κάτι από όλα όσα έχει να πει παρεξηγηθεί ή μεταφερθεί διαφορετικά.
Άλλωστε, κατά καιρούς η ίδια και η ομάδα της είναι αναγκασμένοι να διαψεύδουν διάφορους μύθους για το περιεχόμενο του τάφου - ένας από τους πιο ισχυρούς ότι εκεί είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος.
Πάντως, λέγεται ότι η συνάντησή της με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά το πρωί της περασμένης Δευτέρας ήταν η συνέχεια μιας σειράς επαφών που η ίδια η επικεφαλής της ανασκαφής είχε εδώ και περίπου δύο χρόνια μαζί του. Μάλιστα, λένε πως η αφετηρία της γνωριμίας τους ήταν η εποχή που ο Αντώνης Σαμαράς ήταν ακόμη υπουργός Πολιτισμού, ενώ ο ίδιος -πάντα με βάση τις φήμες που κυκλοφορούν- χρειάστηκε πολλές φορές να μεσολαβήσει ώστε να λυθούν προβλήματα που προέκυψαν στη διάρκεια της ανασκαφής για να μπορεί να συνεχιστεί απρόσκοπτα.
Στενός και πολύτιμος συνεργάτης της Αικατερίνης Περιστέρη και μέλος της ομάδας είναι πλέον ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής, που έχει πια ενσωματωθεί στην ομάδα και δουλεύει σκληρά με τα υπόλοιπα μέλη της.
Η Αικατερίνη Περιστέρη αναλαμβάνει τη θέση της προϊσταμένης της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στις Σέρρες το 2009 και αμέσως αρχίζει δουλειά στην περιοχή της ανασκαφής. Επειδή όμως δεν μπορεί να ξηλώσει τους αρχαϊκούς τάφους για να βρεθεί σε κατώτερα στρώματα, περιορίζεται στο ίδιο επίπεδο, χωρίς δυστυχώς η έρευνα αυτή να έχει εμφανή και ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Έτσι, τρία χρόνια αργότερα, το 2012, επιχειρεί να βρεθεί σε πιο χαμηλά στρώματα θέλοντας να ανακαλύψει τα όρια του τύμβου. Στις δύο περιμετρικές ζώνες που άνοιξε δεν φάνηκε να προκύπτει κάποιο επιθυμητό συμπέρασμα. Δεν συνέβη όμως το ίδιο και με την τρίτη ζώνη, που αποκάλυψε στην αρχαιολόγο ένα μεγαλειώδες εύρημα, τον περίβολο του τύμβου. Χαρακτηριστικό είναι ότι μέχρι τότε ο τύμβος είχε ύψος 23 μέτρα, ενώ για να βρουν τον περίβολο, που ήταν πολύ βαθιά, οι αρχαιολόγοι χρειάστηκε να κατέβουν άλλα 12 μέτρα πιο κάτω, όπως κατά καιρούς έχει επισημάνει η ίδια η Αικατερίνη Περιστέρη.
Στο στάδιο αυτό της ανασκαφής, που είναι και ένα από τα πιο κομβικά σημεία της, η αρχαιολόγος βρίσκει έναν λίθινο δακτύλιο. Από εκεί και πέρα ανοίγει ο δρόμος για να αποκαλυφθεί ένας εκπληκτικής κατασκευής τοίχος ύψους τριών μέτρων, ο κτιστός περίβολος του τύμβου μήκους 60 μέτρων, εύρημα που σώζεται ατόφιο, ενώ το υπόλοιπο, με περίμετρο 500 μέτρων, είναι ξηλωμένο από τα αρχαία ακόμη χρόνια. Εδώ η αρχαιολόγος ζητά τη βοήθεια του αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή, που εργάζεται στα έργα αναστήλωσης της Ακρόπολης των Αθηνών και τυχαίνει να βρίσκεται εκείνη την περίοδο στην περιοχή. Οι δυο τους επιχειρούν να αναπαραστήσουν τον ταφικό περίβολο, ενώ μετά από αρκετή έρευνα συμπεραίνουν ότι το μνημείο του Λέοντα της Αμφίπολης συνδέεται άμεσα με τον τύμβο της περιοχής. Επιπλέον, η ψηφιακή σάρωση του 2013 αποκαλύπτει ότι ο περίβολος του τύμβου ήταν ένας ακριβής κύκλος και το μνημείο αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο με το Λιοντάρι, που βρίσκεται περίπου πέντε χιλιόμετρα από τον τύμβο, κοντά στον ποταμό Στρυμόνα, όπου μεταφέρθηκε περίπου 400 χρόνια από την ανέγερσή του από τους Ρωμαίους για την κατασκευή φράγματος.
