Γράφει ο π. Γεώργιος Κελεμπέκης
Συμπληρώθηκαν στις 3 και 4 Αυγούστου 2024 ακριβώς 80 χρόνια από την θυσία 27 Νιγριτινών στο βωμό της δημοκρατίας και της ελευθερίας του τόπου αυτού. Με στενοχωρεί το γεγονός πως τέτοια δραματικά ιστορικά γεγονότα, ορόσημα, σαν αυτό ξεχάστηκαν ακόμη και για πολλούς από τους απογόνους των θυσιασθέντων.
Επιτρέψτε μου λοιπόν ως φόρο τιμής στους εκτελεσθέντες, να κάνω μία μικρή αναφορά στα γεγονότα της εποχής εκείνης αλλά και σε αυτό καθαυτό το γεγονός της θυσίας των Νιγριτινών προγόνων μας, ως αντίδοτο λήθης.
Κατά την περίοδο της κατοχής 1941-1944 οι Γερμανοί είχαν μοιραστεί με τους συμμάχους τους, Ιταλούς και Βουλγάρους, την Ελλάδα των Ηρώων. Ο ελλαδικός χώρος μοιράστηκε ανισομερώς στα τρία. Η Γερμανία πήρε την δυτική και κεντρική Μακεδονία, από τα σύνορα με την Αλβανία μέχρι και τον Στρυμόνα ποταμό, το πολεοδομικό συγκρότημα των Αθηνών, ένα μέρος του νομού Έβρου, το μεγαλύτερο μέρος της Κρήτης και κάποια νησιά. Η Ιταλία πήρε ολόκληρη την Ήπειρο, την Θεσσαλία, την Στερεά, την Πελοπόννησο, το υπόλοιπο της Κρήτης, τις Κυκλάδες και όσα από τα Δωδεκάνησα δεν κατείχε ήδη. Η Βουλγαρία πήρε το υπόλοιπο της κεντρικής Μακεδονίας, την ανατολική Μακεδονία και την δυτική Θράκη. Το σύνορο λοιπόν ανάμεσα στην γερμανοκρατούμενη και την βουλγαροκρατούμενη Ελλάδα ήταν ο Στρυμόνας ποταμός. Την πόλη και ολόκληρη την επαρχία των Σερρών κατείχαν οι Βούλγαροι με όλα τα δεινά που συνεπάγονταν αυτό. Την επαρχία Βισαλτίας κατείχαν οι Γερμανοί, που μπορεί να αποδείχτηκαν λίγο περισσότερο πολιτισμένοι, σε σχέση με τους Βούλγαρους συμμάχους τους, αλλά δεν έλειψαν και από αυτούς η σκληρότητα και η βαναυσότητα.
Το τέλος του νομάρχη Γρήγορα
Η Νιγρίτα είχε αποκοπεί από το διοικητικό και οικονομικό κέντρο της περιοχής, την πόλη των Σερρών. Οι κατακτητές δημιούργησαν τότε την Νομαρχία Στρυμόνα με έδρα την πόλη της Νιγρίτας και τοποθέτησαν σε αυτήν επικεφαλής έναν εγκάθετο, προφανώς, του καθεστώτος κατοχής, τον απόστρατο συνταγματάρχη Γρήγορα. Τον Ιούλιο του 1944 οι αντάρτες αποφασίζουν να σκοτώσουν τον Νομάρχη. Η ευκαιρία δίνεται την Κυριακή 30 Ιουλίου 1944 που ο Γρήγορας πάει να εκκλησιαστεί στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Νιγρίτας. Αμέσως μετά τον εκκλησιασμό στην αυλή του Ναού, που σύμφωνα με πληροφορίες δεν υπήρχαν Γερμανοί στρατιώτες, πλησιάζουν τον Νομάρχη 2 νεαροί αντάρτες, εκ των οποίων ένας τον σκοτώνει με μαχαίρι. Αποτέλεσμα του φόνου είναι οι κατακτητές να καλέσουν όλους τους Νιγριτινούς στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Νιγρίτας. Η εντολή ήταν να μαζευτούν όλοι οι Νιγριτινοί στο σχολείο. Αν κάποιος έμενε στο σπίτι του θα εκτελούνταν εκεί επί τόπου.
