Η ανατίναξη Λέσχης της Νεολαίας Λαμπράκη Σερρών πριν 59 χρόνια

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Ένα σημαντικό γεγονός που είχε συνταράξει τη χώρα κατά την προδικτατορική περίοδο, ήταν η ανατίναξη της λέσχης της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη Σερρών που βρίσκονταν σε ένα από τα πιο κεντρικά σημεία της πόλης, στη συμβολή των οδών Παναγή Τσαλδάρη και Ιθάκης, δίπλα σχεδόν στην κεντρική πλατεία Κρονίου τα ξημερώματα της Τρίτης 7 Δεκεμβρίου 1965.

Οι τρομοκράτες, αφού πρώτα είχαν κάνει λίμπα τα γραφεία, αφαίρεσαν τα λίγα χρήματα που υπήρχαν εκεί από τις συνδρομές των 250 μελών της οργάνωσης καθώς και ότι φακέλους βρήκαν, κατέστρεψαν με μανία, ξεσχίζοντας και ποδοπατώντας τα βιβλία που είχε η βιβλιοθήκη και έναν πίνακα ζωγραφικής, έσπασαν το πικ-απ και τους δίσκους και στο τέλος φεύγοντας είχαν παγιδέψει δύο χειροβομβίδες. 

Λαμπράκηδες των Σερρών στη Μαραθώνια πορεία Ειρήνης του 1965

Αυτές, σύμφωνα με μία εκδοχή ήταν αμερικανικής κατασκευής τύπου “ΜΚ-2”. 1  Κατ' άλλους, επρόκειτο για χειροβομβίδες “μιλς” που χρησιμοποιούσε ο ελληνικός στρατός. Και η καταστροφή των γραφείων προήλθε από την έκρηξη ωρολογιακής βόμβας που είχαν τοποθετήσει οι δράστες.2 Από την έκρηξη και το ωστικό κύμα που προκλήθηκε, θα μπορούσε να τιναχθεί στον αέρα όλο το κέντρο της πόλης των Σερρών, δεδομένου ότι κάτω ακριβώς από τη λέσχη των Λαμπράκηδων, ήταν το οινοποιείο “Βερβελίδη” στο οποίο εκτός από τα ποτά ήταν αποθηκευμένες και μεγάλες ποσότητες οινοπνεύματος.

Συνεστίαση των Λαμπράκηδων Σερρών στο εξοχικό κέντρο ¨Αηδόνια" μετά από εκδήλωση με τον πρόεδρός τους  Μίκη Θεοδωράκη (στο κέντρο). Διακρίνονται επίσης οι βουλευτές της ΕΔΑ Βασ. Εφραιμίδης, Σταύρος Ηλιόπουλος και Χριστ. Αργυρόπουλος, ο πρώην βουλευτής Θαν.Παπαθανασίου, ο Γραμματέας της ΔΝΛ Μακεδονίας-Θράκης Θ. Καζέλης και ιστορικά στελέχη του αριστερού κινήματος στο νομό Σερρών όπως οι Νίκος Λατινόπουλος, Κώστας Βέρρος, Βάσω Βισόκαλη, Μαν. Κιουπτσής, Στ. Στεφάνου, Μιχ. Κεχαγιόγλου και πολλοί άλλοι 

Ήταν ευτύχημα επίσης που δεν υπήρχε άνθρωπος σε κοντινή απόσταση από τη λέσχη της Νεολαίας Λαμπράκη, καθώς θα μπορούσε να σκοτωθεί η να τραυματιστεί. Ήταν τέτοια η ένταση του ωστικού κινήματος ώστε είχαν σπάσει όλοι οι υαλοπίνακες όχι μόνο των γραφείων αλλά και των περισσότερων γειτονικών κτιρίων. 

Και να σκεφθεί κανείς ότι λίγες ώρες νωρίτερα πριν την ανατίναξη, συνεδρίαζε στα  γραφεία εκείνα η Γραμματεία της ΔΝΛ Σερρών με το γραμματέα της Νομαρχιακής Τάκη Κιοσσέ, τη γραμματέα της πόλης Σερρών Βάσω Βισόκαλη, τον Μανώλη Κιουπτσή, τον Σπύρο Κουζινόπουλο και λίγα ακόμη στελέχη.

