Καταγγελία κατοίκων: Περιπτώσεις αλά Μάτι, στην Τούμπα Επανομής

Τμήμα της περιοχής της Τούμπας Επανομής όπως φαίνεται από το δορυφόρο

Περιπτώσεις όπως αυτή στο Μάτι Αττικής, που οδήγησαν στη συγκλονιστική πολύνεκρη  εθνική τραγωδία, υπάρχουν και στην περιοχή της Τούμπας Επανομής, καταγγέλουν οι κάτοικοι, που επισημαίνουν ότι ενώ κατ΄επανάληψη απευθύνθηκαν στον Δήμο, την Πολεοδομία και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και έγιναν και οι σχετικές αυτοψίες, δεν έπεσαν, εδώ και 20 περίπου χρόνια οι φράχτες που εμποδίζουν την πρόσβαση προς τη θάλασσα.

Όπως αναφέρει αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της Μαρίας Σαμολαδά, που δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα ThessNews, εδώ και δύο δεκαετίες  οι ιδιοκτήτες των «πρώτων» οικοπέδων στη θάλασσα άρχισαν να φράζουν τη δίοδο προς αυτή, με τη δικαιολογία ότι η γη είναι δική τους και μπορούν να την περιφράξουν.
Έτσι, λοιπόν, φτάσαμε  στο σημείο να μην υπάρχει πρόσβαση στον αιγιαλό, ενώ την τελευταία δεκαετία άρχισαν οι καταγγελίες τόσο στη δημοτική αρχή, όσο και στην περιφέρεια.
Το παράλογο σε όλον αυτόν τον πολυετή αγώνα των κατοίκων είναι ότι, παρότι έχουν γίνει αυτοψίες, παρότι οι περιφράξεις έχουν κριθεί παράνομες, συνεχίζουν να υπάρχουν, απαγορεύοντας την πρόσβαση στην παραλία σε οποιονδήποτε δεν είναι πρώτος στο κύμα.

Η πρώτη καταγγελία το 2004
Τον Ιούλιο του 2004 η διαχειριστική επιτροπή πολυκατοικίας που βρίσκεται στην κτηματική περιοχή του αγροκτήματος Επανομής και στην τοποθεσία κτήμα Καραγιάννη, πλησίον της Τούμπας – κατασκήνωση Ναυτοπροσκόπων Επανομής, κατέθεσε την πρώτη καταγγελία – αίτηση προς τον τότε Δήμο Επανομής, με δήμαρχο τον κ. Γραμμένο, και κατά 9 ιδιοκτητών, με κοινοποίηση στον τότε Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας  Κεντρικής Μακεδονίας, στον Νομάρχη Θεσσαλονίκης και στην Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, όπως φαίνεται και στο έγγραφο που εξασφάλισε η ThessNews.
Η καταγγελία αφορούσε τις παραβάσεις του νόμου περί προστασίας των ακτών και αυθαίρετες καταπατήσεις δημόσιων γαιών.
«Είμαστε ιδιοκτήτες, ενοικιαστές  και κάτοικοι πολυκατοικίας που βρίσκεται στην τοποθεσία κτήμα Καραγιάννη πλησίον της Τούμπας – κατασκήνωση Ναυτοπροσκόπων Επανομής.   Το ακίνητό μας βρίσκεται δίπλα στο ρέμα που διατρέχει την περιοχή και αμέσως  μετά το ρέμα πριν ακριβώς από τον αιγιαλό παρεμβάλλεται μία σειρά ιδιοκτησιών,  ιδιοκτήτες των οποίων είναι καθ’ ων η παρούσα καταγγελία.  Οι καθ΄ων η καταγγελία μας  αφ’ ενός έχουν καταπατήσει δημόσιες εκτάσεις και αφ’ ετέρου  με παράνομες περιφράξεις μάς έχουν αποκλείσει την πρόσβαση προς την ακτή και τη θάλασσα.   Συγκεκριμένα, οι καταγγελλόμενοι  είναι ιδιοκτήτες μαζί με άλλους που δεν γνωρίζουμε των υπ’ αριθμούς 7820 , 7823 και 7824 αγροτεμαχίων της Κτηματικής περιοχής του Δήμου Επανομής που βρίσκονται στην πρώτη σειρά  αμέσως μετά τον αιγιαλό» αναφέρουν μεταξύ άλλων.