Ο ΔΡΟΜΟΣ, Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΜΑΡΜΑΡΙΝΕΣ ΣΦΙΓΓΕΣ
Πέρυσι τέτοια εποχή φούντωσαν οι φήμες για το περιεχόμενο του τάφου, που πολλοί θέλουν να πιστεύουν πως κρύβει μέλη κάποιας βασιλικής οικογένειας, με αποτέλεσμα το ενδιαφέρον να στραφεί για άλλη μια φορά στα μυστικά της Αμφίπολης. Στον χώρο βρέθηκε ο τότε υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος και στελέχη του υπουργείου. Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι, προκειμένου να προχωρήσει η ανασκαφή σε πιο σημαντικά πορίσματα και συμπεράσματα, εγκρίθηκε εκ νέου η χρηματοδότησή της με το ποσό των 100.000 ευρώ. Οι εργασίες που είχαν διακοπεί λόγω της χειμερινής περιόδου ξεκίνησαν ξανά μέσα στο καλοκαίρι και συγκεκριμένα τον περασμένο Ιούνιο. Αυτή τη φορά όμως η ανασκαφή έμελλε να φέρει τους ερευνητές πιο κοντά από ποτέ στο περιεχόμενο του τάφου, αφού πραγματοποιήθηκε η αποχωμάτωση τμημάτων του τύμβου και, μόλις πρόσφατα, ανακαλύφθηκε ένας υπερμεγέθης δρόμος με μαρμάρινους τοίχους που οδηγεί στην είσοδο του τάφου, την οποία φυλούν δύο ακέφαλες μαρμάρινες Σφίγγες, γεγονός που συνηγορεί επίσης στο ότι ο μακεδονικός αυτός τάφος είναι ξεχωριστός. Μένει τώρα το δύσκολο έργο της εισόδου σε αυτόν ώστε να γίνει και η ταυτοποίηση του νεκρού ή των νεκρών που βρίσκονται μέσα του.
Εξάλλου, η ίδια η Αικατερίνη Περιστέρη, στη διάρκεια της 27ης Αρχαιολογικής Συνάντησης που έγινε τον περασμένο Μάρτιο στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης, μίλησε ακόμη μια φορά για έναν μοναδικό στον κόσμο ταφικό περίβολο: «Κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή. Εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και τον γιο του Αλέξανδρο Δ’».
Υπενθυμίζεται ότι ο περίβολος έχει ύψος τρία μέτρα και μήκος 497 μέτρα. Χρονολογείται δε γύρω στο 325-300 π.Χ. και φέρεται να υπογράφεται από τον Δεινοκράτη, που ήταν καταξιωμένος αρχιτέκτονας της εποχής, ενώ για την οικοδόμησή του χρησιμοποιήθηκε θασίτικο μάρμαρο.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ Η Αικατερίνη Περιστέρη και η ομάδα της
Προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων που εδρεύει στις Σέρρες η Αικατερίνη Περιστέρη, μπορεί να βρίσκεται στη θέση αυτή από το 2009, αλλά η εμπλοκή της με τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης και τα ευρήματα που κατά καιρούς έχουν έρθει στο φως είναι πολύ παλαιότερη, αφού έχει συνεργαστεί στο παρελθόν ως επιστημονική συνεργάτιδα με τον σπουδαίο αρχαιολόγο Δημήτρη Λαζαρίδη, ο οποίος ξεκίνησε την πρώτη ανασκαφή το 1965. Μάλιστα η ίδια έχει να διηγηθεί πολλές ιστορίες για τις αντιδράσεις του Δημήτρη Λαζαρίδη στις κατά καιρούς ανακαλύψεις του, αλλά και για τον τρόπο που εκείνος αντιμετώπισε τη μεγαλειώδη ανακάλυψη του τάφου της Βεργίνας από τον Μανόλη Ανδρόνικο. «Εγώ δεν μπόρεσα να βρω τη Ρωξάνη», φέρεται να είπε τότε με πικρία (μια εκδοχή για την ταυτότητα των νεκρών του τάφου της Αμφίπολης είναι ότι εκεί βρίσκονται θαμμένοι η Ρωξάνη και ο Αλέξανδρος Δ’).
Επικεφαλής μιας ομάδας που εργάζεται αδιάκοπα για τη λύση του μυστηρίου που κρύβει ο τάφος της Αμφίπολης, η Αικατερίνη Περιστέρη έχοντας τη γνώση και την πείρα όλων αυτών των ετών είναι βαθιά αφιερωμένη και προσηλωμένη στον στόχο της να αποκαλυφθεί επιτέλους η ταυτότητα του νεκρού που κρύβει ο τάφος.
Προς το παρόν η ίδια τηρεί σιγή ιχθύος προσπαθώντας να κρατήσει καλά κλεισμένα τα χαρτιά της, υποσχόμενη ότι μόλις ολοκληρώσει ένα κομμάτι της έρευνας θα εκδώσει επίσημη ανακοίνωση για τα αποτελέσματά της. Μάλιστα, λέγεται ότι αποφεύγει να μιλά ακόμη και με τους τοπικούς παράγοντες της περιοχής από φόβο μήπως κάτι από όλα όσα έχει να πει παρεξηγηθεί ή μεταφερθεί διαφορετικά.
