Η επιλεκτική μνήμη στην Ευκαρπία δεν χώρεσε τους γερμανοντυμένους

του Απόστολου Λυκεσά

Μερικές λέξεις εξέρχονται δύσκολα από το στόμα των αρχών στην περιοχή της Θεσσαλονίκης όταν αναφέρονται σε δραματικά περιστατικά της γερμανικής κατοχής. Λέξεις όπως «ταγματασφαλίτες» και «γερμανοντυμένοι», αλλά και το «ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΕΠΟΝ» απουσιάζουν από το λεξιλόγιο των επίσημων τελετών.

Σήμερα στη Νέα Ευκαρπία έγινε το μνημόσυνο των 14 εκτελεσθέντων του μπλόκου που έγινε στην κοινότητα στις 31 Ιουλίου 1944. Ποιοι έκαναν αλήθεια το μπλόκο και ποιοι τα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις; Είναι σωστό αυτό που αναγράφεται στο μνημείο ότι εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς;

Στην επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου αναφέρεται ότι η εκδήλωση γίνεται σήμερα και αναρτώνται φωτογραφίες από την αντίστοιχη περυσινή.

Στην ιστοσελίδα του δήμου και στην αναφορά για το ιστορικό της εκτέλεσης διαβάζουμε:

«Η Ευκαρπία πρωτοστατούσε σε κάθε χτύπημα και σαμποτάζ των κατακτητών μέχρι τη μαύρη μέρα της 31ης Ιουλίου του 1944. Ξημερώματα οι κατακτητές συγκέντρωσαν τους κατοίκους στην πλατεία και ζήτησαν 17 ονόματα πατριωτών. Από αυτούς εντόπισαν τους 14 και αφού τους ανέκριναν χωρίς να καταφέρουν να πληροφορηθούν τα ονόματα των συνεργατών τους, τους οδήγησαν στη θέση που βρίσκεται σήμερα το Μνημείο και τους εκτέλεσαν βυθίζοντας στο πένθος τις οικογένειές τους και όλη την περιοχή».

Μόνο που η συγκεκριμένη αναφορά συνιστά «απολέπιση» της Ιστορίας, για να το πούμε ευγενικά.

Διότι όντως οι Γερμανοί απέκλεισαν το χωριό, αλλά τα φριχτά βασανιστήρια και τις εκτελέσεις τις έκαναν γερμανοντυμένοι ταγματασφαλίτες της πιο άγριας συμμορίας που έδρασε στην Θεσσαλονίκη εκείνη την περίοδο, οι «Δαγκουλαίοι», προσωνύμιο που πήραν από τον επικεφαλής, Αντώνη Δάγκουλα.

Φαίνεται λοιπόν ότι αν και είμαστε στο 2017, αν και ο Δάγκουλας είναι νεκρός, η μνήμη του ακόμη κάποιους σκιάζει, αλλιώς δεν εξηγείται η εξαφάνιση της αιματηρής του δράσης από τις επίσημες αναφορές.

Οπως πάλι προτιμώνται λέξεις και γενικόλογες περιγραφές όπως «πατριώτες», αφού μάλλον κάποιοι θα δυσαρεστούνταν αν ακούγονταν οι λέξεις ΕΑΜ - ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ.

Μπροστάρης ο Δάγκουλας

Κι όμως όπως καταγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες ο Ανδρέας Βενιανάκης στο βιβλίο του «Δάγκουλας ο “δράκος” της Θεσσαλονίκης – Συμβολή στην Ιστορία των Ταγμάτων Ασφαλείας επί Κατοχής» (εκδ. Επίκεντρο) οι Γερμανοί περικύκλωσαν τη Νέα Ευκαρπία ξημερώματα της 31ης Ιουλίου 1944, αλλά τη βρόμικη δουλειά έκαναν οι Δαγκουλαίοι.

Με επικεφαλής τον Δάγκουλα, φορώντας γερμανικές στολές και με το γνωστό περιβραχιόνιο, που θύμιζε τη στολή των SS, μπήκαν στο χωριό προκαλώντας έκπληξη στους κατοίκους του, οι οποίοι δεν καταλάβαιναν πώς «Γερμανοί» στρατιώτες μιλούσαν ελληνικά.

Η λίστα όσων συμμετείχαν στο ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ υπήρχε και ο Δάγκουλας κάλεσε 17 άτομα (πολλοί από τους οποίους δεν ήταν στο ΕΑΜ, αφού αρκετοί ΕΑΜίτες είχαν διαφύγει στο βουνό), από τα οποία παρουσιάστηκαν 14.

Σε αυτούς προστέθηκε και ένας ανήλικος (16 ετών) ο Κωνσταντίνος Μίλκογλου, ο οποίος συνελήφθη στη θέση του αδελφού του.

Οι 15 της Ευκαρπίας οδηγήθηκαν στο σχολείο όπου βασανίστηκαν άγρια και στη συνέχεια στο ρέμα, στον ασβεστοκάμινο, όπου τους χώρισαν σε τρεις ομάδες των 5 ατόμων.

Ο νεαρός Μίλκογλου σώθηκε επειδή ο μοναδικός Γερμανός αξιωματικός που παρίστατο αρνήθηκε τρεις φορές την εκτέλεσή του.

Μετά τις εκτελέσεις, οι Δαγκουλαίοι έστησαν γλέντι με αλκοόλ και ψητά αρνιά...

«Ειλικρινά δεν ξέρω γιατί εξακολουθεί και γίνεται αυτό στην Ευκαρπία, γιατί δεν αναφέρεται ότι τις εκτελέσεις έκαναν οι Δαγκουλαίοι. Ο Μίλκογλου μου έχει διηγηθεί σε τέσσερις συγκλονιστικές συναντήσεις μας τι έγινε, τον έχω καταγραμμένο σε βίντεο και ο ίδιος κάθε χρόνο τα έλεγε στην τελετή, κόντρα σε όσα αναφερόταν και παλιότερα από τους επισήμους» λέει στην «Εφ.Συν.» ο κ. Βενιανάκης.

Οπως σημειώνει χαρακτηριστικά μάλιστα «δεν γνωρίζω πόσο μπόρεσα να αποτυπώσω αυτό που έγινε αλλά οι Δαγκουλαίοι συμπεριφέρθηκαν σαν κτήνη. Εχω την εντύπωση ότι ξεπερνούσαν σε αγριότητα ακόμη και τα SS. Πέρυσι πήγαμε στην τελετή μαζί με τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Τριαντάφυλλο Μηταφίδη, είδα ότι στο μνημείο αναγράφεται ότι τους εκτέλεσαν Γερμανοί, είπα του κ. Μηταφίδη “Μάλλον δεν διάβασαν το βιβλίο”, αυτός σηκώθηκε και είπε στο κοινό τι έγινε και τότε ο κόσμος ξέσπασε σε χειροκροτήματα και του έλεγαν, “επιτέλους κάποιος που λέει τι ακριβώς έγινε”».

Μάλλον ούτε αυτό ήταν αρκετό αφού και φέτος επαναλαμβάνονται τα ίδια και δυστυχώς δεν είναι το μόνο μέρος...

AΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Α. ΒΕΝΙΑΝΑΚΗ