H άγνωστη ιστορία του «Θεσσαλονικιού Σίντλερ»

Δεν έκλεισαν όλοι οι Θεσσαλονικείς τα μάτια, κατά τη διάρκεια του αφανισμού της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, το 1943. Έρευνα του υποψηφίου διδάκτορα σύγχρονης ελληνικής ιστορίας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Λεόν Σαλτιέλ, φέρνει στο φως τη λαμπρή ιστορία του Άγγελου Κουτσουμάρη, τότε Προέδρου του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, ο οποίος έστησε, με τη βοήθεια δικαστικών υπαλλήλων και απλών Θεσσαλονικέων, δίκτυο υιοθεσιών 400 εβραιόπουλων, ώστε να διασωθούν και να μη μεταφερθούν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Η άγνωστη αυτή σελίδα της ιστορίας της πόλης, για τον «Θεσσαλονικιό Σίντλερ», ήρθε στο φως χάρη στον αείμνηστο δικηγόρο Τζον Θωμά, ο οποίος κατέγραψε την ιστορία του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και ταυτόχρονα την γενναία πράξη του Κουτσουμάρη. Στο βιβλίο αναφέρει χαρακτηριστικά «Ευτυχώς το Πρωτοδικείον μας διηύθυνε τότε ο ακέραιος και θαρραλέος δικαστής, Πρόεδρος Πρωτοδικών, Άγγελος Κουτσουμάρης... Συντελέσθηκαν εντός δεκαπενθημέρου περί τας 400 υιοθεσίες δια των οποίων τα υιοθετούμενα αποκτούσαν την ελληνική ιθαγένεια και εξηρούντο των διωγμών».

Το σχέδιο δεν άργησε να φτάσει στα αυτιά των Γερμανών. Ο Θωμάς γράφει: «Υπήρχον και οι καλοθεληταί και τας ομαδικάς αυτάς σωστικάς υιοθεσίας επληροφορήθη η γερμανική στρατιωτική διοίκησις, η οποία απέστειλε επείγουσαν διαταγήν στον αείμνηστον Προϊστάμενον του Πρωτοδικείου, επιτασσόμενον όπως σταματήσει τας υιοθεσίας».

Με απαράμιλλο θάρρος, ο Κουτσουμάρης εμφανίστηκε ενώπιον του Γερμανού Αξιωματικού Μέρτεν και ανέλαβε την πλήρη ευθύνη. Ακόμη και οι ίδιοι οι Γερμανοί σάστισαν από τη γενναιότητα του δικαστή και του επέτρεψαν να φύγει, χωρίς να τιμωρηθεί. Το σχέδιο τελικά ακυρώθηκε και τα 400 Εβραιόπουλα μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με τους γονείς τους.

Παρά το γεγονός ότι στην επιχείρηση συμμετείχαν περίπου 100 άνθρωποι, η προσπάθεια δεν έγινε ευρέως γνωστή.

Δείτε το ρεπορτάζ της Δημοτικής Τηλεόρασης Θεσσαλονίκης για το θέμα:

https://www.youtube.com/watch?v=7UAXvo9P5m0