Άλλωστε, κατά καιρούς η ίδια και η ομάδα της είναι αναγκασμένοι να διαψεύδουν διάφορους μύθους για το περιεχόμενο του τάφου - ένας από τους πιο ισχυρούς ότι εκεί είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος.
Πάντως, λέγεται ότι η συνάντησή της με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά το πρωί της περασμένης Δευτέρας ήταν η συνέχεια μιας σειράς επαφών που η ίδια η επικεφαλής της ανασκαφής είχε εδώ και περίπου δύο χρόνια μαζί του. Μάλιστα, λένε πως η αφετηρία της γνωριμίας τους ήταν η εποχή που ο Αντώνης Σαμαράς ήταν ακόμη υπουργός Πολιτισμού, ενώ ο ίδιος -πάντα με βάση τις φήμες που κυκλοφορούν- χρειάστηκε πολλές φορές να μεσολαβήσει ώστε να λυθούν προβλήματα που προέκυψαν στη διάρκεια της ανασκαφής για να μπορεί να συνεχιστεί απρόσκοπτα.
Στενός και πολύτιμος συνεργάτης της Αικατερίνης Περιστέρη και μέλος της ομάδας είναι πλέον ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής, που έχει πια ενσωματωθεί στην ομάδα και δουλεύει σκληρά με τα υπόλοιπα μέλη της.
 |
| Βεργίνα, ο τάφος |
ΜΝΗΜΕΙΑ Θησαυροί της μακεδονικής γης
Ο αρχαιολογικός χώρος της Αμφίπολης και οι σημαντικές νέες ανακαλύψεις στον λόφο Καστά τραβούν -δικαιολογημένα- τα φώτα της δημοσιότητας αυτές τις μέρες. Η αλήθεια όμως είναι πως σε όλη τη Μακεδονία η αρχαιολογική σκαπάνη έχει κατά καιρούς φέρει στο φως αξιοθαύμαστα μνημεία της αρχαιότητας.
Στα σπλάχνα της μακεδονικής γης έχουν βρεθεί πολύτιμοι θησαυροί από την αρχαιότητα που συναρπάζουν. Στους μοναδικούς αρχαιολογικούς χώρους της Μακεδονίας μια σειρά από σπουδαία ευρήματα συγκεντρώνουν πάντα το ενδιαφέρον του κοινού, των τουριστών αλλά και της επιστήμης. Μερικοί από αυτούς είναι και όσοι αναφέρουμε, ενδεικτικά, παρακάτω. Ας μην ξεχνάμε όμως πως πέρα από αυτούς ένας μεγάλος αριθμός μνημείων βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, ενώ μακεδονικά ευρήματα εκτίθενται σε πολλά μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού.
ΒΕΡΓΙΝΑ Τα ανάκτορα και οι βασιλικοί τάφοι
Η κωμόπολη που βρίσκεται στη θέση της πρωτεύουσας της αρχαίας Μακεδονίας, των αρχαίων Αιγών, έγινε παγκοσμίως γνωστή το 1977, όταν η πανεπιστημιακή ανασκαφή του ΑΠΘ με επικεφαλής τον καθηγητή αρχαιολογίας Μανόλη Ανδρόνικο έφερε στο φως τους τόπους ταφής των μακεδόνων βασιλέων, ανάμεσά τους και τον τάφο του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, βασιλιά Φίλιππου Β’. Επρόκειτο για μια ανακάλυψη που θεωρήθηκε ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά γεγονότα του αιώνα μας. Από τότε η ανασκαφή συνεχίζεται και αποκαλύπτει συνεχώς σειρά σημαντικών μνημείων. Μερικά από αυτά είναι:
- Οι βασιλικοί τάφοι της Μεγάλης Τούμπας
Τρεις μακεδονικοί και ένας κιβωτιόσχημος, ανάμεσά τους και ο ασύλητος του Φιλίππου Β’, αλλά και ο συλημένος που πιθανόν να ανήκει στον Αλέξανδρο Δ’. Τους δύο προαναφερόμενους τάφους κοσμούν εξαιρετικές τοιχογραφίες.
- Οι βασιλικοί τάφοι στα ΒΔ της πόλης
Ο ιωνικός ναόσχημος «τάφος του Ρωμαίου», των αρχών του 3ου αιώνα, και ο «τάφος της Ευρυδίκης», που μάλλον ανήκει στη μητέρα του Φιλίππου Β’ και χρονολογείται γύρω στα 340 π.Χ. Επιπλέον, τρεις κιβωτιόσχημοι του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ. και τέσσερις λακκοειδείς της υστεροαρχαϊκής εποχής.
