Το φιλολογικό περιοδικό της Θεσσαλονίκης «Νεανική Σκέψη» (1929) και ο Κώστας Δημάδης

του Σπύρου Κουζινόπουλου
Την 1η Δεκεμβρίου του 1929, κυκλοφορούσε στη Θεσσαλονίκη ένα σπουδαίο για την εποχή προοδευτικό φιλολογικό περιοδικό, η «Νεανική Σκέψη», με αρχισυντάκτη έναν 15χρονο τότε μαθητή Γυμνασίου, που έμελλε τα επόμενα χρόνια να εξελιχθεί σε ογκόλιθο της δημοσιογραφίας στη Βόρεια Ελλάδα, τον Κώστα Δημάδη.

Όπως αναγράφονταν στην ταυτότητα του περιοδικού, που είχε σχήμα 27,8Χ20,7, διαχειριστής του ήταν ο Αντώνης Γαβαλάς, ενώ τυπώνονταν στο τυπογραφείο «Σύρου», στην οδό Ασκητού 58.

Το μοναδικό τεύχος το οποίο εντοπίστηκε, έχει τις ακόλουθες ενδείξεις: Χρόνος Α΄, Φυλλάδιο 1ο, 1^η Δεκεμβρίου 1929. Η τιμή τεύχους ήταν 2,50 δραχμές, η εσωτερική χρονιάτικη δρχ. 60, εξάμηνη δρχ. 35, εξωτερικού χρονιάτικη δρχ. 150. Δεν έγινε γνωστό εάν μετά το πρώτο τεύχος που διασώζεται, συνεχίστηκε η έκδοση της Νεανικής Σκέψης.

Οι στόχοι του περιοδικού

Οι στόχοι του περιοδικού αναλύονταν στο ακόλουθο ανυπόγραφο σημείωμα, στη σελίδα 9, υπό τον τίτλο “Σκόρπια Λόγια”:

«Ύστερα απ’ τες τωρινές περιοδικοπλημμύρες, η έκδοση ενός περιοδικού και μάλιστα με τέτοιες συνθήκες, δε θα κινούσε το παραμικρό ενδιαφέρον στο φιλολογικό κόσμο της Ελλάδος. Ωστόσο, αν και οι τόσες απόπειρες εκδόσεων περιοδικών στην πόλη μας επισκιάστηκαν από τους κολοσσούς της πρωτεύουσας, εμείς έχουμε το θάρρος να παρουσιαστούμε χωρίς τίτλους και παρατίτλους, παρά με μόνη την ιδέα να εξυπηρετήσουμε ένα καθαρό νεωτεριστικό σκοπό. Είν’ αλήθεια πως ο καιρός μας εδημιούργησε δραστήριους και μας έδωσε να καταλάβουμε πόσο άδικο είχαν οι παληοί, που δεμένοι από κάτι προϊστορικές ιδέες δεν μπορούσαν να προχωρήσουν βήμα, παρά έμειναν στο περιορισμένο κύκλο της μάθησης των πατέρων τους. Μα τώρα αν και βρισκόμαστε στον αιώνα της δράσης και της δημιουργίας, αν και φανερώθηκε η καθαρή αλήθεια, έχουμε και τους αντίθετους, τους “παληούς”, αυτούς που θέλουν να μένουν πιστοί στις πατρογονικές μάθησες. Πόσο γελοιοποιούνται; Μα και πόσο είναι επικίνδυνοι αυτοί, που απειλούν να καταστρέψουν τη νεολαία, βάζοντας για θεμέλια παληές και σκουριασμένες ιδέες. Μα εμείς το λέμε και το φωνάζουμε πως θέλουμε να δημιουργήσουμε, αύριο σα βγούμε στην κοινωνία, μια εντελώς καινούρια και αληθινή κοινωνία, με σωστές ιδέες για να μπορέσουμε αργότερα να βγούμε απ’ αυτή την άγνοια και την αμάθεια που μας δέρνει».

Το περιεχόμενο

Στο περιοδικό δημοσιεύονται λογοτεχνικά κείμενα. Μεταφράσεις από έργα του Edgard Poe, Maxim Gorky, Maria Masticiado. Επίσης, σχόλια για το θάνατο του Ψυχάρη και η συνεργασία του Ελισαίου Γιαννίδη παρουσιάζεται ως εξής:
«…Είναι ένας από τους πιο γνωστούς επιστήμονες που εργάζονται για την εκλαίκευση των επιστημών κι’ ένας από τους πιο μεγάλους πατέρες της δημοτικής….»

Συνεργάτες εκτός του Γιαννίδη ήταν και οι Δώρης Λιακόπουλος, Ζαφειρία Μαλκότση, Φλώρης Ουράνης, Άνθης Ρόδης.

Κώστας Δημάδης (1914-1994)

Ποιος ήταν ο Κώστας Δημάδης

Ο σπουδαίος δημοσιογράφος της Θεσσαλονίκης, Κώστας Δημάδης, γεννήθηκε στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης το 1914 και αμέσως μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, το 1922, ακολουθώντας τους πρόσφυγες γονείς του, ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη.

Το 1929, σε ηλικία 15 ετών, μαθητής του γυμνασίου ακόμη, γίνεται αρχισυντάκτης του φιλολογικού περιοδικού «Νεανική Σκέψη» και με πρόφαση κάποιο κείμενο που δημοσίευσε, αλλά κυρίως για τις προοδευτικές του ιδέες αποβλήθηκε από το Β΄ Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης όπου φοιτούσε.

Λίγο μετά την εισαγωγή του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το 1933, άρχισε η συνεργασία του με την εφημερίδα «Μακεδονία» στην οποία παρέμεινε εργαζόμενος επί 61 χρόνια.

Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο με το βαθμό του εφέδρου ανθυπολοχαγού, στέλνοντας παράλληλα ανταποκρίσεις από το μέτωπο. Στη διάρκεια της Κατοχής, πρόσφερε τις υπηρεσίες του στον Μυστικό Τύπο της Εθνικής Αντίστασης, ενώ μετά την απελευθέρωση υπήρξε από τους βασικούς συντάκτες της εφημερίδας «Λαϊκή Φωνή» που εκδίδονταν από το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ και ταυτόχρονα ήταν ανταποκριτής του «Ριζοσπάστη» στη Βόρεια Ελλάδα.

Μετά το βίαιο κλείσιμο των αριστερών εφημερίδων στην περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου, επαναπροσλήφθηκε στη «Μακεδονία», στην οποία το 1963 ανέλαβε διευθυντής της, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το θάνατό του στις 25 Απριλίου 1994, συμβάλλοντας στην εγκυρότητα και την αξιοπιστία της, που της χάρισε το κυκλοφοριακό άλμα επί των ημερών του Κώστα Δημάδη.

Πηγή: Τα στοιχεία για τη Νεανική Σκέψη είναι από το βιβλίο του Κώστα Τσικνάκη Ελληνικός Νεανικός Τύπος (1915-1936), καταγραφή, Αθήνα 1986, Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας – Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, σ.433-435. Τα βιογραφικά στοιχεία για τον Κ.Δημάδη, από το βιβλίο του Μανώλη Κανδυλάκη Εφημεριδογραφία της Θεσσαλονίκης, τ. Δ΄, σ.343-344