H δολοφονία του βασιλιά Γεώργιου Α΄ πριν 111 χρόνια

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Μία από τις πιο στυγερές αλλά και ανεξιχνίαστες πολιτικές δολοφονίες που διαπράχθηκαν στην Ελλάδα του 20ου αιώνα οι οργανωτές και ηθικοί της αυτουργοί έμειναν στο απυρόβλητο, όπως συνέβη και με τα υπόλοιπα πολιτικά εγκλήματα, ήταν αναμφίβολα η δολοφονία στη Θεσσαλονίκη του βασιλιά Γεώργιου Α΄ πριν από 111 ακριβώς χρόνια, το Μάρτιο του 1913.

Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στις 26 Οκτωβρίου 1912, ο  βασιλιάς είχε εγκατασταθεί μόνιμα στην πόλη, θέλοντας με συμβολικό τρόπο να τονίσει την ελληνική κυριαρχία στη Θεσσαλονίκη και την υπόλοιπη Μακεδονία. Και στο διάστημα της παραμονής του στη Μακεδονική πρωτεύουσα, δεν έπαψε να εργάζεται φλογερά για τα δίκαια του ελληνισμού.
Ως τόπο κατοικίας του ο Γεώργιος είχε επιλέξει την έπαυλη Χατζηλαζάρου, στην "οδό Εξοχών", τη σημερινή Αγίας Τριάδος, κοντά στο σημείο όπου δολοφονήθηκε.
 Ήταν νωρίς το απόγευμα της 5ης Μαρτίου 1913 και ο βασιλιάς συνοδευόμενος από τον υπασπιστή του ταγματάρχη Φραγκούδη, κατέβηκε στην αποβάθρα του Λευκού Πύργου προκειμένου να πραγματοποιήσει επίσκεψη εθιμοτυπίας σε ένα γερμανικό πολεμικό πλοίο που βρισκόταν στο λιμάνι της πόλης.

Ο Σχινάς κατά τη σύλληψή του από Κρήτες χωροφύλακες 

Πισώπλατο χτύπημα
Επιστρέφοντας, κι ενώ κατευθύνονταν προς την κατοικία του, μπροστά στο καφενείο «Νέον Φάληρον», στη διασταύρωση των σημερινών οδών Βασιλίσσης Όλγας και Αγίας Τριάδας, βγήκε από μέσα ένας κακοντυμένος τύπος, ο Αλέξανδρος Σχινάς, που από μέρες παρακολουθούσε τις κινήσεις του βασιλιά. Πλησίασε τον Γεώργιο και πριν προλάβει ο υπασπιστής του να αντιδράσει, πυροβόλησε πισώπλατα εναντίον του μία φορά, προκαλώντας, ωστόσο, καίριο τραύμα, καθώς η σφαίρα τρύπησε τη ράχη του Γεώργιου και έπληξε την καρδιά και τους πνεύμονες.
Ο βασιλιάς τρικλίζοντας έκανε δύο-τρία βήματα και σωριάστηκε πέφτοντας πάνω στην πόρτα ενός μικρού μαγαζιού. Δεν γλύτωσε. Και αν και μεταφέρθηκε αμέσως με ένα αμάξι στο «Παπάφειο» ορφανοτροφείο, που είχε μετατραπεί σε νοσοκομείο λόγω του πολέμου, εκεί διαπιστώθηκε ότι ήταν ήδη νεκρός. Με τη δολοφονία του βασιλιά η Θεσσαλονίκη θα ζήσει τραγικές ώρες.
Αμέσως μετά τον πυροβολισμό, ο δολοφόνος προσπάθησε να διαφύγει, όμως τον καταδίωξε  ο ταγματάρχης Φραγκούδης και κατόρθωσε να τον συλλάβει με τη βοήθεια και δύο διερχόμενων χωροφυλάκων. 
Η είδηση, που μεταδόθηκε αστραπιαία από στόμα σε στόμα, προκάλεσε σοκ στο πανελλήνιο. Στη Θεσσαλονίκη η πόλη τέθηκε σε κατάσταση επιφυλακής, ενώ μόλις νύχτωσε τα φώτα των δρόμων και των κατοικιών παρέμειναν σβηστά και άρχισαν οι πένθιμες κωδωνοκρουσίες από τις εκκλησίες. 