- Το νεκροταφείο των τύμβων
Η επιβλητική νεκρόπολη της εποχής του σιδήρου (11ος-8ος αιώνας π.Χ.), που αποτελείται από 300 και πλέον χωμάτινους τύμβους.
- Το ανάκτορο και το θέατρο
Το οικοδομικό σύνολο που χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ. και περιλαμβάνει ιερό αφιερωμένο στον Ηρακλή Πατρώο και πολυτελείς χώρους για τον βασιλιά και τους αξιωματικούς.
- Το ιερό της Εύκλειας
Βρίσκεται στα βόρεια του θεάτρου και περιλαμβάνει δύο ναούς του 4ου και 3ου αιώνα π.Χ. καθώς και μνημειακό περιστύλιο και σειρά αναθημάτων.
- Η ακρόπολη και το τείχος της πόλης
Βρίσκεται στα νότια του οικισμού, ενώ το τείχος εκτείνεται και προς τα ανατολικά της πόλης. Η οχύρωση των Αιγών χρονολογείται στα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια (τέλος 4ου - αρχές 3ου αιώνα π.Χ.).
ΔΙΟΝ Η οχυρωμένη πόλη και τα κτίριά της
Χτισμένη τον 2ο αιώνα π.Χ. πάνω σε επίπεδο έδαφος, η πόλη του Δίου βρισκόταν σε απόσταση περίπου 1,5 χιλιομέτρου από τη θάλασσα και κατοικήθηκε χωρίς διακοπή από τους κλασικούς ως τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους. Σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος έχει έκταση 1.500 στρεμμάτων και αποτελείται από μια οχυρωμένη πόλη, έκτασης 360 στρεμμάτων, με χώρους λατρείας, ενώ από την ανασκαφή ήρθαν στο φως κατοικίες, δημόσια κτίρια, καταστήματα κ.ά. Μερικά από τα βασικά μνημεία του είναι:
- Τείχη
Μέσα από αυτά αναδεικνύεται η οικονομική ευρωστία και η δύναμη της πόλης.
- Ιερό Ολυμπίου Διός
Το τέμενος του Διός βρίσκεται κοντά στο ρωμαϊκό θέατρο, ενώ οι δύο επιγραφές που βρέθηκαν εκεί οδηγούν στην ταύτιση του χώρου.
- Ιερό Δήμητρας
Το παλαιότερο και από τα σημαντικά ιερά της πόλης. Δύο διθάλαμα κτίρια με πρόσοψη στην ανατολή με διαστάσεις 11x7 μέτρα. Η μαρμάρινη κεφαλή που βρέθηκε εκεί παραπέμπει στη θεά Δήμητρα και χρονολογείται στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ.
- Ιερό Ίσιδας
Τα ενεπίγραφα βάθρα στα σκαλοπάτια του ενός από τους τέσσερις ναούς που αποτελούν το ιερό μαρτυρούν πως το τέμενος ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της Ίσιδος Λοχίας.
- Μεγάλες θέρμες
Τα δημόσια λουτρά στα νότια της πόλης υποδέχονται τον επισκέπτη στην είσοδο του Δίου.
- Έπαυλη του Διονύσου
Από τα σημαντικότερα κτιριακά συγκροτήματα του Δίου. Ονομάστηκε έτσι από το ψηφιδωτό με την παράσταση από τη ζωή του θεού του κρασιού, που στολίζει το δάπεδο του κεντρικού δωματίου.
- Αρχαίο θέατρο
Στα νότια της πόλης του Δίου, έξω από τα όριά της και δυτικά του ιερού της Δήμητρας. Χρονολογείται στην ελληνιστική εποχή, πιθανότατα στα χρόνια της βασιλείας του Φιλίππου Ε’ (221-179 π.Χ.).
- Νεκρόπολη
Τα νεκροταφεία βρίσκονται βόρεια και δυτικά της πόλης και η περίοδος χρήσης τους καλύπτει το διάστημα από τα μέσα περίπου του 5ου αι. π.Χ. ως τις αρχές του 5ου αι. μ.Χ.
- Πόλη
Δεν υπάρχουν κατάλοιπα αρχαιότερων περιόδων παρά μόνο ανασκαφικά ευρήματα από τους ρωμαϊκούς και μεταγενέστερους βυζαντινούς χρόνους. Η κεντρική οδός, μήκους 670 μέτρων, διασχίζει την πόλη πλακοστρωμένη με μεγάλες λίθινες πλάκες και ανήκει στον κλασικό - ελληνιστικό ιστό.