Η φασιστική τρομοκρατική εκείνη ενέργεια, είχε προκαλέσει την αγανάκτηση και τον αποτροπιασμό της κοινής γνώμης όχι μόνο των Σερρών αλλά και πανελλήνια. Με το σύνολο σχεδόν του δημοκρατικού τύπου της εποχής να αποκαλεί “γκαγκστερική ενέργεια” την ανατίναξη και τις εφημερίδες της Αριστεράς να συνδέουν την βομβιστική επίθεση με το γενικότερο κλίμα κατά της Νεολαίας Λαμπράκη που προσπαθούσαν να δημιουργήσουν το παλάτι, η δεξιά και ο υπερσυντηρητικός τύπος. Και όπως έγραφε χαρακτηριστικά σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της η εφημερίδα “Αυγή”:

ΟΙ προσπάθειες παλατιού και ΕΡΕ για τη διάλυση της Νεολαίας Λαμπράκη

 "Οι επιθέσεις εναντίον της Νεολαίας Λαμπράκη δεν είναι άσχετες με τη γενική γραμμή της ΕΡΕ εναντίον της δημοκρατικής νεολαίας. Μια γραμμή που μπήκε και στο Συμβούλιο του Στέμματος όταν ο ίδιος ο βασιλιάς επιτίμησε τον κ. Γεώργιο Παπανδρέου γιατί δεν είχε διαλύσει τη ΔΝΛ όσο ήταν πρωθυπουργός.3 Η καταστροφή από την έκρηξη ήταν τεράστια. Τα βιβλία γέμισαν τρύπες και μέσα    τους σφηνωμένα θραύσματα των βομβών. Οι δίσκοι κομμάτια. Οι τοίχοι σαν μισογκρεμισμένοι. Το μωσαϊκό κάτω με μια μεγάλη τυφλή τρύπα - λακκούβα και είναι ευτύχημα που δεν τρύπησε όλο το μπετόν, δεδομένου ότι από κάτω ήταν ποτοποιείο και αν έπαιρναν φωτιά τα οινοπνεύματα θα ανατινάζονταν το τετράγωνο. Καταστροφή σκέτη.

Καταγγελία του Εθνικού Συμβουλίου της ΔΝΛ
με την υπογραφή του προέδρου του Κ.Βάρναλη

Και οι αστυνομικές αρχές τι έκαναν; Αντί να ερευνήσουν για τον εντοπισμό των δραστών, άρχισαν να οδηγούν στο τμήμα Ασφαλείας Σερρών στελέχη και μέλη της ΔΝΛ Σερρών, να τους ανακρίνουν εξαντλητικά, να τους ξυλοφορτώνουν, να τους παίρνουν δακτυλικά αποτυπώματα και φωτογραφίες για να συμπληρώσουν επακριβώς τον φάκελό τους. Στη διάρκεια της ανάκρισης διατύπωναν σε πολλούς την κατηγορία "εσείς βάλατε τις βόμβες με εντολή του ΚΚΕ"! 4

Η βομβιστική εκείνη επίθεση κατά της λέσχης των Λαμπράκηδων Σερρών δεν ήταν το μοναδικό γεγονός, καθώς εκείνη την εποχή είχαν σημειωθεί πάντα νύχτα και πάντα από τρομοκράτες που καλύπτονταν από το σκοτάδι, επιθέσεις και σε άλλες περιοχές της χώρας. Με ποιo χαρακτηριστική την ανατίναξη με δυναμίτιδα της λέσχης της ΔΝΛ στο Μυλοχώρι Κιλκίς, ή πάλι με αξιομνημόνευτο τον εμπρησμό της λέσχης της οργάνωσης στην πόλη της Κέρκυρας.5 Ενώ μικρότερης έντασης επιθ'εσεις είχαν δεχτεί γραφεία της ΕΔΑ και Λέσχες της ΔΝΛ και σε άλλες περιοχές της χώρας, χώρια βέβαια από την αστυνομοκρατία του κράτους της δεξιάς και στη συνέχεια ττων αποσττατών.