Η δεύτερη καταγγελία το 2016 προς το Δήμο Θερμαϊκού
Ακριβώς δύο χρόνια πριν, τον Αύγουστο του 2016, ένας συνιδιοκτήτης και διαχειριστής πολυκατοικίας στην περιοχή αγροκτήματος «Καραγιάννη», της κτηματικής περιοχής του Δημοτικού Διαμερίσματος  Επανομής (7ο χλμ Επαρχιακής Οδού Επανομής – Ν. Ηράκλειας), του Δήμου Θερμαϊκού του Νομού Θεσσαλονίκης κατέθεσε καταγγελία – αίτηση προς την  Πολεοδομία και την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Κεντρικής Μακεδονίας για παράβαση Υπουργικής απόφασης, προεδρικού διατάγματος και του νόμου που αφορά παράνομες περιφράξεις οικοπέδων κοντά στον αιγιαλό, κατά 10 ιδιοκτητών και κληρονόμων.
Όπως αναφέρει ο καταγγέλλων, μεταξύ άλλων που φαίνονται στο έγγραφο, «Μπροστά από το οικόπεδό μας, προς την πλευρά της θάλασσας, υπάρχει χείμαρρος πλάτους 10 περίπου  μέτρων  και στη συνέχεια,  δρόμος αγροτικός, πλάτους 3 περίπου μέτρων,  οι οποίοι βαίνουν  παράλληλα, τόσο προς το οικόπεδό μας, όσο και προς τη θάλασσα. Στη συνέχεια και παράλληλα προς τον αμέσως παραπάνω αγροτικό δρόμο, παρεμβάλλονται σε σειρά τα αγροκτήματα των παραπάνω καταγγελλομένων, τα οποία είναι εφαπτόμενα μεταξύ τους και βαίνουν και αυτά παράλληλα προς τη θάλασσα στην οποία και έχουν πρόσοψη, χωρίς μεταξύ τους να υπάρχει κάθετος δρόμος, παρά μονάχα η εκβολή του χειμάρρου προς τη θάλασσα, ύστερα από απόσταση περίπου 800 μέτρων μήκους, με συνέπεια να εμποδίζεται η κάθοδός μας στη θάλασσα καθώς και οποιουδήποτε τρίτου που επιθυμεί να κατέλθει στη θάλασσα. Αρκετά από τα παραπάνω οικόπεδα, όπου είναι κτισμένες μονοκατοικίες, από πολλών ετών είναι περιφραγμένα και από τις τέσσερις πλευρές τους, με αποτέλεσμα να αποκλείουν σε μεγάλο μήκος την πρόσβαση προς τη θάλασσα. Μερικά όμως από αυτά, μέχρι πριν από 2-3 χρόνια, ήταν απερίφρακτα και χωρίς κτίσμα, κι έτσι εξυπηρετούμασταν από εκεί για να μεταβαίνουμε στη θάλασσα, διανύοντας την απόσταση των 100 περίπου μέτρων κάθετα. Όμως από τότε, οι ιδιοκτήτες, λαθραία και κατά πάσα βεβαιότητα αυθαίρετα και χωρίς άδεια της αρμόδιας αρχής, περιέφραξαν από όλες τις πλευρές το οικόπεδο, χωρίς να αφήσουν την απαραίτητη απόσταση των 3 μέτρων από το γειτονικό τους οικόπεδο. Αυτό είχε ως συνέπεια να μας αποκλείσουν παράνομα από την πρόσβασή μας στη θάλασσα».

Tι λέει ο δήμαρχος Θερμαϊκού
Στο ερώτημα τι σχετικές ενέργειες έχουν γίνει από την πλευρά της δημοτικής αρχής αλλά και τι σκοπεύει να πράξει σχετικά με την παραπάνω κατάσταση, ο δήμαρχος Θερμαϊκού Γιάννης Μαυρομάτης δηλώνει γενικά και αόριστα στη ThessNews: «Η επιδίωξη ιδιωτικότητας της παραλίας με ενέργειες που συνεπάγονται την απαγόρευση πρόσβασης στον αιγιαλό, πέρα από παράνομες και αντισυνταγματικές, φέρουν και μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας, που οφείλουμε να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη.
Επειδή είμαστε ενήμεροι για περιπτώσεις στα χωρικά μας όρια, που χρήζουν παρεμβάσεων, έχουμε έρθει ήδη σε επαφή με την Πολεοδομία Θέρμης, η οποία καλύπτει τις ανάγκες του Δήμου Θερμαϊκού, ώστε να γίνει η έρευνα που απαιτείται, ενώ ενημερωμένη δηλώνει και η Κτηματική Υπηρεσία. Σκοπός μας είναι να δρομολογηθούν όλες οι απαραίτητες διαδικασίες, να προχωρήσουμε σε τυχόν κατεδαφίσεις αυθαίρετων κατασκευών, αλλά και σε απαλλοτριώσεις, ώστε να υπάρξει απόλυτη συμμόρφωση με τον Γενικό Πολεοδομικό Κανονισμό, σύμφωνα με τον οποίο απαιτείται η ύπαρξη κάθετων διόδων διαφυγής προς το θαλάσσιο μέτωπο ανά 350 μέτρα, ακόμα και στις περιπτώσεις εκτός σχεδίου πόλεως».