ΦΙΛΙΠΠΟΙ Από πολλές και διαφορετικές εποχές
Η αρχαία πόλη της Ανατολικής Μακεδονίας κοντά στη σημερινή Καβάλα είχε το όνομα Κρηνίδες. Εκεί η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε ερείπια από την ελληνιστική, τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή και την παλαιοχριστιανική περίοδο. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι:
- Τα τείχη
Από την κορυφή του λόφου εκτείνονται στους πρόποδές του και σε τμήμα της πεδιάδας με συνολικό μήκος περιμέτρου που φτάνει τα 3,5 χιλιόμετρα.
- Το θέατρο
Η επικρατέστερη εκδοχή είναι πως χτίστηκε από τον Φίλιππο Β’ στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Αργότερα προσαρμόστηκε στις ανάγκες των θεαμάτων της ρωμαϊκής εποχής.
- Παλαίστρα
Χρονολογείται στον 2ο αι. μ.Χ. και στον χώρο βρίσκονται τα ερείπιά της.
- Ρωμαϊκή αγορά (forum)
Το διοικητικό κέντρο της ρωμαϊκής εποχής. Ένα ενιαίο συγκρότημα δημοσίων κτιρίων με μια κεντρική πλατεία. Στα βόρειά του ο πλακόστρωτος δρόμος έχει ταυτιστεί με την αρχαία Εγνατία οδό.
- Η βασιλική Α’
Είναι χτισμένη στο τέλος του 5ου αιώνα μ.Χ. κι έχει εντυπωσιακές τοιχογραφίες στον προθάλαμο του παρεκκλησίου.
- Η βασιλική Β’
Χρονολογείται γύρω στα 550 μ.Χ. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα και προσκτίσματα στα βόρεια και νότια (φιάλη, διακονικό). Ο γλυπτός της διάκοσμος αντανακλά κωνσταντινουπολίτικη επίδραση.
- Οκτάγωνο
Το ολοκληρωμένο συγκρότημα του επισκοπικού ναού των Φιλίππων. Ο οκτάγωνος ναός του παρουσιάζει τρεις οικοδομικές φάσεις (από τα τέλη του 4ου-αρχές 5ου μέχρι τα μέσα του 6ου μ.Χ. αι.) και χτίστηκε στη θέση ευκτήριου οίκου αφιερωμένου στον Απόστολο Παύλο (αρχές 4ου αι. μ.Χ.). Το συγκρότημα περιλαμβάνει επιπλέον φιάλη, βαπτιστήριο, λουτρώνα και διώροφο επισκοπείο. Στα δυτικά μια στοά οδηγούσε στην αρχαία Εγνατία οδό.
- Επισκοπείο
Βρίσκεται ανατολικά του Οκταγώνου. Πρόκειται για ένα κτιριακό συγκρότημα με τέσσερις πτέρυγες διαμερισμάτων με αυλή, τα οποία περιελάμβαναν αποθήκες, εστία, ληνούς κ.ά.
ΠΕΛΛΑ Στην πλειονότητά τους ευρήματα της ελληνιστικής περιόδου
Το ανάκτορο βρίσκεται πάνω σε λόφο, για να επιτρέπει την επίβλεψη της πόλης. Πρόκειται για ένα τεράστιο κτιριακό συγκρότημα που αποτελείται από τέσσερις ενότητες με έναν μεγάλο αίθριο χώρο στον πυρήνα τους.
Πέρα από αυτό όμως, στον αρχαιολογικό χώρο που επισκέπτεται το κοινό μπορούμε να δούμε ιδιωτικές οικίες των ελληνιστικών χρόνων: των κονιαμάτων, του Διονύσου, της Ελένης, του Ποσειδώνα. Στο μεγάλης επιφάνειας συγκρότημα της αγοράς αναπτυσσόταν η εμπορική δραστηριότητα της πόλης. Το ιερό της Αφροδίτης - Κυβέλης, το ιερό του θεραπευτή θεού Δάρρωνα, το Θεσμοφόριο προς τιμήν της Δήμητρας είναι μερικά από τα μνημεία που μπορεί να δει κανείς στην Πέλλα. Στην πλειονότητά τους τα μνημεία του χώρου είναι της ελληνιστικής περιόδου, ενώ υπάρχουν και λείψανα της κλασικής πόλης στην περιοχή του αρδευτικού καναλιού.