Το τι έγινε εκείνες τις ώρες δεν περιγράφεται. Οι άνδρες φοβισμένοι βγήκαν από τα σπίτια τους και άλλοι προσπάθησαν να διαφύγουν στο βουνό ενώ άλλοι πορεύονταν προς το 2ο Δημοτικό Σχολείο. Μεταξύ των δεύτερων ήταν και ο παππούς μου, Βασίλειος Αβραμούδας, ο οποίος ήταν από τους ήρωες στρατιώτες, που ενώ νίκησαν τους Ιταλούς στο μέτωπό μας στην Πίνδο, μετά την συνθηκολόγηση επέστρεψαν ηττημένοι. Στους δρόμους υπήρχαν Γερμανοί στρατιώτες που τους φώναζαν, τους έσπρωχναν και τους χτυπούσαν. Στο σχολείο βρίσκονταν οι Γερμανοί αξιωματικοί. Μαζεύτηκαν οι άνδρες στο σχολείο αλλά ήρθαν και τα γυναικόπαιδα να δούνε τι θα γίνει τελικά. Μέσα στα γυναικόπαιδα ήταν και η γιαγιά μου με τα δύο μικρά της κορίτσια, την μητέρα μου και την θεία μου.
Τελικά διαλέχτηκαν 100 περίπου νέα παλικάρια και τα έστειλαν στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά» στην Θεσσαλονίκη. Λίγες μέρες αργότερα, στις 3 Αυγούστου, μεταφέρονται στο 6ο χιλιόμετρο της οδού Θεσσαλονίκης - Λαγκαδά και εκτελούνται, με απλές διαδικασίες, οι πρώτοι Νιγριτινοί αιχμάλωτοι. Συγκεκριμένα εκτελούνται οι:
Αδαμούδης Γεώργιος
Βογιατζής Κωσταντίνος
Δρυτσιώτης …
Ζαπρούδης Δημήτρης
Καλογιάννης (ή Χατζηκοκολιός) Νικόλαος
Καραμπάσης Δημήτριος
Κουκουσιούρας Γεώργιος
Νικολός Ανδρέας
Νικολός Ιωάννης
Παλιούρας Δημήτριος
Σεβαστής Βασίλειος
Τζιμπιλής Νικόλαος
Τιακούδας Γεώργιος
Τσίντσιφος (ή Τσιτσιφιός) Αντώνιος
Χατζάρας Στέργιος
Χατζηπαρτάλης Στέργιος (ο κατάλογος των φονευθέντων δεν είναι ολοκληρωμένος).
Την επόμενη μέρα, 4η Αυγούστου 1944, άλλοι 26 οδηγήθηκαν από το στρατόπεδο στις όχθες του Γαλλικού ποταμού και εκτελέστηκαν εκεί, ένας-ένας από τον λοχία Κράμερ, ο οποίος τους πλησίαζε και τους εκτελούσε πυροβολώντας τους με το πιστόλι του εξ επαφής στο κεφάλι, κάτω από την γνάθο του καθενός. Τα ονόματα των 26 είναι τα εξής:
Αδαμούσης Γεώργιος
Γερουσέλας Χρήστος
Διαβολούδας Γαρύφαλλος
Καράπαλης Γεώργιος
Κουκουσιούρας Μιχαήλ
Κουρέλας Στυλιανός
Μπεκιάρης Χρήστος
Μπουσνής Μάλαμας
Παμπούκας Θεόδωρος
Παντούσας Απόστολος
Πάτρα Βασίλειο.
Συράκης Θεοχάρης
Τιακούδας Θωμάς
Τζάγκαλος Γεώργιος
Τζαρτζάς Βασίλειος
Τσεμπελάς Νικόλαος
Τσιτσιώνης Χρήστος
Φούρφουρας Αθανάσιος
Χατζηκουκουλιός Αθανάσιος
Χαχόλας Γεώργιος
Χρήστου Χρήστο
Ψαθόπουλος Πέτρος (ο κατάλογος των φονευθέντων δεν είναι ολοκληρωμένος).