Η κηδεία στην Αθήνα

Ξεσπούν ταραχές
Την αρχική κατάπληξη που προκαλεί το άκουσμα της είδησης για τη δολοφονία του βασιλιά Γεώργιου Α΄, διαδέχονται ο πανικός και η οργή. Ενώ τα όργανα της τάξης, αντί να συγκρατήσουν την ψυχραιμία τους, είναι τα πρώτα που επιδίδονται σε βανδαλισμούς και επιθέσεις κατά ανυποψίαστων πολιτών, μόνο και μόνο επειδή φορούσαν… φέσι, καθώς σύμφωνα με μία φήμη, ο βασιλοκτόνος ήταν φεσοφόρος.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι αν και είχε δεχθεί δολοφονική επίθεση και πάλι πριν 15 χρόνια, ο βασιλιάς επέμενε να κυκλοφορεί μόνος στους δρόμους, χωρίς φρουρά ασφαλείας, συνοδευόμενος μόνο από τον υπασπιστή του, γεγονός που είχαν επισημάνει κατά κόρον οι εφημερίδες της εποχής.
Αφού εκτέθηκε για πολλές ημέρες σε λαϊκό προσκύνημα, η ταριχευμένη σωρός του Γεωργίου μεταφέρθηκε στον Πειραιά με την «Αμφιτρίτη», στην οποία επέβαιναν τα μέλη της οικογένειάς του και άλλοι αξιωματούχοι. Ακολούθως, και μέσα σε κλίμα μελαγχολικής μεγαλοπρέπειας, έφτασε στην Αθήνα, όπου στις 20 Μαρτίου τελέστηκε η κηδεία και κατόπιν ετάφη στα ανάκτορα του Τατοΐου. Ο λαός τον θρήνησε με την καρδιά του. Καθώς, όπως έγραψε ο Σπύρος Μελάς, «πενήντα χρόνια βασιλιάς, είχε υπηρετήσει το Έθνος με φρονιμάδα, καρτερία και αγαθότητα και κανείς δεν είχε από τους υπηκόους του πενθήσει εξ αιτίας του».

Στο σκοτάδι οι ηθικοί αυτουργοί
Το κίνητρο αλλά και οι ηθικοί αυτουργοί της αποτρόπαιης εκείνης δολοφονίας, έναν και πλέον αιώνα τώρα παραμένουν στο σκοτάδι. Ο δράστης, που στην αρχή επιχειρήθηκε να εμφανιστεί από την αστυνομία ως «σοσιαλιστής» και «αναρχικός», είχε το τέλος του Όσβαλντ, του δολοφόνου του Τζων Κένννεντι, καθώς λίγο μετά τη σύλληψή του εκπαραθυρώθηκε από το κτίριο του Διοικητηρίου όπου κρατούνταν, με συνέπεια να πάρει μαζί του στον τάφο τα μυστικά που γνώριζε. Οι αρχές ισχυρίστηκαν τότε ότι επρόκειτο για αυτοκτονία, χωρίς να γίνουν πιστευτές. Οι φάκελοι της ανάκρισης κάηκαν όταν στο ατμόπλοιο που τους μετέφερε στον Πειραιά εκδηλώθηκε πυρκαγιά, χωρίς ποτέ να μαθευτεί το τι είπε ο δολοφόνος στους δικαστές που τον ανέκριναν.
Επίσης, έμεινε άγνωστο το τι συζητήθηκε κατά την τρίωρη και πλέον επίσκεψη της χήρας, της βασίλισσας Όλγας, στο κελί του δολοφόνου.
Το μυστήριο γύρω από τη δολοφονία του βασιλιά Γεώργιου, συνέχισε να υπάρχει για πολλά χρόνια μετά, ενώ οι εικασίες ότι ξένα συμφέροντα είχαν οπλίσει το χέρι του Σχινά, φούντωναν κάθε τόσο από διάφορες πληροφορίες που έβλεπαν το φως της δημοσιότητας.
Το πιο συγκλονιστικό στοιχείο ήρθε στην επιφάνεια από τον  πρωτοδίκη  Βασίλειο  Κανταρέ, που είχε διενεργήσει την ανάκριση για τη δολοφονία του Γεώργιου Α΄. Όταν ο Κανταρές, έντεκα μήνες μετά, συνάντησε τυχαίως στην Αθήνα τον συνάδελφό του  Δημήτριο Βακά, του αποκάλυψε ότι επρόκειτο για συνωμοσία και ότι «ο δολοφόνος ήταν βαλτός από τους Αυστριακούς». Την ίδια, ακριβώς, πληροφορία μετέφερε ο πρωτοδίκης και το 1938 σε μια συνομιλία που είχε με τον ιστορικό  Γιάννη Κορδάτο, στον οποίο δήλωσε με βεβαιότητα ότι «η δολοφονία οργανώθηκε στο Βερολίνο ή στη Βιέννη».