ΑΙΑΝΗ ΚΟΖΑΝΗΣ Με υψηλό πολιτιστικό επίπεδο
Ιδρυτής της πόλης, που βρίσκεται πολύ κοντά στην όχθη της τεχνητής λίμνης του Αλιάκμονα, ήταν σύμφωνα με τον μύθο ο Αιανός, γιος του Ελίμου. Η αρχαιολογική έρευνα άρχισε εκεί το 1983 κι έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα από τους προϊστορικούς ως τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Επιγραφικές μαρτυρίες επιβεβαίωσαν την ύπαρξη της αρχαίας πόλης που βρίσκεται στον λόφο της Μεγάλης Ράχης. Μεγάλα δημόσια κτίρια, ιδιωτικές κατοικίες, βασιλικούς τάφους μπορεί να δει εκεί ο επισκέπτης. Στο μουσείο εκτίθενται ευρήματα όπως αγάλματα, πήλινα και μεταλλικά αγγεία, ειδώλια, κοσμήματα κ.ά. Όλα αυτά συνηγορούν στην άποψη ότι η Αιανή ήταν μια οργανωμένη πόλη με δυνατή οικονομία και υψηλό πολιτιστικό επίπεδο στα αρχαϊκά και βυζαντινά χρόνια. Εξάλλου, οι εκκλησίες της Αιανής δείχνουν ζωή και στους βυζαντινούς χρόνους. Αξιοθαύμαστη είναι η τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Δημητρίου με τις εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες της. Ο ναός χρονολογείται στον 13ο αιώνα. Επίσης, την ίδια εποχή είναι χτισμένος και ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Αμφίπολης και οι σημαντικές νέες ανακαλύψεις στον λόφο Καστά τραβούν -δικαιολογημένα- τα φώτα της δημοσιότητας αυτές τις μέρες. Η αλήθεια όμως είναι πως σε όλη τη Μακεδονία η αρχαιολογική σκαπάνη έχει κατά καιρούς φέρει στο φως αξιοθαύμαστα μνημεία της αρχαιότητας.
Στα σπλάχνα της μακεδονικής γης έχουν βρεθεί πολύτιμοι θησαυροί από την αρχαιότητα που συναρπάζουν. Στους μοναδικούς αρχαιολογικούς χώρους της Μακεδονίας μια σειρά από σπουδαία ευρήματα συγκεντρώνουν πάντα το ενδιαφέρον του κοινού, των τουριστών αλλά και της επιστήμης. Μερικοί από αυτούς είναι και όσοι αναφέρουμε, ενδεικτικά, παρακάτω. Ας μην ξεχνάμε όμως πως πέρα από αυτούς ένας μεγάλος αριθμός μνημείων βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, ενώ μακεδονικά ευρήματα εκτίθενται σε πολλά μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού.
ΒΕΡΓΙΝΑ Τα ανάκτορα και οι βασιλικοί τάφοι
Η κωμόπολη που βρίσκεται στη θέση της πρωτεύουσας της αρχαίας Μακεδονίας, των αρχαίων Αιγών, έγινε παγκοσμίως γνωστή το 1977, όταν η πανεπιστημιακή ανασκαφή του ΑΠΘ με επικεφαλής τον καθηγητή αρχαιολογίας Μανόλη Ανδρόνικο έφερε στο φως τους τόπους ταφής των μακεδόνων βασιλέων, ανάμεσά τους και τον τάφο του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, βασιλιά Φίλιππου Β’. Επρόκειτο για μια ανακάλυψη που θεωρήθηκε ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά γεγονότα του αιώνα μας. Από τότε η ανασκαφή συνεχίζεται και αποκαλύπτει συνεχώς σειρά σημαντικών μνημείων. Μερικά από αυτά είναι:
- Οι βασιλικοί τάφοι της Μεγάλης Τούμπας
Τρεις μακεδονικοί και ένας κιβωτιόσχημος, ανάμεσά τους και ο ασύλητος του Φιλίππου Β’, αλλά και ο συλημένος που πιθανόν να ανήκει στον Αλέξανδρο Δ’. Τους δύο προαναφερόμενους τάφους κοσμούν εξαιρετικές τοιχογραφίες.
- Οι βασιλικοί τάφοι στα ΒΔ της πόλης
Ο ιωνικός ναόσχημος «τάφος του Ρωμαίου», των αρχών του 3ου αιώνα, και ο «τάφος της Ευρυδίκης», που μάλλον ανήκει στη μητέρα του Φιλίππου Β’ και χρονολογείται γύρω στα 340 π.Χ. Επιπλέον, τρεις κιβωτιόσχημοι του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ. και τέσσερις λακκοειδείς της υστεροαρχαϊκής εποχής.
- Το νεκροταφείο των τύμβων
Η επιβλητική νεκρόπολη της εποχής του σιδήρου (11ος-8ος αιώνας π.Χ.), που αποτελείται από 300 και πλέον χωμάτινους τύμβους.
- Το ανάκτορο και το θέατρο
Το οικοδομικό σύνολο που χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ. και περιλαμβάνει ιερό αφιερωμένο στον Ηρακλή Πατρώο και πολυτελείς χώρους για τον βασιλιά και τους αξιωματικούς.
- Το ιερό της Εύκλειας
Βρίσκεται στα βόρεια του θεάτρου και περιλαμβάνει δύο ναούς του 4ου και 3ου αιώνα π.Χ. καθώς και μνημειακό περιστύλιο και σειρά αναθημάτων.
