ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ: Η πιο σπουδαία προσφορά του Ελληνικού Πολιτισμού, στην ανθρωπότητα.

του Ζήση Μητλιάγκα*

Ο Δημοσθένης αναφέρει ότι τα πολιτεύματα κρίνονται από τη μορφή ζωής που δημιουργούν σε μια κοινωνία και τα προϊόντα που παράγουν, και όχι από τη θεωρητική της θεμελίωση. Και είναι αποδεδειγμένο, από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι τις μέρες μας, ότι μόνο το Δημοκρατικό Πολίτευμα εξασφάλισε στις κοινωνίες τις καλύτερες συνθήκες ζωής (ποσοτικά, ποιοτικά, κοινωνικά, πολιτιστικά κ.ά.).

Τα προϊόντα της ανθρώπινης δημιουργίας σε κάθε τομέα έκφρασης ήταν και παραμένουν αξεπέραστα.

Σε μια σειρά λοιπόν δημοσιεύσεων μέσα από αυτή τη σελίδα θα προσπαθήσουμε να αναφέρουμε τον τρόπο και τους λόγους που γεννήθηκε η Δημοκρατία στην Ελλάδα, την κατά βάθος σημασία και λειτουργία αυτού του πολιτεύματος, καθώς και τα επιτεύγματα των ανθρώπων με ένα τέτοιο πολίτευμα.

Και πρώτα το Πώς και το Γιατί:

Τα Ελληνικά φύλα, μέρος της Αρίας φυλής, από τα μέσα περίπου της 2^ης χιλιετίας, κατέβηκαν στον Ελλαδικό χώρο κατά ομάδες και σε μεγάλη χρονική περίοδο, και όχι μαζί, μα σε σύντομα χρονικά διαστήματα και όχι κάτω από έναν ηγεμόνα.

Αυτό το πράγμα, δηλαδή η κατά ομάδες καθόδους και σε μακρύ χρονικό διάστημα,  και έπειτα η γεωγραφική κατάτμηση του εδάφους σε γεωγραφικές ενότητες που δύσκολα επικοινωνούσαν μεταξύ τους, εμπόδισε τη δημιουργία μιας ενιαίας επικράτειας με έναν ισχυρό κεντρικό ηγεμόνα, ο οποίος εκείνα τα χρόνια αναγορεύονταν και θεός και έτσι δεν υπήρχε, όπως αλλού, (Αίγυπτος - Περσία κ.ά.)  θεοκρατική εξουσία με τα συνοδεύοντα αυτήν Ιερατεία.

Η γεωγραφική και πληθυσμιακή κατάτμηση συντέλεσε να υπάρχουν μικρές και αδύναμες ηγεμονίες (βασιλιάδες, γαιοκτήμονες κ.ά.) με μικρή επικράτεια και αδύναμη εξουσία, που δεν μπορούσαν με τίποτα να γίνουν κλειστή  θεοκρατική κάστα. Το σύστημα κράτησε για πολλούς αιώνες.

Γιατί, τώρα, η αλλαγή:

Επειδή τα εδάφη ήταν λίγα και άγονα «διὰ τὸ λεπτόγαιον» λέγει ο Θουκυδίδης «ες εμπορίαν ετροπόντα» δηλαδή στράφηκαν στο εμπόριο. Αυτό δεν το επέτρεπε η δύσβατη στεριά, αλλά το Αιγαίο Πέλαγος κατ’ αρχάς, με τα πολλά νησιά, διευκολύνοντας την ναυσιπλοΐα, ακόμα και με αδύναμα πλωτά μέσα.

 Έτσι η ναυσιπλοΐα και το εμπόριο πρώτα – πρώτα άλλαξε σιγά – σιγά τις κοινωνικές δομές. Ισχυροποιήθηκαν οι έμποροι, οι πλοιοκτήτες, οι βιοτέχνες και οι εργαζόμενοι σ’ αυτόν τον τομέα, ενώ οι γαιοκτήμονες του Ελλαδικού χώρου ( ηγεμόνες, βασιλείς, δηλαδή ολιγαρχία κ.ά.) έγιναν ασήμαντοι οικονομικά και έχασαν σιγά- σιγά την επιρροή στην κοινωνία και την εξουσία.

Ακόμα τα ταξίδια σε πολλές περιοχές του κόσμου πλούτισαν τις γνώσεις και τις εμπειρίες των πολυτάξιδων Ελλήνων. Ο Όμηρος αναφέρει για τον πολύτροπο Οδυσσέα, τον τύπο του περιπλανώμενου Έλληνα «Πολλών ανθρώπων νόον και άστεα έγνω», δηλαδή γνώρισε τη νοοτροπία και τις πόλεις πολλών ανθρώπων.

Σε αντίθεση με τους Ολίγους (ολιγαρχία) αυτή η μεγάλη ενότητα εμπόρων, ναυσιπλόων, βιοτεχνών και εργαζομένων σ’ αυτούς τομείς, ονομάζονταν Δήμος και ύστερα από μακροχρόνιες αλλαγές και αγώνες έγιναν κυρίαρχοι στις πόλεις τους που ονομάστηκαν Δήμος και το πολίτευμα Δημοκρατία.

Αυτό το πολίτευμα, μαζί με την πολυτάξιδη εμπειρία, απελευθέρωσε, ενεργοποίησε και αξιοποίησε πολύ μεγάλό μέρος του ανθρώπινου δυναμικού. Έτσι και τότε και σήμερα, όπου λειτουργεί σωστά το δημοκρατικό πολίτευμα, παρατηρήθηκε και παρατηρείται η πιο μεγάλη πρόοδο σ’ όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Σε επόμενα σημειώματα θα παρουσιάσουμε βήμα – βήμα αυτές τις εξελίξεις και τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του Πολιτεύματος, που είναι το πιο σπουδαίο δώρο του Ελληνικού Πολιτισμού στην ανθρωπότητα.

*O Ζήσης Μητλιάγκας είναι φιλόλογος, πρώην Δήμαρχος Σερρών