"Όργανο ξένων δυνάμεων"

Ο Αλέξανδρος Σχινάς

Ο ανακριτής Κανταρές είχε εκμυστηρευθεί επίσης στον στρατηγό Θεόδωρο Πάγκαλο, ότι ο δολοφόνος «υπήρξεν όργανον ανθρώπων οι οποίοι ενήργουν προς εξυπηρέτησιν των συμφερόντων ξένης δυνάμεως». Ενώ ο στρατηγός Λεωνίδας Παρασκευόπουλος στις «Αναμνήσεις» του αναφέρει ότι ο πρίγκηπας Νικόλαος σε μία συνομιλία τους ήταν βέβαιος ότι η δολοφονία υπήρξε «έργον πολιτικών εξωτερικών συμφερόντων». 
Τα στοιχεία που υπάρχουν, συντείνουν στην άποψη ότι η δολοφονία του βασιλιά Γεώργιου, που ήταν αγγλόφιλος, οργανώθηκε από τον γερμανικό μεγαλοϊδεατισμό της εποχής, ώστε με την ενθρόνιση του γερμανόφιλου διαδόχου Κωνσταντίνου, να συρθεί πιο εύκολα η Ελλάδα, κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο άρμα της Γερμανίας και των επιδιώξεών της στα Βαλκάνια. Και όπως συμπέραινε ο Σπύρος Μελάς, «μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι το νήμα της σκοτεινής αυτής υποθέσεως κρατούσε κατά πάσαν πιθανότητα, αν μη βεβαιότητα, το Βερολίνο».

Δεν εξετάσθηκε ο βασικός μάρτυρας
Ένα άλλο συγκλονιστικό στοιχείο της υπόθεσης, είναι ότι ο βασικότερος μάρτυρας της δολοφονίας, ο υπασπιστής του βασιλιά, ταγματάρχης Φραγκούδης, που βρισκόταν δίπλα του τη στιγμή της επίθεσης, δεν κλήθηκε να εξετασθεί ως μάρτυρας. Και όταν μόνος του προσήλθε στις δικαστικές αρχές, του είπαν ότι… δεν χρειάζεται. Ενώ, αντί να καταθέσει, αποσπάστηκε στην Αμερική (!) όπου λίγο αργότερα πέθανε όταν ... τυχαία έπεσε πάνω σε ηλεκτροφόρο καλώδιο!

Συγκλονιστικά στοιχεία για την υπόθεση δολοφονίας του βασιλιά Γεώργιου Α΄ περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου Οι μεγάλες πολιτικές δολοφονίες στη Θεσσαλονίκη του 20ου αιώνα, που κυκκλοφορεί από τις εκδόσεις IANOS