- Η ακρόπολη και το τείχος της πόλης
Βρίσκεται στα νότια του οικισμού, ενώ το τείχος εκτείνεται και προς τα ανατολικά της πόλης. Η οχύρωση των Αιγών χρονολογείται στα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια (τέλος 4ου - αρχές 3ου αιώνα π.Χ.).
ΔΙΟΝ Η οχυρωμένη πόλη και τα κτίριά της
Χτισμένη τον 2ο αιώνα π.Χ. πάνω σε επίπεδο έδαφος, η πόλη του Δίου βρισκόταν σε απόσταση περίπου 1,5 χιλιομέτρου από τη θάλασσα και κατοικήθηκε χωρίς διακοπή από τους κλασικούς ως τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους. Σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος έχει έκταση 1.500 στρεμμάτων και αποτελείται από μια οχυρωμένη πόλη, έκτασης 360 στρεμμάτων, με χώρους λατρείας, ενώ από την ανασκαφή ήρθαν στο φως κατοικίες, δημόσια κτίρια, καταστήματα κ.ά. Μερικά από τα βασικά μνημεία του είναι:
- Τείχη
Μέσα από αυτά αναδεικνύεται η οικονομική ευρωστία και η δύναμη της πόλης.
- Ιερό Ολυμπίου Διός
Το τέμενος του Διός βρίσκεται κοντά στο ρωμαϊκό θέατρο, ενώ οι δύο επιγραφές που βρέθηκαν εκεί οδηγούν στην ταύτιση του χώρου.
- Ιερό Δήμητρας
Το παλαιότερο και από τα σημαντικά ιερά της πόλης. Δύο διθάλαμα κτίρια με πρόσοψη στην ανατολή με διαστάσεις 11x7 μέτρα. Η μαρμάρινη κεφαλή που βρέθηκε εκεί παραπέμπει στη θεά Δήμητρα και χρονολογείται στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ.
- Ιερό Ίσιδας
Τα ενεπίγραφα βάθρα στα σκαλοπάτια του ενός από τους τέσσερις ναούς που αποτελούν το ιερό μαρτυρούν πως το τέμενος ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της Ίσιδος Λοχίας.
- Μεγάλες θέρμες
Τα δημόσια λουτρά στα νότια της πόλης υποδέχονται τον επισκέπτη στην είσοδο του Δίου.
- Έπαυλη του Διονύσου
Από τα σημαντικότερα κτιριακά συγκροτήματα του Δίου. Ονομάστηκε έτσι από το ψηφιδωτό με την παράσταση από τη ζωή του θεού του κρασιού, που στολίζει το δάπεδο του κεντρικού δωματίου.
- Αρχαίο θέατρο
Στα νότια της πόλης του Δίου, έξω από τα όριά της και δυτικά του ιερού της Δήμητρας. Χρονολογείται στην ελληνιστική εποχή, πιθανότατα στα χρόνια της βασιλείας του Φιλίππου Ε’ (221-179 π.Χ.).
- Νεκρόπολη
Τα νεκροταφεία βρίσκονται βόρεια και δυτικά της πόλης και η περίοδος χρήσης τους καλύπτει το διάστημα από τα μέσα περίπου του 5ου αι. π.Χ. ως τις αρχές του 5ου αι. μ.Χ.
- Πόλη
Δεν υπάρχουν κατάλοιπα αρχαιότερων περιόδων παρά μόνο ανασκαφικά ευρήματα από τους ρωμαϊκούς και μεταγενέστερους βυζαντινούς χρόνους. Η κεντρική οδός, μήκους 670 μέτρων, διασχίζει την πόλη πλακοστρωμένη με μεγάλες λίθινες πλάκες και ανήκει στον κλασικό - ελληνιστικό ιστό.
ΦΙΛΙΠΠΟΙ Από πολλές και διαφορετικές εποχές
Η αρχαία πόλη της Ανατολικής Μακεδονίας κοντά στη σημερινή Καβάλα είχε το όνομα Κρηνίδες. Εκεί η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε ερείπια από την ελληνιστική, τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή και την παλαιοχριστιανική περίοδο. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι:
- Τα τείχη
Από την κορυφή του λόφου εκτείνονται στους πρόποδές του και σε τμήμα της πεδιάδας με συνολικό μήκος περιμέτρου που φτάνει τα 3,5 χιλιόμετρα.
- Το θέατρο
Η επικρατέστερη εκδοχή είναι πως χτίστηκε από τον Φίλιππο Β’ στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Αργότερα προσαρμόστηκε στις ανάγκες των θεαμάτων της ρωμαϊκής εποχής.
- Παλαίστρα
Χρονολογείται στον 2ο αι. μ.Χ. και στον χώρο βρίσκονται τα ερείπιά της.