Η απάντηση

Η απάντηση των Λαμπράκηδων των Σερρών στην τρομοκρατική επίθεση ήταν άμεση: Συγκρότησαν τις επόμενες μέρες εθελοντικά συνεργεία από δεκάδες νέους αλλά και ειδικούς τεχνίτες για την επισκευή της Λέσχης τους. Οι τρύπες από τις χειροβομβίδες έκλεισαν, τα σπασμένα τζάμια αντικαταστάθηκαν, οι τοίχοι σουβαντίστηκαν, οι πόρτες στοκαρίστηκαν και όλα μύριζαν ασβέστη και λαδομπογιά. Τα βιβλία, όσα δεν είχαν καταστραφεί, ξανατοποθετήθηκαν στη βιβλιοθήκη, ενώ μερικά συντρίμια φυλάχτηκαν για να αποτελέσουν το μουσείο της οργάνωσης.

Προκήρυξη της ΔΝΛ Σερρών για την ανατίναξη

Πριν καλά-καλά περάσει μία εβδομάδα, οργανώθηκε μεγάλη συγκέντρωση εκατοντάδων πολιτών στον θερινό κινηματογράφο ΡΕΞ, υπό καταρρακτώδη μάλιστα βροχή με κεντρικό ομιλητή τον πρώην Πρύτανη του ΕΜΠ και βουλευτή Νίκο Κιτσίκη, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΑ που χαρακτήρισε άτιμη την επίθεση. Ενώ χειμαρρώδης ο πρόεδρος της ΔΝΛ Μίκης Θεοδωράκης, είχε συναρπάσει το πλήθος με την εκρηκτική ομιλία του: “Μας χτυπούν γιατί χάρη σ' εμάς έχασαν για πάντα τη νεολαία, έχασαν το αύριο, το μέλλον. Μας χτυπούν γιατί βαδίζουμε στα βήματα του Λαμπράκη κι αυτοί είναι οι άμεσοι ή έμμεσοι δολοφόνοι του. Μας χτυπούν γιατί μισούμε την ξένη ακρίδα, γιατί δεν θέλουμε ξένες βάσεις, δεν θέλουμε πυρηνικό όλεθρο, δεν θέλουμε ξένα αφεντικά. Γιατί έχουμε την περηφάνεια που μας δίδαξαν  οι πρόγονοί μας, οι μαχητές της Εθνικής Ανεξαρτησίας. Μας χτυπούν γιατί χτίζουμε λέσχες πολιτισμού που είναι οι φάροι, το φως της ζωής”. 6

 Μετά το τέλος της συγκέντρωσης το πλήθος κατευθύνθηκε με πομπή στην επισκευασμένη μετά την ανατίναξη λέσχη της ΔΝΛ Σερρών, όπου έγιναν τα εγκαίνιά της, κι ενώ αντιπροσωπείες Λαμπράκηδων από τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη και όλη τη Βόρεια Ελλάδα πρόσφεραν δώρα για να μπορέσει και πάλι να λειτουργήσει η λέσχη κομπλέ: ηλεκτρόφωνα, βιβλία, σκάκι, πιγκ-πογκ, κορνίζες κλπ. 7 Τελικά, ότι δεν πέτυχαν οι τρομοκράτες με τις βομβιστικές επιθέσεις και οι κυβερνήσεις της ΕΡΕ και των αποστατών που αναζητούσαν μανιωδώς τρόπους για τη διάλυση της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, το πέτυχε η χούντα όταν κατέλαβε την εξουσία στις 21 Απριλίου 1967 με το πραξικόπημα των συνταγματαρχών. Οι Λαμπράκηδες και η ΕΔΑ στο νομό Σερρών όπως και σε όλη την υπόλοιπη χώρα, δέχτηκαν όλη τη μανία της Ασφάλειας και των χαφιέδων που άφησαν το μίσος τους να ξεσπάσει συσσωρευμένο επί μιάμιση δεκαετία. Πολλοί δάρθηκαν βάρβαρα μετά τη σύλληψή τους στα αστυνομικά τμήματα και εκατοντάδες εξορίστηκαν στη Γιούρα.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. Εφημερίδα Θεσσαλονίκη, 8 Δεκεμβρίου 1965, σ. 1η

2. Εφημερίδα Μακεδονία, 8 Δεκεμβρίου 1965.

3. Εφημερίδα Η Αυγή, 8 Δεκεμβρίου 1965, σ. 1η.

4. http://aristeripolitiki.blogspot.com/2019/12/7-1965.html

5. https://www.corfuhistory.eu/?p=16018

6  Εφημερίδα   Η Αυγή, 14 Δεκεμβρίου 1965.

7. Εφημερίδα Θεσσαλονίκη, 13 Δεκεμβρίου 1965.