Και όμηροι στη Γερμανία
Στις 28 Αυγούστου 1944 στάλθηκαν στη Γερμανία, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης 33 παλικάρια, εκ των οποίων οι 29 μετά το τέλος του πολέμου και την ήττα των γερμανικών δυνάμεων επέστρεψαν ενώ οι 4 άφησαν εκεί την ζωή τους. Τα ονόματά τους είναι:
Ασημώνης Αθανάσιος
Βογιατζής Αγοραστός
Βο'ι' Μπουχεν
Γκαδρής Θωμάς
Γκιλής Ευάγγελος
Γκούτζιας Ελευθέριος
Διαβολούδας Μιχαήλ
Καλογιάννης Νικόλαος
Κανακούδας Δήμος
Καραμόλιος (ή Καρακόλιος) Δημήτριος
Καραμπάσης Άγγελος
Καρατσιόλας Άγγελος
Λιντοβόης Σωτήριος
Μπουρέλος Ιωάννης
Μπλιόκας Γεώργιος
Οικονομίδης Νικόλαος
Πανέλας Αστέριος
Παντούσας Παντούσης
Παπαδόπουλος Ιωάννης
Παπαλάς Δημήτρης
Πλιάκος Ιωάννης
Τζορτζίπης Νικόλαος
Τιακούδας Σαραγιώτης
Τσιμπούκας Γρηγόριος
Τσιαπάρας Αλέξανδρος
Φιλίππου Αθανάσιος
Φακής Νικόλαος
Χούνος Μάρκος
Παρακάτω καταγράφονται τα ονόματα αυτών που έχασαν την ζωή τους στο στρατόπεδο της Γερμανίας.
Βογιατζής Νικόλαος του Αστερίου
Μπλιόκας Δημήτριος του Φώτη
Σκεφαλές Νικηφόρος
Τζιμπιλής Αθανάσιος του Δημήτριου
Να υπάρξει μνημείο για τους εκτελεσμένους
Με την παρούσα δημοσίευση γίνεται προσπάθεια μιας πρόχειρης καταγραφής των Νιγριτινών που θυσιάστηκαν κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Η προσπάθειά όμως συνεχίζεται. Παρακαλώ όσους γνωρίζουν κι άλλα ονόματα ή πληροφορίες να με ενημερώσουν για να συμπεριλάβω κι εκείνους στον κατάλογο αυτό.
Δυστυχώς το θέμα με το οποίο ασχολήθηκα, μακριά από ιδεολογικά και κομματικά κωλύματα, θεωρείται ταμπού! Κι αυτό αποδεικνύεται από το ότι ελάχιστοι ασχολήθηκαν με την τύχη των Νιγριτινών παλικαριών. Γιατί να μην τιμάται η μνήμη αυτών των ανθρώπων, που άδικα έχασαν την ζωή τους ή ταλαιπωρήθηκαν φρικτά; Ντρέπονται κάποιοι να τιμήσουν αυτούς τους Νιγριτινούς επειδή το δεύτερο κύμα εκτελέσεων συνέβη την 4η Αυγούστου; Νομίζω πως είναι παράλογο να ξεχάσουμε αυτούς τους προγόνους μας για οποιονδήποτε λόγο. Στο Ναό μας πάντως τελέστηκε και φέτος Τρισάγιο για όλους αυτούς. Νομίζω πως από τους διασωθέντες από τα γερμανικά κρεματόρια δεν βρίσκεται κανείς σήμερα στη ζωή.
Εύχομαι κι ελπίζω πως του χρόνου θα υπάρξει ευαισθητοποίηση από μέρους τουλάχιστον των καλών μας δημοτικών αρχόντων και θα φωτισθεί ακόμη περισσότερο η σελίδα αυτή της τοπικής ιστορίας και αποδοθεί σε αυτούς τους Νιγριτινούς δημόσια η πρέπουσα τιμή, γιατί όχι να φιλοτεχνηθεί και ένα μνημείο, στο οποίο να είναι χαραγμένα τα ονόματα όλων. Το σίγουρο, για το οποίο μπορώ να δεσμευθώ, είναι πως εγώ θα συνεχίσω την έρευνα…
ΠΗΓΗ: https://ecclesia-nigrita.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.