- Ρωμαϊκή αγορά (forum)
Το διοικητικό κέντρο της ρωμαϊκής εποχής. Ένα ενιαίο συγκρότημα δημοσίων κτιρίων με μια κεντρική πλατεία. Στα βόρειά του ο πλακόστρωτος δρόμος έχει ταυτιστεί με την αρχαία Εγνατία οδό.
- Η βασιλική Α’
Είναι χτισμένη στο τέλος του 5ου αιώνα μ.Χ. κι έχει εντυπωσιακές τοιχογραφίες στον προθάλαμο του παρεκκλησίου.
- Η βασιλική Β’
Χρονολογείται γύρω στα 550 μ.Χ. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα και προσκτίσματα στα βόρεια και νότια (φιάλη, διακονικό). Ο γλυπτός της διάκοσμος αντανακλά κωνσταντινουπολίτικη επίδραση.
- Οκτάγωνο
Το ολοκληρωμένο συγκρότημα του επισκοπικού ναού των Φιλίππων. Ο οκτάγωνος ναός του παρουσιάζει τρεις οικοδομικές φάσεις (από τα τέλη του 4ου-αρχές 5ου μέχρι τα μέσα του 6ου μ.Χ. αι.) και χτίστηκε στη θέση ευκτήριου οίκου αφιερωμένου στον Απόστολο Παύλο (αρχές 4ου αι. μ.Χ.). Το συγκρότημα περιλαμβάνει επιπλέον φιάλη, βαπτιστήριο, λουτρώνα και διώροφο επισκοπείο. Στα δυτικά μια στοά οδηγούσε στην αρχαία Εγνατία οδό.
- Επισκοπείο
Βρίσκεται ανατολικά του Οκταγώνου. Πρόκειται για ένα κτιριακό συγκρότημα με τέσσερις πτέρυγες διαμερισμάτων με αυλή, τα οποία περιελάμβαναν αποθήκες, εστία, ληνούς κ.ά.
ΠΕΛΛΑ Στην πλειονότητά τους ευρήματα της ελληνιστικής περιόδου
Το ανάκτορο βρίσκεται πάνω σε λόφο, για να επιτρέπει την επίβλεψη της πόλης. Πρόκειται για ένα τεράστιο κτιριακό συγκρότημα που αποτελείται από τέσσερις ενότητες με έναν μεγάλο αίθριο χώρο στον πυρήνα τους.
Πέρα από αυτό όμως, στον αρχαιολογικό χώρο που επισκέπτεται το κοινό μπορούμε να δούμε ιδιωτικές οικίες των ελληνιστικών χρόνων: των κονιαμάτων, του Διονύσου, της Ελένης, του Ποσειδώνα. Στο μεγάλης επιφάνειας συγκρότημα της αγοράς αναπτυσσόταν η εμπορική δραστηριότητα της πόλης. Το ιερό της Αφροδίτης - Κυβέλης, το ιερό του θεραπευτή θεού Δάρρωνα, το Θεσμοφόριο προς τιμήν της Δήμητρας είναι μερικά από τα μνημεία που μπορεί να δει κανείς στην Πέλλα. Στην πλειονότητά τους τα μνημεία του χώρου είναι της ελληνιστικής περιόδου, ενώ υπάρχουν και λείψανα της κλασικής πόλης στην περιοχή του αρδευτικού καναλιού.
ΑΙΑΝΗ ΚΟΖΑΝΗΣ Με υψηλό πολιτιστικό επίπεδο
Ιδρυτής της πόλης, που βρίσκεται πολύ κοντά στην όχθη της τεχνητής λίμνης του Αλιάκμονα, ήταν σύμφωνα με τον μύθο ο Αιανός, γιος του Ελίμου. Η αρχαιολογική έρευνα άρχισε εκεί το 1983 κι έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα από τους προϊστορικούς ως τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Επιγραφικές μαρτυρίες επιβεβαίωσαν την ύπαρξη της αρχαίας πόλης που βρίσκεται στον λόφο της Μεγάλης Ράχης. Μεγάλα δημόσια κτίρια, ιδιωτικές κατοικίες, βασιλικούς τάφους μπορεί να δει εκεί ο επισκέπτης. Στο μουσείο εκτίθενται ευρήματα όπως αγάλματα, πήλινα και μεταλλικά αγγεία, ειδώλια, κοσμήματα κ.ά. Όλα αυτά συνηγορούν στην άποψη ότι η Αιανή ήταν μια οργανωμένη πόλη με δυνατή οικονομία και υψηλό πολιτιστικό επίπεδο στα αρχαϊκά και βυζαντινά χρόνια. Εξάλλου, οι εκκλησίες της Αιανής δείχνουν ζωή και στους βυζαντινούς χρόνους. Αξιοθαύμαστη είναι η τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Δημητρίου με τις εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες της. Ο ναός χρονολογείται στον 13ο αιώνα. Επίσης, την ίδια εποχή είναι χτισμένος και ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.