Αιγιαλός και κτίσματα: νομική κατάσταση και πραγματικότητα
Όπως αναφέρει στο ίδιο δημοσίευμα της εφημερίδας ο δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Δημήτριος Χρ. Αλβανός:  
"Νομικά το θέμα του δημόσιου χαρακτήρα των ακτών, της πρόσβασης σε παραλίες και χρήσης των αιγιαλών έχει λυθεί.
Υπάρχει σειρά διατάξεων και νόμων από το ίδιο το Σύνταγμα μέχρι διάφορους νόμους και διατάξεις από τον κοινό νομοθέτη, που καθιερώνουν και προφυλάσσουν τον δημόσιο χαρακτήρα και την απρόσκοπτη πρόσβαση και χρήση από όλους τους πολίτες.
Επίσης, η νομολογία είναι σχεδόν απόλυτη στον δημόσιο χαρακτήρα και την ακώλυτη χρήση των αιγιαλών (ενδεικτικά η απόφαση 3346/99 του ΣτΕ).
Θέμα δημιουργείται όμως, γιατί, όπως και  πολλά άλλα ζητήματα, στην Ελλάδα χωλαίνει η πρακτική εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων και η πραγματικότητα της εμπειρικής κατάστασης.
Καταρχήν, εμπλέκονται πολλοί δημόσιοι φορείς στην εφαρμογή και επιβολή της νομιμότητας. Αυτό από μόνο του δεν διευκολύνει τον πολίτη να ζητήσει την εφαρμογή της νομιμότητας.
Η πολεοδομία για το αυθαίρετο κτίσμα, τα λιμεναρχεία, η αστυνομία, οι Δήμοι που δίδουν άδειες για την εκμετάλλευση της ακτής κλπ, διάφοροι φορείς που ενδέχεται να εμπλέκονται και να έχουν ή να μην έχουν αρμοδιότητα και ο απλός πολίτης δεν  μπορεί εκείνη τη στιγμή που διαπιστώνει μια παρανομία-παρατυπία-παράβαση να γνωρίζει πού πρέπει να αποταθεί.
Επίσης, στην πράξη είναι εξαιρετικά σπάνιο να κατεδαφιστεί αυθαίρετος τοίχος ή περίφραξη από δημόσιο φορέα, είτε για πρακτικούς λόγους (τεχνικά συνεργεία που δεν έχουν το απαιτούμενο προσωπικό ή τα απαραίτητα μέσα κλπ), είτε για λόγους πολιτικού κόστους, είτε για λόγους νομικούς, αφού συχνά οι αυθαιρετούντες έχουν ήδη προσφύγει δικαστικά και τους έχει χορηγηθεί αναστολή εκτελέσεως.
Παρόμοια, τα πρόστιμα που επιβάλλονται συχνά δεν εισπράττονται, για διάφορους λόγους, νομικούς ή πρακτικούς.
Σε περίπτωση που οι πολίτες επιχειρήσουν να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη για να ασκήσουν το νόμιμο δικαίωμά τους για πρόσβαση σε παραλίες-αιγιαλούς και πάλι υπάρχουν διάφορα ζητήματα.
Αν η περίφραξη ή ο τοίχος έχουν κατασκευαστεί πάνω από κάποιο χρονικό διάστημα, τυπικά δεν συντρέχει λόγος για άσκηση ασφαλιστικών μέτρων, που είναι και η γρηγορότερη και αμεσότερη διαδικασία, γιατί τα δικαστήρια δεν θεωρούν ότι υπάρχει το κατεπείγον που δικαιολογεί την άσκηση ασφαλιστικών μέσων.
Επομένως συνήθως απαιτείται άσκησης τακτικής αγωγής, διαδικασία χρονοβόρα και δαπανηρή.
Η δικαστική δικαίωση, όταν και αν έρθει, συμβαίνει συνήθως μετά από αρκετά χρόνια και πολύ συχνά ο παραβάτης αρνείται και πάλι να συμμορφωθεί.
Τότε υπάρχει η περίπτωση να καταδικάζεται μεν στα ποινικά δικαστήρια, με ποινή όμως για την οποία χορηγείται αναστολή, οπότε και η κατάσταση μένει ως έχει.
Η νομοθετική κατοχύρωση λοιπόν της προστασίας του Έλληνα πολίτη- και σε αυτό το θέμα- συχνά ακυρώνεται στην εμπειρική πραγματικότητα λόγω της γενικότερης παθογένειας του ελληνικού συστήματος".

Πηγή: εφημερίδα ThessNews